Manchester United: geldfabriek moet weer voetbalclub worden

© BELGAIMAGE

Manchester United heeft sinds het vertrek van Sir Alex Ferguson in 2013 heel wat van zijn luister verloren. De drievoudige winnaar van de Champions League viel uit de absolute Europese top weg, maar de magie van Old Trafford is niet verdwenen.

Sinds Alex Ferguson vijf jaar geleden op rust ging, is Manchester United met tussenpaus Ole Gunnar Solskjær al aan zijn vierde trainer toe. David Moyes, Louis van Gaal en José Mourinho hadden volledig verschillende voetbalopvattingen en voerden telkens een totaal ander aankoopbeleid. Met als resultaat dat grote namen als Angel di María, Henrich Mchitarjan, Bastian Schweinsteiger en Radamel Falcao sneller vertrokken dan ze kwamen. Een lot dat mogelijk ook Alexis Sánchez, Fred en misschien zelfs Paul Pogba te wachten staat. De Fransman voetbalde zich in het post-Mourinhotijdperk echter meteen weer in de gratie van de aanhang van de Mancunians.

In vergelijking met de vorige twee decennia werd de prijzenkast de voorbije vijf jaar nauwelijks aangevuld: het enige zilverwerk was een FA Cup onder Louis van Gaal en de League Cup en Europa League aan het slot van de eerste campagne onder José Mourinho. Dit seizoen zwabberen de Red Devils ver achter de top vier in de Premier League en een ticket voor de Champions League lijkt al bijna een utopie.

Desondanks blijft Manchester United een van de grootste namen uit het wereldvoetbal. Het is dan ook veel meer dan een voetbalclub. Man U is niet meer of minder dan een mondiale religie met Old Trafford als kathedraal.

6 februari 1958 is daarbij een iconische datum. Die dag keerde het team na kwalificatie voor de halve finales van de Europabeker voor Landskampioenen bij Rode Ster Belgrado naar Manchester terug, maar crashte bij een tussenstop op de luchthaven van München.

23 mensen verloren het leven, onder wie negen spelers van de zogenaamde Busby Babes, de jonge spelersgroep waarmee de Schotse manager Matt Busby het jaar voordien Engels kampioen was geworden. Busby zelf vocht maandenlang voor zijn leven in een Beiers ziekenhuis.

Wie een bezoek brengt aan Old Trafford, beseft meteen welke plaats de vliegtuigramp in de geschiedenis van de club inneemt. Op de hoek van de East Stand is de klok symbolisch blijven stilstaan op 15.04 uur, het moment van de vliegtuigramp. Onder de Bobby Charlton Stand loop je door de zogenaamde Munich Tunnel, met foto’s en parafernalia wordt een eerbetoon gebracht aan de slachtoffers van München.

Precies tien jaar later applaudisseerde de hele voetbalwereld toen de tweede generatie Babes, met onder anderen George Best en Bobby Charlton, een van de overlevenden van de crash in München, op Wembley tegen Benfica de finale won van de Europabeker voor Landskampioenen, de huidige Champions League.

Verstandshuwelijk

Na Wembley en het vertrek van Busby als manager ging het bergaf met de club en de jaargang 1974/75 werd zelfs in tweede klasse doorgebracht. Het duurde nog twintig jaar vooraleer de Mancunians hun plaats aan de Engelse top heroverden. Alex Ferguson, weer een Schot, had een nieuwe lading jonge toptalenten klaargestoomd. David Beckham, Ryan Giggs, Nicky Butt, Paul Scholes en de broertjes Gary en Phil Neville werden Fergie’s Fledglings (kuikentjes) gedoopt.

Ole Gunnar Solskjaer haalde na zijn aanstelling als hoofdcoach bij Man U een 12 op 12.
Ole Gunnar Solskjaer haalde na zijn aanstelling als hoofdcoach bij Man U een 12 op 12.© BELGAIMAGE

De derde generatie zelf opgeleide talenten zou het Engelse voetbal gedurende twee decennia domineren. Man U werd onder Ferguson dertien keer landskampioen en won drie Europese bekers (één keer de Europabeker voor Bekerwinnaars en twee keer de Champions League) en twee keer de Wereldbeker voor clubs.

Sir Alex Ferguson was 71 toen hij vijf jaar geleden afscheid nam. De stroom aan trofeeën droogde op. Het huidige seizoen verliep zelfs ronduit dramatisch. Na de mislukkingen met Moyes en Van Gaal werd met José Mourinho nochtans voor ‘een geboren winnaar’ gekozen. Het was echter een verstandshuwelijk dat gedoemd was om te mislukken. Manchester United staat synoniem voor vloeiend en aanvallend voetbal en een productief jeugdbeleid. Niet meteen de sterkste punten van de narcistische, koppige, ééndimensionale, verbeeldingsarme, pragmatische Portugees. Mourinho lag bovendien in de clinch met een aantal spelers, recordaankoop Paul Pogba op kop, en was bij elke andere topclub al eerder de laan uitgestuurd.

Als de lijn van resultaten van dit seizoen was doorgetrokken, was dit de slechtste campagne sinds 1989/90 en wat tegendoelpunten betreft sinds 1978/79 geworden. Niet alleen de nederlagen, maar vooral de manier waarop deden pijn aan de ogen. Het voetbal vloekte met alles waar Man United voor staat. Als algemeen directeur berispte Matt Busby in 1974 zijn trainer Tommy Docherty, die met een voorzichtige aanpak de degradatie probeerde te vermijden. ‘Zelfs als we zakken, zijn we het aan onze supporters verplicht dat met stijl te doen’, luidde het. En toen centrale verdediger Jonny Evans bij Ferguson kwam aankloppen omdat hij vond dat de backs te hoog speelden, kreeg hij als antwoord: ‘Jij bent Man United. De tegenstander moet zich zorgen maken over ons, niet omgekeerd.’

King Ed

Mourinho liep de voorbije maanden nog alleen te klagen. Zijn selectie was niet goed genoeg, het trainingscentrum in Carrington deugde niet, de stad beviel hem niet, de club miste ambitie en drive en bovenal werd hij onvoldoende op zijn wenken bediend wat transfers betrof. In vijf transferperiodes mocht hij nochtans elf spelers (onder andere Romelu Lukaku) aantrekken voor een totale waarde van 385 miljoen euro. Hij kreeg het bestuur zo ver dat Alexis Sánchez een salaris van 550.000 euro per week werd aangeboden.

Romelu Lukaku maakte twee minuten na zijn invalbeurt tegen Bournemouth de 4-1. Rechts Nathan Aké.
Romelu Lukaku maakte twee minuten na zijn invalbeurt tegen Bournemouth de 4-1. Rechts Nathan Aké.© BELGAIMAGE

Commercieel bleef de club ondanks de povere prestaties op het veld hoge ogen gooien. Dat was de verdienste van Ed Woodward, de executive vice-chairman. De man die de dagelijkse leiding van Man U in handen heeft, was in 2005 als bankier bij JP Morgan zeer nauw betrokken bij de overname van United door de familie Glazer en verdubbelde in goed tien jaar tijd de waarde van de club. Voor de Amerikaanse eigenaars is hij – tot ergernis van Mourinho – de koning van Old Trafford. Volgens veel waarnemers is zijn macht zelfs groter dan die van Alex Ferguson in zijn hoogdagen.

Woodward (47) kreeg vanuit Florida van Avram en Joel Glazer de opdracht om van Man U voor potentiële sponsors de meest aansprekende brand van de sportwereld te maken en revolutioneerde de commerciële aanpak van de Red Devils door met regionale sponsors in zee te gaan en voor elk product (auto’s, vliegtuigmaatschappijen, verf, wijn, koffie, enzovoort) een partner te zoeken. In de jongste editie van de Deloitte Football Money League staat Manchester United op de eerste plaats met een jaarinkomen van ongeveer 630 miljoen euro. Zowat de helft van de commerciële deals werden door Woodward persoonlijk beklonken.

Een voetbalgigant werd omgebouwd tot een cashmachine. De identiteit ingeruild voor een merk. Het voetbal was zowaar bijkomstig geworden in het Theatre of Dreams.

Puinhoop

Rijkdom en commerciële macht kunnen echter niet alle problemen oplossen en geld volstaat niet om overwinningen te boeken. Bij Woodward groeide gelukkig stilaan het besef dat de club, en vooral hij dus, de jongste jaren niet goed bezig was. De ene verkeerde beslissing na de andere werd genomen om de verkeerde redenen of door mensen die onvoldoende gekwalificeerd waren. Dat het contract van David Moyes nog altijd 180 dagen loopt, maakt duidelijk welke puinhoop Old Trafford was geworden.

De fans reageerden steeds apathischer op het kleur-en-smaakloze voetbal en in het thuisduel tegen Young Boys Bern in de Champions League bleven een aantal van de 75.000 zitjes onbezet. Dat stuurde een schokgolf door de Munich Tunnel. Ed Woodward besliste een sportief directeur aan te trekken en weigerde in te gaan op de wens van Mourinho om Toby Alderweireld of Harry Maguire aan te trekken, omdat hij met Eric Bailly en Victor Lindelöf eerder al twee centrale verdedigers had mogen binnenhalen.

Sinds het vertrek van de succesvolle Sir Alex Ferguson kent United povere jaren.
Sinds het vertrek van de succesvolle Sir Alex Ferguson kent United povere jaren.© BELGAIMAGE

Tussenpaus

Manchester United staat op een cruciaal keerpunt. Er was eerder al beslist om de jeugdopleiding en het scoutingnetwerk te herbekijken. Makelaars zullen zoveel mogelijk op afstand worden gehouden en nu Mourinho weg is, zal het niet lang meer duren vooraleer de sportief directeur een bureau op het trainingscomplex in Carrington krijgt.

Ed Woodward weet dat hij onder zwaar vuur ligt. Vooral van de zogenaamde Class of ’92, de Fledglings met analist Gary Neville als scherpste tong, en het viel iedereen ook op dat hij al een tijdje nog zelden in de buurt van Alex Ferguson te vinden was op de eretribune. Hij besliste vorige maand echter opnieuw aansluiting te zoeken met de Fergusonperiode. Insiders geloven dat de Schot, die pas hersteld is van een hersenbloeding, een hand had in de aanwerving van Ole Gunnar Solskjær (45) als tussenpaus (wie weet in afwachting van de komst van Mauricio Pocchetino in de zomer). De Noor is een ex-speler van Ferguson en spreekt Sir Alex nog steeds aan met ‘ boss‘.

Een nog duidelijker signaal is de terugkeer van Mike Phelan als T2. De eenmalige Engelse international is ook een ex-speler van Ferguson en had met elf optredens een aandeel in de eerste titel van Giggs en co in 1993. Dat Ferguson een hoge pet op heeft van de ex-verdediger, bleek uit het feit dat hij hem in 2002 meenam naar de Duitse bekerfinale om Shinji Kagawa, Robert Lewandowski en Mats Hummels te scouten. Phelan was de adjunct van Ferguson toen die stopte en insiders geloven dat met zijn terugkeer de eerste blunder van David Moyes goedgemaakt wordt. Old Trafford staat voor continuïteit.

Bescheiden

Solskjær begon met 12 op 12 als trainer van United en dat is van Busby in 1946 geleden. Maar een terugkeer aan de top is nog niet voor morgen. De Premier League kende de laatste jaren een enorme evolutie. Clubs als Manchester City, Tottenham en Liverpool hebben dankzij hun sportieve stabiliteit en een verstandig aankoopbeleid een serieuze voorsprong genomen. De club en de fans van Man U moeten weer bescheiden worden in hun verwachtingen. De glorietijden van de voorbije twee decennia zijn voorbij.

Het is echter iemand van de aartsvijand die voor hoop zorgt. ‘Er bestaat een voetbalpiramide gebaseerd op geld, geschiedenis, status en mondiale aanhang’, schreef ex-Liverpoolicoon Jamie Carragher in The Telegraph. ‘Manchester United zal altijd een van de clubs aan de top zijn. Maak niet de fout je te laten afleiden door wat er zich de voorbije vijf jaar afspeelde op Old Trafford.’

De grootste aanhang wereldwijd

Volgens het Amerikaanse magazine Forbes is Manchester United, op de Dallas Cowboys uit het American football na, de meest waardevolle club ter wereld: 3,9 miljard euro. Real Madrid (derde), Barcelona (vierde) en Bayern München (tiende) zijn verder de enige voetbalclubs in de top tien.

Uit een enquête een paar jaar geleden van het marketingbureau Kantar bleek dat Manchester United een aanhang heeft van 659 miljoen fans, waarvan bijna de helft in Azië. Een cijfer dat velen met enige scepsis bekijken, maar vast staat dat de Red Devils op de sociale media 30 procent van alle Engelse fans van de Premier League tellen.

Man U domineert Twitter, haalde in 2017 maar liefst 522 miljoen likes op Instagram en op Weibo (de Chinese Facebook) vijf keer zoveel als Manchester City. Op Facebook heeft de club 2,2 miljoen volgers in eigen land en 71 miljoen wereldwijd. In 2017 was er 268 miljoen keer interactie op de Facebookpagina van de club. Ter vergelijking: alleen Chelsea komt boven de 100.000 uit. De beroemdste fans zijn Mick Hucknall (van de band Simply Red, of wat dacht u), Justin Timberlake en Usain Bolt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content