De voetballer als BV

© istock en instagram

Grootverdieners. Extravagante fuifbeesten. Koningen van de sociale media. Dat is het beeld dat dikwijls blijft hangen van voetballers. Maar hoe ziet het leven van een voetballer uit de Jupiler League er echt uit?

Met een stevige tred stapt Fabrice N’Sakala van de huiskamer naar de voordeur van zijn appartement dat uitgeeft op het Westland Shopping Center van Anderlecht. Wanneer hij de deur opent, staat hij voor een supporter die hem om een shirt vraagt. Hij scheept de man vriendelijk af, maar die dringt aan. Ten einde raad vraagt hij de onderbroek van N’Sakala. ‘Het was de eerste keer dat zoiets mij overkwam. Wie haalt het in zijn hoofd om ondergoed te vragen aan een voetballer. Zelfs van David Beckham zou ik geen onderbroek willen.’

Sven Kums
Sven Kums© istock en instagram

N’Sakala, ex-Anderlecht en sinds twee seizoenen actief bij het Turkse Alanyaspor, vertelt de anekdote met de glimlach. En toch hebben dat soort verhalen iets akeligs. Maar het hoort bij het statuut van profvoetballer en publieke figuur. Naambekendheid heeft een prijs. N’Sakala herinnert zich ook nog hoe hij op een dag geconfronteerd werd met de stalker van Massimo Bruno. ‘Die jongen was stapelverliefd op Massimo. Hij kwam vaak kijken naar de trainingen en hij wist Massimo wonen. Op een dag stond hij bij hem aan de deur. Ik was daar toevallig en ik heb dat ventje een beetje moeten afdreigen: ‘Je kunt niet zomaar binnendringen in het privéleven van iemand! Waag het niet om terug te komen!’ Wij hebben hem nooit meer teruggezien.’

Tracy Mpati
Tracy Mpati© istock en instagram

Zulke gebeurtenissen zijn eerder uitzondering dan regel voor spelers uit de Belgische competitie. Dat blijkt ook uit een enquête, uitgevoerd in dertien verschillende landen, die in mei 2014 gepubliceerd werd door Repucom, het grootste marketingagentschap uit de sportwereld. In de lijst van voetballers met het grootste cachet, gebaseerd op de Celebrity DBI Score, komt er geen enkele Belg voor, laat staan iemand uit de Jupiler League. Lionel Messi en Cristiano Ronaldo ontbreken niet. De beste twee voetballers op deze planeet staan mijlenver af van onze elitespelers en worden omgeven door glamour en glitter. Maar hoe ziet het leven van een doordeweekse voetballer uit België er dan uit? ‘Ik kan op mijn gemak op restaurant gaan en dat is onbetaalbaar’, vertelt Logan Bailly, doelman bij Excel Mouscron.

Eden Hazard
Eden Hazard© istock en instagram

Eenzelfde geluid bij Steven De Petter, aanvoerder van STVV en al jaren een vaste waarde in eerste klasse. ‘Ik ben blij met het leven dat ik leid. Mensen zijn verblind door het maandloon van de Messi’s en Ronaldo’s, maar ze houden geen rekening met alles wat erbij komt kijken. Je moet het zelf meemaken om te weten of je al die opwinding aankunt.’

Goegemeente

Eenzaamheid en de drang om het imago te soigneren, het zijn maar enkele van de symptomen waar de kleppers aan lijden. In België worden spelers amper aan dat soort zaken blootgesteld. Het merendeel kan leven zoals Jan Modaal – in het slechtste geval moeten ze eens op de foto gaan met een fan. Veel spelers kunnen zelfs helemaal opgaan in de massa. Zo werd Frank Boeckx een tijdje geleden door een oude dame verkeerdelijk voor Eden Hazard aanzien. Frank The Tank vond het best grappig en speelde het spelletje gretig mee. Dino Arslanagic, jeugdproduct van Standard en sinds dit seizoen aan de slag bij Antwerp, stapt doorgaans incognito door het leven. ‘Mensen zijn vertrouwd met mijn gezicht, maar ze kunnen het meestal niet thuisbrengen. Ik sta qua naambekendheid niet op het niveau van een Jelle Van Damme. Die behoort pas echt toe aan de goegemeente.’

Logan Bailly
Logan Bailly© istock en instagram

Buitenlanders verbazen zich er vaak over hoe netjes en discreet Belgische voetbalfans zich gedragen. ‘Het heeft deels met opvoeding te maken’, denkt Julien Gorius. ‘En in België genieten voetballers van een grote bewegingsvrijheid omdat er minder enthousiasme is voor onze competitie. Mij hoor je niet klagen. Ik ben blij dat we niet te maken hebben met excessen zoals in andere landen. Wat is er mis mee om onzichtbaar te zijn? In mijn periode bij Genk werd ik tijdens een wandeling door het centrum af en toe opgemerkt door supporters. Ze spraken mij aan over de uitslag van de vorige match en daar bleef het bij. In Brussel word ik nauwelijks herkend. Als ik op een namiddag één handtekening uitdeel, zal het veel zijn.’

Thomas Meunier
Thomas Meunier© istock en instagram

Je moet al Sven Kums heten om lastig gevallen te worden terwijl je je winkelkarretje tussen de rekken van de plaatselijke supermarkt manoeuvreert. Omdat het hem even te veel werd, probeert de middenvelder van Anderlecht zijn verplaatsingen naar de winkel tot een minimum te beperken. Kums is een zeldzaamheid. ‘Voetballers in België hebben geen restricties. Ze moeten naar niets of niemand omkijken’, aldus een makelaar die al jaren in België actief is. ‘Ze hebben zelfs geen last van journalisten. In vergelijking met het buitenland zijn die heel braaf. Ze houden soms gevoelige informatie bij uit schrik om een persboycot aan hun been te hebben. De enige plek waar een speler te maken zou kunnen hebben met opdringerige fans, is in Luik. Daar is het al Standard wat de klok slaat.’

Benito Raman
Benito Raman© istock en instagram

Dan hebben ze bij paars-wit meer geluk. Veel spelers van Anderlecht wonen in de omgeving van de Louizalaan, het Flageyplein, de Zavel of meer ten zuiden in Ukkel. Welgestelde wijken waar net niet wordt neergekeken op voetballers. ‘Qua comfort en levenskwaliteit zit je daar heel goed. En op honderd mensen zijn er geen vijf die weten dat hun buurman een speler van Anderlecht is’, klinkt het bij iemand die dicht bij de club staat.

Verrassingsact

Hoe een speler zich voortbeweegt in de Jupiler League hangt vooral af van omgevingsfactoren. Het keerpunt voor de speler en zijn entourage situeert zich in de weken en maanden na de ondertekening van het eerste contract. ‘Ik heb de stap van Union, waar ik in alle anonimiteit voetbalde, naar Lokeren goed verteerd’, zegt Tracy Mpati. ‘Mijn vriendin had er meer moeite mee dan ik. Na een wedstrijd neem ik de tijd om te antwoorden op de berichten die ik krijg via de sociale media en dan ben ik meer met mijn gsm bezig dan met haar. Ze heeft mij al lachend gezegd dat al die zaken niet in haar jobomschrijving als vriendin stonden. Mijn vader is het al gewend. Hij werkt in een opslagplaats van Colruyt en toen zijn collega’s hoorden dat ik voor Lokeren had getekend, werd hij omgedoopt tot Monsieur Dubai. Mensen spreken hem nu ook spontaan aan over voetbal.’

Logan Bailly
Logan Bailly© istock en instagram

De aanloop naar de profcarrière is doorslaggevend. Het is in die periode dat een innige vriendschapsrelatie kan omslaan in een verhouding gebaseerd op profitariaat. ‘Ik trek nog altijd met dezelfde maten op als in mijn pubertijd. Maar ik ken jongens die na hun intrede in het profcircuit hun oorspronkelijke vriendenkring hebben ingeruild voor een andere’, getuigt een speler uit de subtop. ‘Die nieuwe ‘vriendschappen’ zijn eerder vluchtig van aard. Als het goed gaat, dan staat jouw nummer bij hun favorieten. Verzeil je op de bank, dan hoor je hen weken aan een stuk niet. Je weet dat er hoe dan ook geprofiteerd zal worden van jou. Via Instagram heb ik ooit de vraag gekregen om de bouw van een huis te financieren…’

Thomas Meunier
Thomas Meunier© istock en instagram

Doorgaans blijft het verzoek van een supporter beperkt tot een shirt, voetbalschoenen of scheenbeschermers. ‘Bij Standard werd ik na elke match aangeklampt om iets weg te geven’, aldus Julien De Sart, door Zulte Waregem tot het einde van het seizoen gehuurd van Middlesbrough. ‘Het heeft mij nooit gestoord, het maakt deel uit van onze job. Wat de mensen niet weten, is dat wij niet continu truitjes kunnen uitdelen. Bij Zulte Waregem betaal ik de truitjes uit eigen zak. Daarom geef ik de voorkeur aan familie en vrienden. Al probeer ik in de mate van het mogelijke elke supporter een plezier te doen. Ze mogen mij altijd uitnodigen op hun verjaardagsfeestje. Als het in mijn planning past, ga ik daar graag op in.’

Julien De Sart
Julien De Sart© istock en instagram

De Petter wordt dan weer beschouwd als de ideale verrassingsact voor een huwelijk. In zijn woonplaats Roosdaal kreeg hij de afgelopen drie jaar ook een tiental kinderen over de vloer die hem om een handtekening vroegen. En zo is De Petter tegen wil en dank een plaatselijke BV. ‘Maar ik wil niet als een vedette behandeld worden door mijn dorpsgenoten. Ik val liever niet op. Tot nu toe heeft mijn job geen invloed gehad op mijn privéleven. Zoals elke voetbalpapa ben ik gelukkig als ik mijn zoon mag gaan ophalen na de training.’

Van 2009 tot 2012 ziet Bailly bij Mönchengladbach met eigen ogen hoe ver de excentriciteit van supporters kan gaan. ‘Een koppel klampte mij aan op straat en toonde wat op het eerste gezicht een foto was van mij. Maar het was een handgemaakte tekening. Plots trok de man zijn T-shirt omhoog. Hij had mijn gezicht laten tatoeëren. Ik stond perplex… Ik had ook wel een beetje te doen met die man. Vandaag vraag ik mij af of hij geen spijt heeft van die tatoeage.’

Cliëntelisme

Het is met knikkende knieën wachten tot Griekse toestanden naar hier overwaaien. In Griekenland kunnen supporters heel inventief en doortastend zijn om een speler weg te jagen. Er wordt gefluisterd dat elementen van de harde supporterskern van Olympiacos woninginbraken plegen om spelers bang te maken. En dat zou gebeuren met de medewerking van het clubbestuur. In Marseille werden vedetten als Claude Makélélé en Christophe Dugarry geviseerd wanneer l’OM had verloren. Zelfs een bezoek aan de bakker kon uitmonden in een scheldpartij. In Luik blijven de spelers ook binnen na een verloren match. Niet zozeer uit schrik voor represailles, maar uit respect voor de supporters. ‘Na een nederlaag kon ik mij zelfs twee dagen thuis opsluiten’, beweert Arslanagic. ‘Als ik een reservatie had lopen in een restaurant, dan belde ik om te annuleren. Ik deed het vooral voor mezelf, niet uit vrees voor een kwade blik van een supporter. Er is niets ergers dan heel de avond herinnerd te worden aan een nederlaag.’

Fabrice N'Sakala
Fabrice N’Sakala© istock en instagram

Mpati merkte de voorbije jaren dat hij met zijn naam veel gedaan kan krijgen van supporters en sympathisanten. ‘Het gaat soms om kleine voordelen in natura. Vorig seizoen moest ik een paar kopieën maken in een copycenter. Toen ik wilde betalen, vroeg de persoon aan de kassa of ik toevallig niet bij Union voetbalde. Ik knikte van ja. ‘Voor jou is het gratis.’ Mijn naam is ook handig om mijn familie te helpen. Ik kende de directeur van een school waar mijn zus op de wachtlijst stond. Dankzij mijn naam is ze enkele plaatsen gestegen op de lijst.’

Begin jaren 2000 had Faris Haroun zijn naam op elk viplijstje willen bijschrijven. Door zijn huidskleur geraakte hij moeilijk binnen in sommige discotheken. ‘Eén voorval zal ik mij altijd herinneren. Ik was achttien en met twee vrienden wilden we Nieuwjaar vieren in een dancing. We waren uitgedost in een kostuum en alles wat erbij hoort. Toch werden we aan de ingang tegengehouden. De buitenwippers vonden altijd een flauw excuus om ons niet binnen te laten. Een paar maanden nadat ik mijn profcontract had getekend bij Genk, probeerden we het opnieuw. Toen gingen de deuren wel open… Daarna heb ik mijn jeugdvrienden overal binnengeloodst.’

Eden Hazard
Eden Hazard© istock en instagram

In België kunnen spelers terugvallen op vaste privileges. Voorrechten waar gewone stervelingen enkel een glimp van kunnen opvangen. Het neigt zelfs naar cliëntelisme. Bij de gemeente komen dossiers boven op te stapel te liggen, afspraken voor een rijexamen worden in een handomdraai vervroegd en in eettenten kunnen ze steevast rekenen op de beste tafel. Als tegenprestatie wordt een shirt of een vrijkaart voor een wedstrijd gevraagd. Vaak zijn het makelaars die deals regelen voor hun speler. Ze onderhandelen een grote korting op huishoudapparatuur in ruil voor een foto van de speler in de showroom. ‘Bij sommige clubs geniet je een zogenaamde vipkorting als je een auto koopt bij de sponsor’, zegt Gorius. ‘Dat noem ik niet echt misbruik maken van de situatie. Ik loop er niet mee te koop dat ik voetballer ben. Je hebt er die zich graag verkopen om er profijt uit te halen, maar ik heb de indruk dat spelers in België toch liever low profile blijven. In België heb je geen vedetten.’

Fabrice N'Sakala
Fabrice N’Sakala© istock en instagram

De sterrencultus bestaat dus niet of nauwelijks in België. ‘Bij de U21 kan er niemand vijf namen van Waasland-Beveren opnoemen. Ze kennen wel de achttien spelers die vorig weekend op het veld of op de bank zaten bij Chelsea’, klinkt het op Neerpede. ‘Ik zou het een les in bescheidenheid noemen voor onze voetballers.’

Van Gladiator tot womanizer

Sébastien Dewaest, sinds mei out met een kruisbandletsel, is het soort voetballer van dertien in een dozijn. Zijn faam reikt niet verder dan Charleroi en Genk. Toch moet hij de smeekbedes trotseren van supporters die iets van hem willen. ‘Mocht ik elke vraag positief beantwoorden, dan zou Genk allang failliet zijn gegaan…’

Een anekdote uit zijn tijd als speler van Charleroi is Dewaest bijgebleven. In maart 2015 organiseert een radiozender een wedstrijd met het shirt van Big Seb als hoofdprijs. Een vrouw gaat met de prijs lopen, maar Dewaest heeft een detail over het hoofd gezien: het is de spelers verboden om hun truitje weg te geven. Om de fan niet met lege handen achter te laten stelt hij voor om de vrouw zijn onderbroek te doneren die hij tijdens zijn laatste match had gedragen. ‘Tot mijn verbazing heeft die vrouw het aanbod aanvaard. Ik had het spul nog niet eens gewassen… Ik heb er mijn handtekening op gezet en ik heb het zo aan haar overhandigd. Misschien heeft zij mijn onderbroek ingekaderd met geur en al.’

Gladiator – zo luidt de bijnaam van Dewaest – is niet aan zij proefstuk toe als het aankomt op bizarre verhalen. In zijn geboortestad Komen werd hij uitgenodigd op een minivoetbaltoernooi. De winnaar van de tombola mocht met zijn shirt naar huis. ‘Na de trekking werd ik aangesproken door een vrouw, naar eigen zeggen een diehard fan van mij. Ze was ontgoocheld omdat ze niet gewonnen had. Het minste wat ik kon doen was haar een handtekening geven. Ik was benieuwd naar het T-shirt dat ze zou bovenhalen. Ze haalde een van haar borsten uit haar beha en deed teken dat mijn handtekening op die plek moest komen. Haar man stond erop te kijken. Voor alle zekerheid heb ik hem vragend aangekeken. Hij zei heel droogjes: ga je gang.’

Imagoschade

In een tijdperk waarin voetballers van Real Madrid en Barcelona meer volgers hebben dan publieke instellingen, is het van belang om met de juiste tools met de buitenwereld te communiceren. Iets wat ze op Neerpede goed begrepen hebben. Op Anderlecht worden jonge spelers en hun ouders tijdens een bijeenkomst attent gemaakt op de weldaden en gevaren van Twitter en co. Een zin kan verkeerd geïnterpreteerd worden en een eigen leven gaan leiden.

Was Thomas Meunier zich daarvan bewust toen hij in 2011 al spottend liet weten dat hij 50.000 euro had ontvangen voor de match tussen Maribor en Club Brugge? Een duel dat gemanipuleerd zou zijn geweest door matchfixers. De persverantwoordelijke droeg Meunier op om die tweet te verwijderen.

In april 2017 zou Benito Raman (Fortuna Düsseldorf, ex-Standard) tennisser Ivo Karlovic via privéberichten beschimpt hebben. Onze landgenoot zou door een nederlaag van de Kroaat zijn inzet van 2500 euro verloren hebben.

Spelers ontkennen niet dat ze een andere gedaante moeten aannemen om te kunnen overleven in een milieu waar de sociale media hun leven dicteren. Ze worden via deze kanalen in het nauw gedreven door waardeloze makelaars die hen met berichten bestoken of door fans die naar persoonlijke spullen van hun held hengelen. ‘Ik zet niet zomaar iets online’, aldus een anonieme speler. ‘Ik film mezelf niet terwijl ik aan het stuur zit en ik kies zorgvuldig mijn achtergrondmuziek uit als ik een video post. Bij mij zul je geen zware gangsta-rap horen. Mijn imago zou eronder kunnen lijden. Eigenlijk spelen we verstoppertje. Op Twitter en Instragram houden we ons in en posten we onze ‘officiële’ berichten. Via Snapchat kunnen we meer de losbol uithangen.’

Paul Pogba vond intussen het wondermiddel om zich te beschermen tegen het voyeurisme van supporters en media. Twee jaar geleden moesten alle genodigden op zijn verjaardagsfeest hun smartphone aan de ingang afgeven, kwestie van lekken te vermijden. Ook Romelu en Jordan Lukaku ontsnapten niet aan die uitzonderlijke dresscode.

Benito Raman
Benito Raman© istock en instagram
Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content