Op de World Baseball Classic, het officieuze WK honkbal, zet debutant Israël voorlopig alle favorieten opzij, met dank aan de Joodse diaspora en de soepele regels rond staatsburgerschap.
Afgelopen week verraste debutant Israël in de groepsronde van het WK honkbal vriend en vijand door geroutineerde honkbalnaties zoals Nederland en Cuba te verslaan. Israël, waar volgens Sports Illustrated amper één honkbalstadion te vinden is, maakt nu zijn opwachting in de tweede ronde met zeven andere landen en wordt gezien als een outsider op de eindoverwinning in de World Baseball Classic. Dat vierjaarlijkse toernooi gaat door het leven als het officieuze WK honkbal en moet de achterstand goedmaken die deze wereldsport heeft op het vlak van internationale landenwedstrijden. Het kende zijn eerste editie in 2006.
Wat de WBC onderscheidt van andere internationale toernooien zoals het WK voetbal, is het gebruik van de heritage rule. Die regel gaat namelijk uit van een zeer elastische definitie van het begrip nationaliteit. Een honkballer mag zo voor het geboorteland van zijn vader of moeder uitkomen op de WBC, zonder ooit het land in kwestie bezocht te hebben. Daarnaast mag een speler een land vertegenwoordigen waar hij juridisch gezien aanspraak maakt op het staatsburgerschap, een extra lijn in het reglement die haast uitgevonden lijkt te zijn voor de Joodse diaspora. Wie kan bewijzen dat zijn ouders of grootouders joods zijn, zelfs aan de kant van de echtgenoot, kan de Israëlische nationaliteit verkrijgen.
Naties met een rijke migratiegeschiedenis en een gebrekkige honkbalcultuur zoals Israël maar ook Europees kampioen Italië profiteren van deze vrijheid. De Israel Association of Baseball telt bijvoorbeeld amper 1000 leden en de laatste poging tot de constructie van een nationale competitie dateert van 2007. Toch mag de honkbalwoestijn Israël zich bij de zestien beste honkbalnaties scharen, met dank aan 34 Amerikaans-Joodse honkballers. Eén van de twee uitzonderingen op de heritage rule is de 39-jarige werper Shlomo Lipetz, geboren in Tel Aviv maar ook al twintig jaar woonachtig in Amerika.
De drijvende kracht achter de samenstelling en de populariteit van Team Israel is Peter Kurz, de voorzitter van de Israel Association of Baseball. Hij traceerde de afgelopen jaren aan de hand van een blog over Amerikaans-Joodse honkballers op alle niveaus zoveel mogelijk potentiële kandidaten. Zijn rechterhand en scout Alex Jacobs fixeerde zich dan weer op Latijns-Amerika en Joods klinkende achternamen in de honkbalwereld. Soms kwam er zelfs puur natte vingerwerk aan te pas, zoals bij de rekrutering van Scott Burcham. Aan de Houston Cronicle vertelde Jacobs dat hij de korte stop gevonden had via Facebook. Hij merkte op dat de moeder van Burcham er joods uitzag en afkomstig was uit New York. Genoeg redenen voor de scout om Burcham te contacteren en na een administratieve check-up uiteindelijk te selecteren.
Het voortdurend verzamelen en doorsturen van geboortecertificaten en documenten rond bar en bat mitzvahs leverde zijn vruchten af want het team kan rekenen op enkele ervaren spelers uit de Major League Baseball. Of de vertegenwoordigers van Israël op het honkbalveld wel zo Israëlisch zijn als hun shirt doet vermoeden, is een heikel punt.
Niettemin schemert de gemeenschappelijke joodse connectie ook door op het veld. Tijdens het spelen van de Hatikwa, het volkslied van Israël, dragen de spelers de traditionele keppels in plaats van hun honkbalpet.
Ty Kelly, één van de spelers met ervaring in de Major League Baseball, is zelf katholiek maar kwalificeert zich voor Team Israel via de Joodse roots van zijn moeder. Hij bezocht in januari samen met negen andere spelers Jeruzalem, op zoek naar de oorsprong van hun gemeenschappelijke connectie. Aan de New York Times vertelden ze dat de haast spirituele reis een overweldigende indruk had nagelaten en velen over de streep had getrokken in hun keuze tussen de VS en Israël.
Vóór de start van het toernooi vergeleek de officiële website van de WBC het Israëlisch team gekscherend met het Jamaicaanse bobslee-experiment uit de jaren ’80. De Caribische bobsleeërs gooiden geen hoge ogen op de Winterspelen in 1988 maar groeiden wel uit tot cultfiguren dankzij de film Cool Runnings.
Ondanks het feit dat een documentaire, getiteld Heading Home, al in de maak is en ook de Israëlische pers storm loopt voor de honkballers, lijkt de vergelijking na vier overwinningen op rij al spaak te lopen. Of de Jew Crew, zoals de officiële bijnaam luidt, verder kan verbazen en een even grote cultstatus kan opbouwen, is uiteindelijk onbelangrijk voor het grotere verhaal. Een gedeelde Joodse afkomst kan immers anno 2017 nog steeds mensen verenigen, zonder enige invloed van religieus of politiek fanatisme.
Team Israel mag dus wel een kunstmatige verzameling zijn van 34 Amerikanen en twee Israëliërs, in de praktijk is het een schoolvoorbeeld van hoe sterk het culturele Jodendom zich nog steeds manifesteert.
Jeroen Dejonckere
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
