Liefst blijft hij op de achtergrond, maar na een vierde plaats op het WK en enkele nominaties voor Coach van het Jaar, is Philip Mestdagh eraan voor de moeite: tijd voor de architect van de huidige succesgeneratie van het Belgische vrouwenbasketbal om in de schijnwerpers te treden.
Philip Mestdagh (55) floept de lichten aan van de Hall Octave Henry, de gezellige thuisbasis van eersteklasser BC Namur Capital. Het is zijn ietwat groot uitgevallen salon, want hier spendeert de West-Vlaming de meeste uren van de week. Geeft hij geen trainingen, dan zit hij in zijn bureel basketbalwedstrijden te analyseren. Dat doet hij met de dubbele pet van coach bij de dames van Namur en bondscoach van de Belgian Cats.
Vooral na het recente succes op het WK basketbal in Tenerife, waar België bij een allereerste deelname ooit meteen vierde eindigde, bleek het niet evident om dat eerste petje van clubtrainer terug te vinden. Zijn eerste match na de triomfantelijke terugkeer uit Spanje eindigde op 92-50… voor de tegenstander. Na die Europese uitschakeling tegen Bizkaia volgden nog nederlagen tegen Kangoeroes Willebroek en Deerlijk. Vaarwel roze wolk!
Philip Mestdagh zucht: ‘Dat was lastig, ja. We waren met de Cats op maandagnacht geland in België, om 3 u lag ik in bed, en de volgende namiddag ben ik al naar Namen vertrokken. Hier kwam ik op een werf terecht, het niveauverschil met de Cats was groot. Waardoor ik misschien te veeleisend was in het begin. Ik heb de knop moeten omdraaien en beseffen: we zijn hier in Namur en niet met de Cats bezig.
‘Toen het hier in die eerste weken wat stroef liep, heb ik mij op een namiddag in mijn bureel teruggetrokken om de eerste helft van onze WK-kwartfinale tegen Frankrijk te herbekijken via de beamer’, bekent hij. ‘Echt genieten. We wisten dat de Fransen rekenden op hun fysiek insidespel, maar dat hebben wij niet toegelaten door snel om te schakelen, door ze uit hun comfortzone te halen. Ze konden ons niet volgen. Bovendien vielen al onze afstandsshots binnen, we waren niet te stoppen. Dát terugzien, geeft mij zoveel energie.’
En die laatste seconde tegen Spanje, heb je die al vaak herbekeken? Met een verrassende play van jou na een time-out halen jullie daar de groepswinst binnen.
Philip Mestdagh: ‘In die seconde zag je vooral welk voordeel het is om je groep zo goed te kennen. Want je kunt dat concept wel uitdenken als coach, je moet op je speelsters kunnen vertrouwen in de uitvoering ervan. Weer eens bleek daar hoe coachable deze groep is, zelfs toppers als Emma Meesseman en Ann Wauters deden helemaal wat van hen gevraagd werd.’
Wat Emma Meesseman doet, is niet minder dan fenomenaal.
Menig voetbalcoach is jaloers op de impact die je kunt hebben als basketbalcoach.
Mestdagh: ‘Dat begrijp ik. Als basketbalcoach kan je constant ingrijpen: af en toe pressing, dan weer zoneverdediging, de aanvallende opties veranderen… Ja, da’s leuk. ( lacht) Maar je mag nooit vergeten te coachen in functie van de spelers die je hebt. Dat hoort voor elke trainer de basisfilosofie te zijn. Ons geluk bij de Cats is dat onze beperkingen ons net een voordeel geven. Doordat we geen kolossen onder de ring hebben, zijn we verplicht andere troeven uit te spelen. En we hebben er veel: vuurkracht vanop afstand en inside is Emma veel te wendbaar voor al die grote centers.’
Beseffen wij in België nog niet ten volle hoe goed Emma is, mondiaal gezien dan?
Mestdagh: ‘Het begint te komen – ik ben al blij dat ze genomineerd werd voor de sportvrouw van het jaar – maar wat zij doet, is niet minder dan fenomenaal. Al dat reizen en toch elke dag opnieuw presteren, zowel in Rusland als in de WNBA, de top van het basketbal. Op haar positie hoort ze bij de beste van de wereld. Op haar voetenwerk is elke grote speelster jaloers. En ze wordt nog steeds beter, want nu begint ze ook nog driepunters binnen te knallen.’
De Belgian Cats kregen op het voorbije WK lof voor hun collectieve manier van spelen. Paul Nilsen, een gerespecteerd columnist van de FIBA, riep België uit tot de redders van het vrouwenbasketbal. Net omdat jullie niet de fysieke of de individuele toer opgaan, zoals we tegenwoordig al te vaak in het basketbal zien.
Mestdagh: ‘En toch zullen we fysieker moeten worden, want dat komen we tekort op het hoogste niveau. Zoals je zag in de troostingfinale tegen Spanje, toen zij heel agressief gingen verdedigen op Emma en Kim ( Mestdagh, nvdr). De andere speelsters hebben die key players nog te veel nodig om zelf goed te zijn. Door te oefenen tegen steeds hoger aangeschreven ploegen zullen we daar vanzelf in groeien.
‘Niet eens zo lang geleden, toen ik in 2015 overnam van Daniel Goethals, moest ik nog zelf contact opnemen met de Nederlandse en Finse bond om een oefenmatch aan te vragen… Tegenwoordig krijgen we aanbiedingen van zowat alle toplanden. In aanloop naar het EK 2019 zullen we een stage in Japan afwerken en spelen we in Bergen wellicht een oefentoernooi met Frankrijk, China, Spanje en Canada.’
Metser-onderwijzer-basketcoach
Je naam krijgt nu nationale weerklank, maar het is niet de eerste keer dat je succesvol bent in het vrouwenbasketbal. In 2012 werd je al eens verkozen tot Coach van het Jaar, toen met Blue Cats Ieper.
Mestdagh: ‘Een magisch jaar, we wonnen beker en landstitel. Dat vind ik nog steeds mijn strafste verwezenlijking als coach, omdat het een project betrof dat vanuit provinciale startte, met allemaal eigen jeugd. Mijn dochters Hanne en Kim zaten daarbij, Emma Meesseman, Julie Vanloo. Het voelde als een soort levenswerk. Ik combineerde landelijke jeugdploegen met de eerste ploeg, plus dan nog eens mijn job in het onderwijs. Door dat succes bij Ieper werd ik ook aangeduid als nationale jeugdcoach, waar ik dan Antonia Delaere, Jana Raman, Kyara Linskens en Serena-Lynn Geldof onder mijn hoede kreeg. Daarmee heb je bijna de hele selectie van de nationale ploeg opgenoemd, hè. Een belangrijke stap in hun ontwikkeling was de oprichting van de Young Cats, waarbij we de nationale U18 de kans boden om Europees tegen profclubs uit te komen. Dat heb je nodig wil je verder evolueren: niet onder die kerktoren spelen, maar samen reizen, samen moe zijn.’
Heeft je job in het onderwijs je geholpen in je ontwikkeling als coach?
Mestdagh: ‘Ik gaf les in het VTI van Ieper, in de richting bouwkunde. Ik ben zelf lang metser geweest, altijd buiten, in weer en wind. Heerlijk, maar zwaar. Omdat ik meer tijd wilde voor mijn kinderen en het basketbal ben ik les beginnen geven. Ik moest zesdejaars in het beroepsonderwijs laten samenwerken aan grote projecten: niet evident, maar ik deed het graag. Bij andere leerkrachten durfden die gasten wel eens te intimideren, ik had het voordeel dat ik er groot en sterk uitzag. ( grijnst) Ik heb daar geleerd hoeveel je kunt bereiken als je met een positieve aanpak mensen in je verhaal mee weet te trekken. Je hoeft daarom niet altijd veel te praten, maar de woorden moeten juist zijn.’
De WK-kwartfinale tegen Frankrijk terugzien, dat geeft mij zoveel energie.
Hoe heb je jezelf geschoold als trainer?
Mestdagh: ‘Door het volgen van opleidingen en clinics. Door heel veel naar basketbal te kijken. Vooral de Euroleague bij de mannen: nieuwigheden die je daar ziet, breken pas jaren later door bij de vrouwen.’
Wat zijn de charmes en de moeilijkheden van het vrouwenbasketbal?
Mestdagh: ‘Ik zie niet meteen moeilijkheden. Net zoals bij de mannen moet je eerlijk en consequent zijn. Soms zie ik coaches niets anders doen dan praten… ( schudt het hoofd) Pas op, ik kan best jaloers zijn op dat communicatieve talent, maar er wordt toch vooral lucht verkocht. Ik denk dat mijn speelsters juist waarderen dat ik niet te veel praat.’
Tegenwoordig spreek je luidop van een trainersfunctie in het buitenland.
Mestdagh: ‘Dat blijft een droom ja, ergens in de Euroleague kunnen coachen. Maar dan wordt de combinatie met de Belgian Cats moeilijk. Zeker met de Spelen van 2020 in gedachten is dat iets om goed over na te denken. Hier bij Namur laten ze me eigenlijk doen, zij weten dat ik het onderste uit de kan haal voor deze club. Ze hebben me tien dagen vrijgegeven voor het WK met de Cats, terwijl ze me bleven doorbetalen. Dat waardeer ik. Mijn contract bij de Cats loopt tot na het EK in juni. Als ik daar niet de top zes haal kan het gedaan zijn. Als we wel top zes spelen, plaatsen we ons voor het kwalificatietoernooi voor de Spelen. Dan is er weinig reden om mij te ontslagen natuurlijk.’
Trotse vader
Een van je eerste beleidsdaden als bondscoach was Ann Wauters weer meekrijgen in het verhaal. Ze is er nu 38 en stopte met clubbasketbal. Neem je haar in juni ook mee naar het EK als ze niet kan spelen?
Mestdagh: ‘Dan neem ik haar mee als staflid. Iemand met zo een bagage, dat moet je toch gebruiken als coach? Ook de contacten die ze heeft. Haar belang in de kleedkamer. Als ik mijn tactische bespreking en motivatiespeech heb gehouden, neemt zij geregeld nog het woord in de groep… Ik kan je verzekeren dat elke zin van haar binnenkomt bij de anderen. Vroeger reed ik met Julie Vanloo, Hanne en Kim naar Valenciennes om Ann bezig te zien en een foto en handtekening te vragen na de match. En nu zitten die samen in de kleedkamer. Dat respect zal nooit weggaan.’
Zou Ann Wauters je kunnen opvolgen als bondscoach?
Mestdagh: ‘Ze zou dat kunnen, maar ik denk niet dat ze dat wil. Ze kan het basketbal op veel andere manieren vooruithelpen.’
Het blijft een probleem: zo weinig vrouwen die trainer worden, zelfs niet in het vrouwenbasketbal. Hoe komt dat volgens jou?
Mestdagh: ‘Er zijn minder vrouwen dan mannen die dat echt willen -misschien door de onvoorspelbaarheid van de job? – én ze krijgen ook minder kansen. Je merkt dat bij de trainersopleidingen: daar zitten zelden vrouwen bij. Nochtans, op het WK werden de VS en Australië gecoacht door vrouwen, dat waren de twee finalisten, hè. Het potentieel is er zeker. Ik zie ook veel Cats met een geweldig tactisch inzicht, zoals Kim en Emma, maar het trainerschap houdt meer in: je moet het ook kunnen overbrengen.’
Wat is jouw hand in de basketcarrière van je dochters Kim en Hanne, beiden internationals?
Mestdagh: ‘Bij Ieper heb ik hen van kortbij begeleid natuurlijk. Ze staan nu allebei bekend als goeie driepuntschutters, maar tot hun zestiende mochten ze van mij nooit driepunters nemen. Omdat ik wilde dat ze eerst de mannelijke manier van shotten onder de knie zouden krijgen: voor je gezicht, en niet zoals veel meisjes shotten van heel laag uit de schouder.’
Was je een strenge vader?
Mestdagh: ( knikt) ‘Soms denk ik nu: ik ben misschien te streng geweest. De kinderen zijn allemaal op hun achttiende naar de VS getrokken voor de studies en basketbal, daar zijn ze volwassen geworden, in feite hebben mijn vrouw en ik dat deel gemist. Ik vind het goed dat we elk ons leven kunnen leiden, maar ik moet ook toegeven dat ik het soms mis om eens samen aan tafel te kunnen zitten. Mijn zoon heeft nu een kindje, ik ben opa geworden en ik zie dat ventje bijna nooit. Kim is samen met Giorgia Sottana, een Italiaanse basketbalspeelster, de kans is klein dat zij later in België zullen wonen. Zal ik hun kinderen vaak zien? Dat weet ik niet. Waar zal Hanne terechtkomen? Weet ik niet. Ik ben daar tegenwoordig vaak mee bezig. Als we in de zomer eens met ons vijf samen thuis zijn, kan ik echt genieten. Alleen gebeurt het zo weinig. We hebben na het WK niet eens op het gemak kunnen tafelen met het gezin en vertellen over wat daar allemaal gebeurd is. Daags nadat we terugkeerden uit Tenerife zwermden we alweer uit naar onze clubs.’
Is er tijdens het WK een moment geweest waarop je de pet van bondscoach toch even af kon leggen en je een trotse vader voelen?
Mestdagh: ‘Als ik Kim en Hanne na een gewonnen match zag vieren met het team, met die vriendinnen – want dat zijn het, méér dan ploegmaats – dan voelde ik me ook gelukkig. Op zo een wereldpodium, in een volle zaal, dát allemaal kunnen meemaken: schitterend.’
Sabbatjaar
In 2014 trok Philip Mestdagh zich een jaar terug uit het basketbalwereldje. Aangeslagen na de degradatie van Blue Cats Ieper, waarmee hij in 2012 nog de dubbel had gepakt op het hoogste niveau. ‘Die degradatie is de zwarte vlek op mijn palmares’, vertelt Mestdagh. ‘Na onze titel zwermden de meeste speelsters uit. Dat begrijp ik, maar Ieper zo zien afglijden deed pijn. In heel die periode bij Ieper had ik roofbouw gepleegd op mijn lichaam. Ik heb een jaar niets gedaan en met mijn vrouw allerlei reisjes gemaakt.’
In 2015 ging hij weer aan de slag, als hoofdcoach bij de Belgian Cats en bij topclub Castors Braine, het was de periode waarin Marc Coucke er geciteerd werd en Ann Wauters even in België speelde. Mestdagh: ‘Coucke liep toen in de picture ja, maar hij heeft nooit een euro in die club gestoken. Het was een zottenkot. Een komen en gaan van speelsters, zonder dat je daar als coach enige zeg in had. Ik voelde me een marionet. Ondanks een geweldige ervaring in de Euroleague kwam mijn ontslag anderhalf jaar later toch als een opluchting.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
