In tegenstelling tot de Jupiler Pro League is de NBA een oase van rust voor trainers (geworden). Hoe komt dat?
Toen Earl Watson, coach van Phoenix, dit seizoen al na drie nederlagen (op 82 duels) ontslagen werd, haalde dat zelfs hier de kranten. Nooit was er in de NBA een coach vlugger ontslagen, klonk het, terwijl de Buffalo Braves Dolph Schayes in 1971 al na één match op straat zetten.
Watsons ontslag was niettemin opmerkelijk. Het vorige dateerde immers al van 7 mei 2016, voor coach Dave Joerger van Memphis. De daaropvolgende NBA-campagne, 2016/17, werd zelfs de eerste sinds 1970/71, toen de NBA nog 17 teams telde, waarin geen enkele coach tijdens het seizoen zijn koffers moest pakken. Tegenwoordig telt ’s werelds grootste sportcompetitie 30 clubs. En toch zaten er 532 dagen tussen Joergers en Watsons ontslag, nadat begin dít seizoen alle 30 NBA-teams met dezelfde coach aan het seizoen waren begonnen – wat sinds 1975/76 niet meer was gebeurd.
Na Watson kreeg David Fizdale eind november wel nog verrassend de bons bij Memphis, wat het aantal trainersontslagen na twee maanden op twee brengt. Waarom waait het zo weinig in het trainersklimaat van de NBA? Onder meer omdat het de seizoenen ervoor wél gestormd had – al is dat in vergelijking met de orkaan die door de Jupiler Pro League raast nog relatief: in het begin van het NBA-seizoen 2013/14 werden veertien nieuwe coaches voorgesteld (op 30 teams), in 2014/15 negen, in 2015/16 zes en in 2016/17 tien.
Heerst er nu stilte na de storm? Dat niet alleen: bij veel NBA-teams zitten uitstekende coaches al jaren vast in het zadel: Steve Kerr bij Golden State, Gregg Popovich bij San Antonio, Brad Stevens bij Boston, Erik Spoelstra bij Miami, Rick Carlisle bij Dallas… Veel teameigenaars hebben ook ingezien dat het rendeert om een coach op lange termijn te laten werken. Om op tenminste dát vlak continuïteit na te streven, aangezien er steeds meer (ster)spelers van team veranderen. Coaches krijgen dan ook langere contracten, terwijl onder de nieuwe cao-regels de verbintenissen met spelers zijn ingekort, waardoor ploegeigenaars makkelijker de spelerskern wijzigen in plaats van hun coach te ontslaan – het tegenovergestelde van wat Belgische voetbalvoorzitters zeggen wanneer ze hun trainer de laan uit sturen. Soms gebeurt het zelfs dat de teameigenaar de algemeen manager vervangt en de coach op post blijft. Meer en meer wordt in de NBA de spelerskern zelfs aangepast aan de filosofie van de coach. Zowat elke club heeft nu bovendien een development team in de G-league, waarin jongere spelers kunnen rijpen en zich vaak hetzelfde systeem van de A-ploeg in de NBA eigen kunnen maken.
Wat ook meespeelt: de gesloten NBA-competitie met 30 clubs, zonder degradatiezorgen. Al is dat wel al veel langer zo en hield dat in het verleden een ontslaggolf niet tegen. Maar: nog altijd minder dan in Europese voetbalcompetities, zeker de Belgische. Wie in de NBA als laatste eindigt, krijgt zelfs de grootste kans om als eerste een talentvolle speler uit de draft te kiezen. Sommige teams verliezen zelfs opzettelijk om laatste te kúnnen eindigen. Dat systeem bestaat hier niet, maar dat Jacky Mathijssen onlangs pleitte voor een gesloten competitie in de Jupiler Pro League, zoals in de NBA, is geen toeval.
