‘Ik gaf dat ventje van drie een shirt. Toen zag ik die traan’

© BELGAIMAGE - BRUNO FAHY

Het contract van Ronny Van Geneugden als bondscoach van Malawi loopt eind deze maand af. ‘Vroeger kon ik eindeloos doorbomen over een detail. Nu weet ik: daar draait het leven niet om.’

In de jaren zestig sprong de broer van zijn moeder als afgestudeerd ingenieur op een vliegtuig richting Johannesburg. ‘Twee keer per jaar kwam mijn nonk terug vanuit Zuid-Afrika’, zegt Ronny Van Geneugden (50). ‘Als klein manneke hing ik aan zijn lippen wanneer hij dan vertelde over zijn avonturen. Op den duur dacht ik: ooit moet ik ook eens naar Afrika.’ En zie: bij zijn zoektocht naar een nieuwe bondscoach koos Malawi in april 2017 voor Van Geneugden. Nu is hij het die straffe verhalen uit het zuiden in het rond strooit. Onlangs streek hij met de U23 van Malawi even neer in België.

Mijn positie werd zelfs een item in het parlement.’ – Ronny Van Geneugden

Geen christelijke geur

Hoe kwam u erbij bondscoach van Malawi te worden?

Ronny Van Geneugden: ‘In België lag mijn drukke periode als trainer achter mij. Als je dan actief wil blijven, moet je buiten je comfortzone treden. Een tussenpersoon vroeg of ik in Azië aan de slag wilde. Ik zei ja, maar viel ginder af omdat ik nog nooit een land had geleid. Die tussenpersoon raadde mij aan ergens bondscoach te worden. In dezelfde periode kreeg ik telefoon van een Spaans journalist die in Schotland is gaan wonen en wel wat contacten heeft in Afrika. Ooit had die man mijn cv eens in handen gekregen. Hij vertelde dat Malawi een bondscoach zocht en dat hij mij de geknipte figuur vond. Men wilde in Malawi iemand die verantwoordelijk zou zijn voor de seniors en daarnaast een opleidingsvisie zou uitwerken. Ook de FIFA verspreidde de vacature, omdat de wereldvoetbalbond subsidies geeft aan ontwikkelingslanden. De FIFA zou vermeld worden in het contract. Dat gaf een geruststelling op financieel vlak.’

Hoe was het toen u de eerste keer in Malawi kwam?

Van Geneugden: ‘Op mijn eerste ochtend daar brachten ze mij naar het Tubeke van Malawi ( het opleidingscentrum, nvdr). Dat ligt in Blantyre. Langs de weg zag ik een mássa volk. Er liepen mensen die chiquer dan chic gekleed waren; ernaast zaten mensen met gescheurde kleren op de grond. Aan elk verkeerslicht klampten vijftien bedelaars onze auto aan. Op marktjes hingen hompen vlees in de brandende zon. Maar toen ik in dat Tubeke arriveerde, zag ik een deftige inkomhal, bureaus en een board room met lederen zetels. Alles in de stijl die België kende in de jaren vijftig, maar ik was onder de indruk. Er lag ook een kunstgrasveld. Ik dacht: hier kan ik werken. Ook de contacten met enkele toplui van de voetbalbond zaten direct goed, zeker met de voorzitter ( Walter Nyamilandu, nvdr).’

Ronny Van Geneugden: 'Wij sturen kleren op naar Afrika en denken dat de armen die gratis krijgen, maar mensen die daar 10 euro per maand verdienen, moeten ze kopen.'
Ronny Van Geneugden: ‘Wij sturen kleren op naar Afrika en denken dat de armen die gratis krijgen, maar mensen die daar 10 euro per maand verdienen, moeten ze kopen.’© BELGAIMAGE – BRUNO FAHY

Dat u in een straatarm land zou leven, schrok u niet af?

Van Geneugden: ‘Nee, maar mijn ogen gingen wel open tijdens een rit naar de hoofdstad Lilongwe. Regelmatig laveerden we door een lokale markt. Dan kwamen de mensen naar de auto met hun prei en tomaatjes. Telkens weer die massa volk en een niet bepaald christelijke geur. Plots reden we door een markt vol kledij. Dat bleken kleren te zijn die wij vanuit Europa opsturen. Wij denken dat armen in Afrika die gratis krijgen, maar mensen die 10 euro per maand verdienen, moeten ze daar kopen. Toch stappen die mensen met een smile door het leven.’

‘I don’t look tennis’

Wat trof u aan op voetbalvlak?

Van Geneugden: ‘De internationals werden geselecteerd via een comité bij de bond, maar ik wilde het land doorkruisen. In Dwangwa, op vijf uur rijden van Blantyre, zou ik mijn eerste wedstrijd volgen. De pers kreeg er lucht van en het werd meteen voorpaginanieuws: de bondscoach die naar Dwangwa ging, dat was nog nooit gebeurd. Toen ik daar aankwam: weer een massa volk. Direct sprongen enkele kleerkasten rond mij die me begeleidden naar de vipplaatsen, te vergelijken met de tribune van een vierdeprovincialer in België. Ik zag daar een goed voetballertje en noteerde zijn naam. De volgende dag reden we door naar Mzuzu, weer vier uur in de auto. Daar bestond de viptribune uit zetels, echte sofa’s ( lacht). Opnieuw zag ik spelers die echt goed waren, jongens die nog nooit international waren geweest.’

En het voetbal?

Van Geneugden: ‘De bal werd van achteren naar voren gekeild, waar dan oorlog werd gemaakt. Logisch: de velden in Malawi stellen niks voor. In Dwangwa maaien ze het gras met een zeis. Tijdens een match tussen Silver Strikers en Big Bullets kreeg ik het serieus op mijn heupen. De bal werd constant van de ene kant van het veld naar de andere getrapt. In de 60e minuut stapte ik op. Ik liep een lid van de technische staf van de bond voorbij en zei dat ik niet bleef kijken naar een tennismatch. Blijkbaar stond er een reporter bij die man. ( lacht) De volgende dag kopte de krant: ‘I don’t look tennis.”

Ronny Van Geneugden tussen de U23 van Malawi: 'Ongelooflijk hoe je heel veel kunt realiseren met heel weinig.'
Ronny Van Geneugden tussen de U23 van Malawi: ‘Ongelooflijk hoe je heel veel kunt realiseren met heel weinig.’© BELGAIMAGE – BRUNO FAHY

Toen moest uw eerste interland nog komen.

Van Geneugden: ‘Voor die match tegen de Comoren riep ik vier jongens op die nooit eerder voor de nationale ploeg gespeeld hadden. Weer heel dat land in rep en roer. Een schande was het: hoe kun je nu een onervaren speler selecteren? Met een beetje geluk wonnen we. Dat viel mee.’

Kreeg u intussen ook al wat zicht op de jeugdopleidingen in Malawi?

Van Geneugden: ‘De clubs hebben er geen; er zijn alleen links en rechts enkele academies. Een nationale U23-lichting bestond niet. Een U20-ploeg en een U17-ploeg waren er wel, maar daaronder zat weer niks. En die U20 en U17 speelden één keer per jaar een toernooi. Ook de A-ploeg speelde amper wedstrijden. Was er toch eens een interland, dan kwam men pas een paar dagen voor de match bijeen, om de prijs te drukken.’

WhatsApp ontploft

Hoe ging het verder na die match tegen de Comoren?

Van Geneugden: ‘Ter voorbereiding van een U17-toernooi liet ik de regio’s hun beste spelertjes selecteren. Ik pikte er 20 uit, ongelooflijk goede voetballertjes, zeker als je weet dat die nooit een opleiding gehad hebben. Sommigen hadden zelfs nog nooit met voetbalschoenen gespeeld. Op dat toernooi ( COSAFA U17, nvdr) pakten we brons. Vanaf toen begon ik de A-kern te verjongen. Ook overtuigde ik de bondsvoorzitter om in elke FIFA-kalenderweek een oefenmatch te spelen als er geen officiële wedstrijd was.’

Maar na die zege tegen de Comoren wonnen jullie in de volgende vijftien matchen enkel tegen Togo.

Van Geneugden: ‘Ik speelde héél veel gelijk ( acht van de zestien matchen, nvdr). Intussen brachten we wel goed voetbal en paste ik jongeren in, vijftien kerels van achttien en negentien. Gebeurt zoiets in Europa, dan worden die jongens plat geïnterviewd. In Malawi liet geen enkele krant zo’n talentje aan het woord.’

Ondermijnde het gebrek aan zeges uw positie?

Van Geneugden: ‘Mijn positie werd zelfs een item in het parlement. Vanuit een bepaalde hoek is er kritiek, maar die kadert ook in de bondsvoorzittersverkiezingen die er eind dit jaar aankomen. Al sinds vorig jaar wordt door sommigen gezegd dat de bondsvoorzitter met mij niet op het juiste spoor zit. En zeker in WhatsAppgroepjes – hyperpopulair in Malawi – sturen mensen leugens de wereld in.

‘Toen we eind vorig jaar tegen Kameroen moesten spelen, zei de bondsvoorzitter: ‘Ik ben er gerust in, we voetballen een beetje zoals Barcelona.’ Sommige Malawiërs begrepen niet waarom die man mij bleef steunen. En toen bekend raakte dat ik weer een gast van achttien zou laten debuteren, ontplofte WhatsApp pas echt. Maar wie bleek de beste op het veld? Die nieuwe. Het bleef 0-0; het volk vierde dat als een historische overwinning. Maar weer ging niemand dat ventje interviewen, terwijl ze zo iemand zouden moeten zien als een voorbeeld voor de jeugd.’

Waarom kwam u met de U23 naar België?

Van Geneugden: ‘Omdat de mensen in Malawi dat graag wilden. In 1997 was een Duitser technisch directeur van Malawi. Die trok met de U17 eens naar Europa. In 2010 plaatste die lichting zich voor de Afrika Cup. Die groep wordt nog altijd geadoreerd.’

Welke ambities zijn realistisch voor deze groep?

Van Geneugden: ‘Het moet mogelijk zijn van de 130e plaats op de FIFA-ranking richting de 80e te evolueren.’

Toen u overnam, stond Malawi 114e, nu 129e.

Van Geneugden: ‘Als je niet speelt, kun je toch stijgen op die ranking wanneer er wat landen vóór jou verliezen. Het was dus voor mij veel makkelijker om te zeggen: we blijven weinig wedstrijden spelen. Maar daar heeft Malawi niks aan. Nadat we met 0-1 hadden gewonnen in Togo, zakten we trouwens tien plaatsen.’

‘Geef me dat kind’

Hoe gaat u om met de armoede rond u?

Van Geneugden: ‘In de buurt waar mijn vrouw en ik wonen, staat rond ieder huis een muur met een poort. Aan elke poort houden twee bewakers de wacht. De federatie stelde ons ook een kok ter beschikking, een poetsvrouw en tuinmannen. Op een keer kwam ik erachter dat onze bewakers anderhalf uur moesten stappen om van zes uur ’s ochtends tot zes uur ’s avonds aan onze poort te komen staan. Toch verdienden ze maar 20 euro per maand. Toen nam ik die mannen zelf in dienst en trok ik hun loon fiks op. Aan ons huis staat nog een bijgebouw; daar bracht ik hen onder.’

Maar u kunt niet heel Malawi onderdak geven.

Van Geneugden: ‘Aan het stadion waar we trainen, zat onlangs een meisje met een baby. Die kwam uit Ntcheu, met de bus is dat anderhalf uur. Maar zij was te voet gekomen en dwaalde rond in Blantyre, hopende dat iemand daar haar kind zou adopteren. Dan wil je zeggen: ‘Kom, geef me dat kind.’ Maar iederéén daar heeft problemen. Ik stopte haar wat geld toe en wees de weg naar een tehuis. Dat is hard. Veerle en ik beslisten intensieve steun te geven aan twee families van mensen die bij ons werken. Intussen zijn dat er vier. Die logeren in dat bijgebouw.’

Is er een moment uit de afgelopen twee jaar dat u specifiek bijblijft?

Van Geneugden: ‘In mijn auto ginder staat altijd een sportzak vol kleren. Toen Veerle en ik eens onderweg waren naar Mangochi, zagen we een meisje met haar twee broertjes in gescheurde kledij. Ik nam twee broekjes en drie T-shirts uit mijn koffer. Ik deed dat ene ventje van drie jaar een shirt aan en toen zag ik een traan over zijn wang rollen. Ongelooflijk hoe je heel veel kunt realiseren met heel weinig.’

Uw contract loopt eind deze maand af. Tekent u bij?

Van Geneugden: ‘Dat zullen we zien. Bedoeling is dat mijn technische staf op termijn mijn werk kan voortzetten. Nu is het wel nog vroeg voor hen; ze zouden gebukt gaan onder de druk. Bovendien stapt de bondsvoorzitter in december op; hij stelde zich met succes kandidaat voor een zetel in de FIFA-council.’

Verkleint dat ook de kans dat u blijft? Met zijn vertrek brokkelt ook uw schild af.

Van Geneugden: ‘Als hij zo’n FIFA-rol mag opnemen, zal hij in Malawi wel invloedrijk blijven. Voor mij is vooral belangrijk of mijn assistenten een vast inkomen krijgen in de plaats van een dagvergoeding. Dan zouden we weer vooruitgang kunnen maken en zou ik bijvoorbeeld de keeperstrainer verantwoordelijk kunnen maken voor de keeperopleiding in heel het land.’

Staat u na twee jaar Afrika anders in het leven?

Van Geneugden: ‘Ik realiseer me nu dat ik mijn hele leven veel ben bezig geweest met details. Als een kleinigheid in mijn professionele kader niet klopte, kon ik daar vroeger eindeloos over doorbomen. Nu weet ik: daar draait het leven niet om.’

Trainerscarrière Ronny Van Geneugden

02-03 Excelsior Veldwezelt

03-02/08 KRC Genk (jeugd)

02/08-03/09 KRC Genk

07/10-01/14 Oud-Heverlee Leuven

05/14-12/14 Waasland-Beveren

11/15- 05/16 EN Paralimni (Cyp)

04/17-nu bondscoach Malawi

‘Veel clubs in Malawi hebben maar drie ballen’

Enkele kinderen in Malawi voetballen tegenwoordig in een uitrusting van KRC Genk. ‘ Willy Mraz, die zich bij Genk met de jeugdkledij bezighoudt, stuurde een en ander op’, aldus bondscoach Ronny Van Geneugden. ‘Er bereikte ons ook kledij van OHL. En onlangs konden we vanuit België een hele container laten overkomen met meer dan 30 uitrustingen, 400 paar schoenen en 200 à 300 ballen – veel clubs in Malawi hebben maar drie ballen.’

Drie weetjes over Malawi

Ligt in zuidelijk Afrika, tussen Tanzania, Zambia en Mozambique.

Is qua oppervlakte vier keer zo groot als België.

Heeft zo’n 20 miljoen inwoners, 70 procent meer dan België.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content