‘Ik wil het voetbal niet relativeren, geen seconde’

De redding van NAC, een ontslag en drie schorsingen: Stijn Vreven blikt terug op een emotioneel jaar.

Met promotie naar en handhaving in de Eredivisie maakte Stijn Vreven (44) in anderhalf jaar een onuitwisbare indruk bij NAC Breda. Hoewel onze landgenoot aan alle doelstellingen voldeed en mateloos populair is bij de supporters, nemen club en trainer nu toch afscheid van elkaar.

Kun je uitleggen waarom NAC je contract niet verlengt?

Stijn Vreven: ‘We hebben veel formele en informele gesprekken gevoerd, uiteindelijk bleken de visie van de club en van mij uiteen te liggen. Ik wilde graag door als er aan een aantal zaken werd voldaan. Geen moeilijke dingen, over geld hebben we het bijvoorbeeld helemaal niet gehad. Maar ik wilde komend seizoen sportief wel een echte stap zetten. Niet meer spelen voor het behoud. De club denkt aan kleinere stapjes. Misschien perfect voor de club, maar het zijn niet mijn stappen.’

Nu lijkt het alsof jij de beslissing hebt genomen.

Vreven: ‘Neen, zo is het niet. De inhoud van onze gesprekken is vertrouwelijk, maar wat ik wilde was niet onrealistisch. Ik heb bewezen met een heel jonge groep en het kleinste spelersbudget ook een goed resultaat te kunnen halen.’

Wegen je houding langs de lijn en de drie schorsingen zwaarder dan je prestaties?

Vreven: ‘Ja, dat gevoel heb ik wel en dat is jammer. Maar beter zo dan komend seizoen na vier maanden zeggen: zie je nou, we zaten toen al niet op één lijn. Het is prima zo.’

Eerlijk? Als je mee helpt iets te bouwen, wil je er toch ook de vruchten van plukken?

Vreven: ‘Ik ben met een bepaald doel gekomen en dat heb ik meer dan waargemaakt. Het mooie zal het dus altijd winnen van de teleurstelling van mijn vertrek. Dit is de voetbalwereld, dan kijk je niet meer op van hoe dingen kunnen gaan.’

Je hebt na de met 3-0 gewonnen wedstrijd tegen Heerenveen je eigen vertrek geregisseerd. Niemand wist dat je het zo zou doen. Was het een wraakactie richting clubleiding?

Vreven: ‘Neen, het kwam zo uit. Ik wist wel dat, wanneer het moment er zou zijn, ik met niemand zou overleggen en de fans zou bedanken. Zij hebben me door dik en dun gesteund. We verloren met 8-0 van Ajax, maar er waren geen boze fans die ons opwachtten. Toen ik na Heerenveen het veld op liep, wist ik: nu ga ik iedereen bedanken. Mijn spelers en de supporters voorop. Het bestuur wist van niets, niemand wist ook dat ik zou vertrekken. Ik dacht: Schijt eraan, ik neem op mijn manier afscheid. Dat heb ik ook verdiend. Het was mooi en emotioneel.’

Emotioneel tot op het einde…

Vreven: ‘Eigenlijk ben ik dat alleen op sommige momenten. Tijdens wedstrijden altijd. Ook wanneer ik afscheid neem van mijn fans of de laatste keer de spelers toespreek. Dan zijn er wel tranen. Maar verder ben ik juist heel rustig en nuchter.’

Het tegenovergestelde imago kleeft aan je. Wanneer ze jou langs de lijn zien, denken de mensen: wat een gek. Je hebt weleens gezegd dat je een gespleten persoonlijkheid hebt, waar komt dat vandaan?

Vreven: ‘Ik heb een ongelooflijk sportief ego. Ik heb een enorme hekel aan verliezen en wil altijd de doelstellingen halen die me worden opgelegd. Ik denk dat ik daarin verder ga dan een gemiddelde coach. Als ik op het veld kom, wil ik de spelers, mijn ploeg en mezelf beter maken. Dat gaat niet op een nonchalante, passieve manier. Dat moet vol vuur en enthousiasme, anders pikken spelers het niet op. Ik pomp er iedere dag zoveel mogelijk nieuwe energie in.’

Je vader was schoolmeester en ziet al je wedstrijden, wat zegt hij ervan?

Vreven: ‘Hij is niet streng voor me, als je dat bedoelt. Trots wint het bij hem van de teleurstelling als ik word weggestuurd. Hij spreekt me er niet op aan en zegt niet: ‘Hé, Stijn, gedraag je nu eens.’ Het fanatisme heb ik niet van hem, maar van mijn moeder. Ze is loopverslaafd. Ze is 71 jaar en loopt iedere dag tussen de 16 en 20 kilometer. Ze heeft er een sporthart door gekweekt. Niets doen is voor haar geen optie meer.’

Ben jij voetbalverslaafd?

Vreven: ‘Ja, dat ben ik, een voetbalverslaafde. Daar moet alles voor wijken.’

Je kent toch de zin: het is maar een spelletje?

Vreven: ‘Ik ben het daar totaal niet mee eens. Ik wil het voetbal niet relativeren, geen seconde.’

Dan kan het ook te intens worden

Vreven: ‘Absoluut. En heel persoonlijk. Ik voel me verantwoordelijk. Ik wil niet dat er mensen worden ontslagen omdat we degraderen. Ik wil niet dat duizenden mensen een kutweekend hebben omdat wij verliezen van Heerenveen. Dat is een heel grote verantwoordelijkheid. Die draag ik van harte. Maar hoe kun je het voetbal dan relativeren? Ik werk er veel te hard voor om te zeggen: het is maar een spelletje. Voor heel veel mensen is voetbal hun leven. Voor mij is het dat ook. Ik wil de beste coach ter wereld zijn. Ik weet dat ik het niet ben, maar het is wel mijn streven.’

Zwart of wit

Heb je als trainer een voorbeeldfunctie?

Vreven: ‘Daar heb ik het moeilijk mee. Ik coach niet omdat ik een voorbeeld wil zijn, maar om het maximale uit mijn groep te halen.’

De clubleiding ziet die voorbeeldfunctie wel…

Vreven: ‘Ja, het is duidelijk dat die daarover gevallen zijn.’

Wat vind jij daarvan?

Vreven: ‘Daar kan ik kort over zijn. Je kunt de passie van een trainer niet roemen als het goed gaat en erover vallen wanneer het even minder gaat. Dat is niet correct, het is te makkelijk.’

Heb je dat aangegeven?

Vreven: ‘Ja, maar iedereen heeft recht op zijn eigen mening. De reacties zijn voor mij niet nieuw. Er zijn twee kampen, heb ik gemerkt. De speler Stijn Vreven was al zwart of wit. Of je vond me fantastisch, of je vond me helemaal niks. Er was geen tussenweg en als trainer merk ik nu hetzelfde. Ik antwoord daarop: je mag me beoordelen op mijn gedrag, maar het liefst heb ik dat ik word beoordeeld op mijn prestaties.’

De voetbalwereld is veranderd, presentatie, uitstraling en gedrag zijn heel belangrijk geworden.

Vreven: ‘Het is misschien bepalender geworden dan resultaten en dat is natuurlijk gek. Ik heb nu als trainer in Nederland ook al een stempel door alles wat er is gebeurd, maar ik heb altijd en overal resultaten gehaald.’

Als je dat heel heftige langs de lijn wegneemt, verlies jij als trainer dan je persoonlijkheid?

Vreven: ‘Dat is een moeilijke. Ik wil er toch iets over zeggen. Ik ben drie keer geschorst geweest dit seizoen, ik begreep dat dit een record is in de Eredivisie. Maar als ik ergens binnenkom, heb ik een heel bewuste keuze gemaakt. Ik heb mij hier de identiteit toegeëigend van Nooit Opgeven Altijd Doorzetten ( NOAD fusioneerde in 1912 met ADVENDO tot NAC, nvdr). Mijn hart is dan echt een beetje geel-zwart. Dus als mijn club en mijn team dan onrecht wordt aangedaan, sta ik echt op de barricades. In die drie gevallen ben ik tegen onrecht opgekomen, zonder onbetamelijke woordenschat te gebruiken.’

Je wordt natuurlijk niet zomaar weggestuurd. En mensen die dit lezen, zullen denken: hij voert een toneelstukje op langs de lijn.

Vreven: ‘Dat zijn dan mensen die mij niet kennen. Het is ook geen kortsluiting, ik weet heel goed wat ik op zulke momenten zeg en doe. Het klopt dat ik niet zomaar word weggestuurd, maar het gaat dan over gebaren, het groot maken en de heftigheid in de emotie waarmee ik dingen zeg of doe. Maar een scheidsrechter verrot schelden, dat heb ik nooit gedaan.’

Heb je er spijt van?

Vreven: ‘Ik weet dat ik een risico neem wanneer ik emotioneel reageer. Maar ik kan hier wel heel politiek correct zeggen dat ik er spijt van heb, maar dat is niet zo. Ik ben opgekomen voor mijn spelers en mijn club. Ik heb er wel een naar gevoel over dat ik ben geschorst, want ik benadeel mijn ploeg, de club, de fans en mezelf.’

Je houdt voortaan je mond?

Vreven: ‘Dat weet ik niet, ik zal dingen anders moeten doen. Ik heb duizenden tips gehad van iedereen. Van de psycholoog tot de materiaalman. Ik maak me heel groot als ik boos ben, het is beter om me kleiner te maken. Of me even om te draaien met de rug naar de situatie, zodat ik niet direct reageer.’

Als je moet kiezen: Arsène Wenger of Diego Simeone?

Vreven: ‘Ja, Diego Simeone natuurlijk, absoluut. Dat zijn makkelijke dingen voor mij. Waar ik van baal, is beeldvorming en het in hokjes plaatsen: ‘Vreven is passioneel langs de lijn, dus hij is niet met tactiek bezig.’ Dat is je reinste bullshit. Ik ben de hele week bezig met tactiek tot in de kleinste details. Vraag maar aan mijn spelers of assistenten. Ik val heel erg over een halve meter hier of daar, die bepalen namelijk het verschil.’

Toch weet niemand dat van jou.

Vreven: ‘Dat is perceptie en daar kan ik niet tegen vechten. Als de wedstrijd bezig is, wil ik winnen. Ik zorg zelf voor die beeldvorming, maar dat interesseert me niet. Mijn spelers weten wel beter. Als je stil zit op de bank, ben je ineens een tacticus en niet passioneel. Dat is ook de grootste zever. Iedere trainer moet toch vooral zichzelf blijven. Ik ga mezelf helemaal geen goede trainer noemen, maar ik ben wel puur en eerlijk. Als mijn spelers kut hebben gepresteerd, dan zeg ik dat. Eerst tegen hen en daarna ook voor de camera’s. En in één adem zeg ik er dan bij dat ik op dat moment een kuttrainer ben, want ik heb mijn ploeg niet zover gekregen dat ze die wedstrijd winnen.

‘Zeg mij welke trainers in de voetballerij nog oprecht emotioneel of oprecht boos zijn? Welke coaches geven géén politiek correcte antwoorden? Welke spelers durven na een wedstrijd nog te zeggen dat het gewoon een kutwedstrijd was? Bijna niemand meer, toch? En allemaal puur om zichzelf, bang voor hun imago of voor negatieve beeldvorming.’

Maar doe jij jezelf als trainer door die beeldvorming niet tekort? Je steekt heel veel tijd in het voetbal, je trainingen en je ontwikkeling als coach, maar daar gaat het haast nooit over.

Vreven: ‘Het klopt wat je zegt en dat is zonde. Maar aan het eind zeg ik toch weer: kijk naar de statistieken. Dan kun je het hebben over wel of niet passioneel, wel of niet tactisch, wel of geen voorbeeldfunctie, het gaat om het resultaat en de doelstelling. Die hebben we gehaald.’

Dus kun je door de voordeur weg?

Vreven: ‘Absoluut en dat doe ik ook met heel veel trots.’

Over-mijn-lijkmentaliteit

Wat blijft jou het meest bij van het afgelopen seizoen?

Vreven: ‘Het klinkt gek en het is ook niet helemaal terecht, maar ik denk toch vooral eerst aan de negatieve dingen. Omdat ik daar het meest van heb geleerd als coach. Die neem ik mee voor de toekomst. De bekeruitschakeling door amateurs, de 8-0 tegen Ajax, verliezen thuis van Willem II, de vijand, wat niet kon en niet mocht. Ik gaf mijn beste wedstrijdspeech ooit en dan spelen we zo’n zwakke wedstrijd. Ik snapte er niets van en werd er doodongelukkig van. Ik denk daar dan lang over na. Hoe hebben we getraind, wat heb ik gezegd en hoe kan het dan dat het helemaal niets heeft gebracht? Dat zijn voor mij heel goede leermomenten geweest.’

Wat zegt het over jou wanneer je beweert dat je het eerst aan de negatieve dingen denkt? Je had ook de redding of de dubbele winst tegen Feyenoord kunnen noemen.

Vreven: ‘Dat ik een winnaar ben. Ik ben als trainer op een laag niveau begonnen maar bij al mijn clubs is winnen voor mij de standaard. Verliezen niet, verliezen is abnormaal. Als speler vond ik al dat ik iedere wedstrijd kon winnen, bij welke club ik ook speelde. En als je alles kunt winnen, kun je ook kampioen worden. Zo heb ik altijd gedacht en als trainer denk ik niet anders. Dat komt niet tot uiting in de resultaten en toch begin ik iedere seizoen weer met de gedachte dat ik ieder duel kan winnen.’

Toch had je bij NAC voetbalkwaliteit genoeg.

Vreven: ‘Dat klopt zeker, maar dat is op het hoogste niveau niet genoeg. Daar komt meer bij kijken. Wij hadden maar één knop om in te drukken, het voetbal. Maar als het tegenzat, hadden we niet de spelers die het met karakter om konden draaien.’

Had je te weinig Stijn Vrevens in het team?

Vreven: ‘Misschien wel. Ze misten vooral die over-mijn-lijkmentaliteit op sommige momenten. Tot hier en niet verder. Die uitstraling. Als het niet mooi kan, dan maar lelijk, maar we winnen. Natuurlijk heb ik gevraagd om ervaring, maar financieel was er niet veel mogelijk. Er zijn zoveel spelers de revue gepasseerd, maar als er geen geld is, houdt het op…’

Wat ga je nu doen?

Vreven: ‘Er is nog niets concreets en ik moet eerlijk zijn, na NAC sta ik niet meer voor alles open. Natuurlijk wil ik een stap maken als trainer en me ontwikkelen, maar ook qua gevoel en beleving moet het wel heel goed zijn. Dat was bij NAC namelijk top. Ik ben in elk geval geen dromer, ik kijk wat er op mijn pad komt. Het belangrijkste is dat ze de trainer Stijn Vreven echt moeten willen, dat ze in mij geloven.’

Tot slot: wil je de Nederlandse scheidsrechters nog iets zeggen?

Vreven: ‘Haha, dat ze echt niet allemaal slecht waren. Die schorsingen zijn in mijn ogen onnodig geweest. De scheidsrechters kennen mij als persoon. Als ze tegen mij hadden gezegd: ‘Hé, Vreven, nu je bek houden en gaan zitten’, dan doe ik dat. Maar als je me na drieënhalve minuut wegstuurt, heb je geen persoonlijkheid. Voorlopig zijn ze even van me af, maar als het aan mij ligt kom ik weer terug.’