De smaak van wraak

Lange tijd – met enige zin voor overdrijving: vanaf zijn debuut in 1992 tot de bekendmaking van de winnaar van de Herman de Coninckprijs op 25 januari 2011 – gold Marc Tritsmans als de grootste geheimtip van de Nederlandstalige poëzie.

Vooral in Nederland wisten weinigen wie die Marc Dingemans was die met liefst zeven gedichten in de prestigieuze bloemlezing van Gerrit Komrij prijkt. Tritsmans publiceerde bijna anderhalf decennium bij Lannoo. Daar zat hij goed. Goed weggestopt. Mooie boeken, maar weinig exposure.

In 2006 gooide Lannoo al zijn fondsdichters op de keien omdat ze niet lucratief genoeg waren; alleen de goed verkopende bloemlezingen werden behouden, en BV-sinterklaasdichters zoals Steph Goossens zijn wel welkom.

Een bittere Marc Tritsmans zocht een nieuwe uitgever, vergat daarbij niet kieskeurig te zijn en vond uiteindelijk onderdak bij het jonge, ambitieuze Nieuw Amsterdam. Achteraf bekeken was die ezelsstamp van Lannoo misschien wel het beste wat hem kon overkomen. Hoe dan ook is dit een Herman de Coninckprijs met een smaak van wraak.

De essentie van Tritsmans’ poëzie? Twee woorden: micro macro. De nietige, kwetsbare mens versus de weidse natuur en kosmos. Het grote mysterie van het kleine en van het grote. Die schier onmetelijke thematiek giet Tritsmans in solide, begrijpelijke, keurig geconstrueerde, vormvaste verzen.

Wellicht heeft niemand sinds de oprichting van deze jonge poëzieprijs de winst zo verdiend als Marc Tritsmans: de man naar wie de prijs is genoemd zou ermee ingenomen zijn. Tritsmans opende zijn eerste bundel na de dood van Herman de Coninck, Oog van de tijd, met een opdracht aan zijn mentor ‘voor de jarenlange, warme aandacht’.

‘In levenden lijve heb ik Herman maar een paar keer ontmoet,’ zegt de laureaat, ‘maar ingezonden gedichten beantwoordde hij steevast met een ellenlange handgeschreven brief.’ Tritsmans neemt nog geregeld de essayboeken van De Coninck ter hand – Intimiteit onder de melkweg, Over de troost van pessimisme, De vliegende keeper, De flaptekstlezer -, heldere, enthousiasmerende poëziepleidooien, en daardoor nog steeds verplichte lectuur voor al wie de poëzie genegen is.

Dat Marc Tritsmans behalve de juryprijs ook de publieksprijs in ontvangst mocht nemen voor zijn gedicht ‘Uitgesproken’ wekt geen verbazing. Dit is een dichter die wil en kan – en vanaf nu hopelijk ook zal – worden gelezen door een breed publiek.

‘Voor Herman de Coninck moest poëzie in de eerste plaats leesbaar zijn. Het is mijn gevoel dat dit eigenlijk de wens is van elke poëzielezer, al zou je dat gaan betwijfelen als je de poëziekritieken leest die aan de pen van sommige hedendaagse professionele poëzielezers en -recensenten ontspruiten.’

Een sneer naar mensen die menen dat poëzie pas waarachtig poëzie is als ze het petje van het onacademische plebs te boven gaat. Deze keer staan die lieden in het verliezende kamp. En de Nederlandstalige poëzie is voor eens en voor altijd een geheimtip armer.

Philip Hoorne

Marc Tritsmans Geboren in 1959.

Studeerde tandheelkunde, woont in Boechout en werkt als milieuambtenaar in Borsbeek.

Publiceerde zeven dichtbundels bij Lannoo – De wetten van de zwaartekracht (1992), Onder bomen (1994), Oog van de tijd (1997), Van aarde (1999), Sterk water (2000), Kritische massa (2002) en Warmteleer (2004) – en twee bundels bij Nieuw Amsterdam – Man in het landschap (2008) en Studie van de schaduw (2010).

Staat met zeven gedichten in Gerrit Komrijs Nederlandse poëzie van de 19e tot en met de 21e eeuw in 2000 en enige gedichten.

In 2005 verscheen From Now On, een bibliofiele bundel met door James Brockway in het Engels vertaalde gedichten.

Won op 25 januari 2011 de Herman de Coninckprijs.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content