David Bezmozgis – De vrije wereld

David Bezmozgis was zeven toen hij in 1980 met zijn ouders vanuit Riga in de toenmalige Sovjet-Unie naar het Canadese Toronto migreerde. Die grote oversteek heeft een blijvende indruk nagelaten.

In 2004 debuteerde hij met de verhalenbundel Natasja, waarin hij in korte episodes het grotere verhaal vertelt van de migrantenfamilie Berman. In zijn roman De vrije wereld bespeelt hij hetzelfde thema.

De Russisch-Joodse familie Krasnanski komt in de zomer van 1978 in Rome aan. Samuel en Emma en hun zonen Karl en Alec zijn de Sovjet-Unie van Leonid Brezjnev ontvlucht en dromen van een nieuw leven in Amerika. Maar dat plan komt op de helling te staan.

Uiteindelijk besluiten ze een migratieaanvraag in te dienen voor Canada, zonder dat ze iets wezenlijks over dat land weten. In afwachting van hun toelating verblijven ze noodgedwongen drie maanden lang in een klein appartement.

In De vrije wereld volgt David Bezmozgis hen gedurende hun verblijf in Rome op de voet. In Riga was vader Samuel een vooraanstaande apparatsjik met een eigen Zjigoeli met chauffeur. Hij verliet zijn land met tegenzin, is nog altijd een overtuigd communist en heeft alleen maar goede herinneringen aan vadertje Stalin. ‘Tijdens een turbulente revolutie zijn vergissingen onvermijdelijk. Maar Stalin was een groot leider.’ Samuels oudste zoon, Karl, is vastbesloten om het helemaal te gaan maken in de heerlijke nieuwe vrije wereld. Samuels jongste zoon Alec is een schuinsmarcheerder en een losbol. Bij elke vrouw die zijn pad kruist, voelt hij ‘een zeurend verlangen om zijn geluk te beproeven’.

Aan de hand van de belevenissen van de Krasnanski’s schildert Bezmozgis het universele migratieverhaal van zovele anderen. Hij beschrijft zijn hoofdpersonages met veel liefde en mededogen, in een ingetogen stijl die sterk doet denken aan het werk van Philip Roth.

Jan Stevens