Leo Neels

Wankeljournalistiek

Leo Neels Advocaat en Prof. (em.) Mediarecht KULeuven en UAntwerpen

Net nadat je een extremist de basis van de democratie en rechtsstaat laat aanvallen, en minutenlang extremisme laat verklaren en goedpraten, kan je niet zomaar ‘overgaan naar het volgende onderwerp’, schrijft Leo Neels over een uitzending van Terzake.

“Als je praat met praktiserende moslims die in de sharia geloven, die de jihad aanhangen en de regels omtrent gijzelaars kennen, zullen ze me geen ongelijk geven. Europese moslims zijn grootgebracht in landen zoals Noorwegen of Groot-Brittannië, geseculariseerde landen waar je leest dat enkel democratie en vrijheden vooruitgang bieden. Als je beseft dat er andere maatschappijen zijn, die gebaseerd zijn op de soevereiniteit van oppermacht van God, dat werd 1300 jaar geleden geïmplementeerd op aarde en is nu terug na 90 jaar van afwezigheid. De moslims begrijpen nu dat er een kalifaat is, dat het beter is met de sharia. En dat de sharia beter is en superieur dan jullie rechtsstaat. OK, Mr. Choudary, dank u voor uw mening. En dan iets helemaal anders.”

Dat is een schokkende passage uit Terzake van vorige vrijdag, waarin Annelies Beck de Britse imam Adem Choudary interviewde; de passage hierboven is het einde van dat interview. Choudary was de woordvoerder van de in 2010 in het UK buiten de wet gestelde Islam4UK. In zijn interview brengt de man rechtvaardigingen naar voor voor de executie van de Amerikaanse journalist James Foley, en voor de jongeren die van hieruit de IS-rangen gaan vervoegen. Hij is ook gekend voor zijn stelling dat binnenkort de Jihadtsunami ook London of Brussel zal overspoelen.

Men kan debatteren over de keuze om zulke man aan het woord te laten. Wellicht zijn daar argumenten voor te bedenken. Onder meer de westerse opvatting dat meningen vrij zijn, ook storende en schokkende meningen.

Die mening zonder enige tegenspraak laten, lijkt me evenwel niet verdedigbaar: ‘Over naar het volgende onderwerp’. Net nadat je een extremist de basis van de democratie en rechtsstaat laat aanvallen, en minutenlang extremisme laat verklaren en goedpraten.

Terzake heeft vaak goede reportages, en Annelies Beck heeft er al vaak blijk van gegeven haar journalistiek vak goed te beheersen. Maar dit was een een ernstige inschattingsfout. Het interview werd hoffelijk afgenomen, en de man werd niet onderbroken. Dat is hier het punt niet. Het punt is dat hem, zonder enige kritische bevraging, een tribune werd gegeven – alsof het ging om een huis-tuin-keuken-onderwerp. Zonder enig kaderend gesprek nadien, zonder – om een duur woord te gebruiken – ‘duiding’.

De redactie kan hiervoor niet aanvoeren dat ze zou verrast zijn door de man. Het ging om een eerder opgenomen en van ondertitels voorzien interview. De redactie kende dus de inhoud en wist perfect met welke zinsnede de man zou afsluiten. Geen enkele professionele redactie kan zich permitteren om iemand een extremistische praxis te laten rechtvaardigen zonder kritische bevraging of forse tegenspraak.

De omstandigheid dat deze man zijn mening in London publiek kan verklaren, en dat wij dat uitzenden, is het gevolg van het …euh… inferieure systeem waarover hij spreekt, dit van een rechtsstaat met rechten en vrijheden. Wie in het kalifaat even kritisch spreekt over het kalifaat, staat een ander lot te wachten dan een hoffelijk koffiepraatje. Waarom zien onze redacties die tegenspraak niet, en lenen ze er zich toe om megafoons voor de mond van zulke lui te houden?

Bij mijn weten gaat het, daarenboven, om een radicale opvatting binnen de islam – sommige moslims plaatsen haar zelfs buiten de Islam, en beschouwen dat ze hun godsdienstargumenten uit hun verband rukt en misbruikt. De moslimexecutieve distantieerde zich er om die reden van.

Weliswaar gebeurde dat maar schoorvoetend. Deze door de Belgische gemeenschap erkende kerkelijke autoriteit van de Islam aarzelde, en moest extern worden gesolliciteerd om afstand te nemen van het beroep dat het jihadistisch salafisme doet op haar godsdienst bij de rechtvaardiging van zijn extreem geweld. Weldenkende redacteurs en redactrices hekelden, in sommige kranten, zelfs de sollicitatie om daarvan afstand te nemen, alsof de IS-praxis en zijn internationaal mediatiek verspreid gedachtengoed onschuldig zijn.

We herdenken massaal WO I, we gruwelen van de nu dagelijkse beelden in Afrika, Gaza, Syrië, Oekraïne, Libië, en op zovele plaatsen. Maar we zijn wankel in onze beginselen, en aarzelend om ze te verdedigen. Een totalitaire opinie, die een religieus argument misbruikt, en een weerzinwekkend gewelddadige en totalitaire praxis, wordt wankelmoedig bejegend, hoffelijk en zonder tegenspraak. De wankelmoedigheid inspireert journalistiek verzuim. Terwijl juist de inzichten rond vrijheden en rechten hadden moeten inspireren tot fier en daadkrachtig journalistiek professioneel handelen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content