Liv Laveyne

THEATER: Verder, Toneelgroep Nunc

Liv Laveyne Liv Laveyne

Van Tourhout plande een ensemblestuk, een massachoreografie met zang en dans? En deed geen toegiften.

Professioneel muziektheater met amateurs? Het kan.

Een chemische fabriek. Een ontploffing. De wereld buiten is vergaan. Binnenin de fabriek: de arbeiders, ongewild medeverantwoordelijk voor deze ramp. Massamoordenaars door loonbriefje. Maar hoe moet het nu? Een moeder is haar kind verloren, een vader neukt zijn dochter nu de vrouw er niet meer is, de zoon van de baas wordt gelyncht. Langzaam dringt de gifwolk ook de fabriek binnen en verziekt er lichaam en geest. Vergaat met de beschaving ook de mens en wordt hij terug een beest? Verliest hij met zijn geheugen zijn ge-weten? Of is hij in staat boven zichzelf uit te stijgen, iets nieuws op te bouwen? Verder te gaan?

Locatie, een oude bedompte leegstaande fabriek. De ramen zijn afgeplakt. De lucht ademt zwaar. Teveel mensen in een afgesloten ruimte. Naar buiten is geen optie meer. We zitten als ratten in de val.

We zien ‘Verder‘ (***1/2), een donkere beeldende muziektheatervoorstelling van Toneelgroep Nunc, op locatie in de Gentse Eskimofabriek. Voor het een zeldzame keer baseert Benjamin Van Tourhout, schrijver, regisseur en artistiek leider van het gezelschap, zich eens niet op historische figuren (zoals hij eerder al deed met onder andere Gilles de Rais in ‘Raisonnez‘, de pausenfamilie in ‘Het geslacht Borgia’ of vorig jaar nog Maria Stuart en Elisabeth I in ‘Twee Kweenen’). Ditmaal vertrekt hij vanuit een hedendaags gegeven – niet eens zover van onze huidige werkelijkheid. Want de alarmsituatie van een fabriek en gifwolk roept meteen beelden op van Fukushima.

Donkere massa

Verder‘ zou gemakkelijk een anekdotisch realistisch toneelstuk kunnen opleveren maar Van Tourhout gaat van meet af aan voor een abstractie met enkele felle naturalistische uithalen. Zijn tekst functioneert daarbij eerder als een partituur voor stemmen, een 25-koppig koor waaruit solisten zich losweken om zich daarna weer terug te trekken in de donkere massa.

In eerste instantie doet die stijl heel gemaniëreerd aan, maar gaandeweg weet Van Tourhout met zijn tekst toch een drama te creëren die het hart raakt. De stemmen krijgen een gezicht, een karakter. Losse zinnen verstrengelen zich tot een verhaal. Een verhaal over de overlevingsdrang van de mens en zijn (on)macht om met dood en rampspoed om te gaan.

Bijzonder is hoe met ‘Verder‘ – niettegenstaande er geen historische figuren in voorkomen -wél de theatrale historie van Nunc zelf zich als een sterke lijn uittekent. Subtiele referenties naar eigen vroeger werk (zoals de stemmen van de levenden die langzaam naar de achtergrond, de dood verdwijnen en als het ware uitdoven zoals in ‘Raisonnez‘) maar ook referenties (vb. de dodenoptocht) naar de roots van Nunc met name de ervaring die Van Tourhout als acteur opdeed bij Ceremonia, de toneelgroep van wijlen Eric De Volder.

Goede wijn behoeft geen subsidie?

Toneelgroep Nunc – die na een slecht afgelopen liaison met het inmiddels ter ziele gegane BAFF (ex-Raamtheater) – sindsdien met moeite de subsidiekoordjes aan elkaar moet knopen, lijkt hier voor zichzelf van de nood een deugd te maken.

Van Tourhout plande een groot ensemblestuk, een massachoreografie met zang en dans? Wel hij heeft geen toegiften gedaan. Alleen koos hij ervoor om met amateurs in plaats van professionele spelers te werken. Op scène staan vijfentwintig spelers: liefhebberij-acteurs en leden van Koor & Stem en Danspunt.

In het verleden werkte Van Tourhout reeds met amateurspelers (voor ‘Arthur‘, een locatieproject in het Gravensteen) en hij weet ze tot veel en vooral ook anders te bewegen. Hier geen typisch realisme, de zoveelste komedie of een voordrachterige tekstzegging. Net door zijn strakke bijna choreografische manier van regisseren waarbij hij met een bijna wiskundige sinecure stilstaande punten, bewegingslijnen en dramatische interpuncties neerzet weet hij het sterkste uit hen te halen.

Het maakt van ‘Verder‘ een opmerkelijk massaspektakel zoals we nog maar weinig te zien krijgen. De samenwerking van een professioneel maker met amateurspelers mag dan deels zijn ingegeven door economische omstandigheden, het levert wel een bijzonder resultaat waarin zang, beweging en spel en een actueel thema ver boven het anekdotische uitstijgen tot een beangstigende apocalyps.

Liv Laveyne

Tot 28 mei op locatie in Antwerpen. www.toneelgroepnunc.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content