Elektrashocks

De Belgen betalen de goedkope Franse elektriciteit.

’t Was van een haast geniale eenvoud. Ambtenaren van de federale overheidsdiensten van Financiën en van Energie die op basis van de financiële bedrijfsresultaten van de voorbije drie jaar de nucleaire belasting bepalen die Electrabel voortaan moet betalen.

Premier Yves Leterme heeft dat vorige week bekendgemaakt.
Dat de federale regering daar nooit eerder aan heeft gedacht. Want eigenlijk doen diezelfde federale ambtenaren dat elk jaar voor de belastingbetalende burger.

De premier greep naar die noodrem nadat twee andere instanties, de energiewaakhond CREG – wat staat voor Commissie voor de regulering voor de Elektriciteit en het Gas – en de Nationale Bank van België het niet eens waren geraakt over de winsten van Electrabel.

Electrabel, in handen van het Franse GDF-Suez, produceert al jaren goedkope elektriciteit in zijn oude, afgeschreven nucleaire centrales maar rekent die wel fors door aan de verbruikers.
De CREG kwam voor Electrabel uit op een behoorlijke nucleaire rente tussen 1,75 en 2,28 miljard euro. Wat niet naar de zin was van Electrabel. Bijgevolg werd de zaak voorgelegd aan de knapste koppen van de Nationale Bank van België. Dat Electrabel-baas Jean-Pierre Hansen tot voor kort zitting had in de regentenraad van de Nationale Bank en heel dicht staat bij Luc Defresne die de nucleaire rente mee moest berekenen en verdedigen, leek geen bezwaar.

En zie, komen ze bij de Nationale bank toch wel uit bij amper 809 tot hooguit 951 miljoen euro, in de buurt van het bedrag dat Electrabel zelf had berekend: 742 miljoen euro. Een heffing daarop van 250 miljoen euro – waarvan, dat spreekt voor zich, minstens de helft fiscaal aftrekbaar – vinden ze bij Electrabel wellicht verteerbaar.

Want aangezien Electrabel al vorstelijk wordt bediend met notionele-interestaftrekken en andere financiële faveurs, kost die nucleaire rente berekend door de Nationale Bank het bedrijf nauwelijks een eurocent belasting meer.

Bij de Nationale Bank waarschuwden ze overigens dat we toch moeten opletten met een al te zware heffing. Electrabel zou immers die nucleaire centrales wel eens kunnen sluiten. En de prijs daarvan kennen we: licht uit en een miljardenfactuur voor de belastingbetaler als gevolg van de opruiming van het nucleair passief.

Toch leidde het rekenwerk van de Nationale Bank tot boosheid bij de CREG. Die voelde zich voor schut gezet door de regering, door de Nationale Bank en door Electrabel. Directeur Guido Camps dreigde met ontslag. Waarna premier Leterme sussend uitpakte met de truc met de ambtenaren van Financiën en Energie.
De regering van Yves Leterme wringt zich, zoals haar voorgangers, in onderdanige bochten om het Electrabel naar de zin te maken. ‘Terwijl wij’, merkte Louis Tobback onlangs in De Morgen op, ‘de goedkope Franse elektriciteit betalen’. Want het is aan de Franse strijkstok van GDF-Suez dat de megawinsten van Electrabel blijven hangen.

En dat kan alleen ‘omdat Belgische politici niet opgewassen zijn tegen Electrabel’. De uitspraak is van wijlen Karel Van Miert. Die had in 2008 gezien hoe GDF-Suez-baas Gérard Mestrallet ‘met een ongeziene arrogantie de Belgische regering voor schut zette’ door koelweg te weigeren de gevraagde heffing van 500 miljoen euro te betalen.

De Pax Electrica, in 2006 gesloten door de paarse regering van Guy Verhofstadt, maakt dat de Belgische elektriciteitsmarkt geen vrije markt is. Electrabel, dat 90 procent van de Belgische productiecapaciteit beheert, kan goedkoop geproduceerde maar duur aangerekende stroom blijven pompen uit zijn afgeschreven kerncentrale en bedient zich intussen, met de hulp van de politieke klasse, royaal van groenestroomcertificaten.

En de meerkosten voor de injectie van die groene stroom in het verdeelnet worden zonder pardon de verbruiker aangerekend, mét de goedkeuring van de politici in de raad van bestuur van een distributeur als Eandis die feitelijk door Electrabel wordt gecontroleerd.

Wat dan weer leidt tot de potsierlijke situatie waarbij SP.A’er Bart Martens in het Vlaams Parlement een resolutie tekent tegen de injectietarieven die de verbruiker worden aangerekend, nadat hij eerst als bestuurder van Eandis diezelfde tarieven mee had goedgekeurd.

En zo gaat Electrabel binnenkort letterlijk in zee met Otary, een consortium van Vlaamse en Waalse investeerders in windenergie, waar Johan Vande Lanotte en PS-topman Olivier Vanderijst dan weer bestuurders zijn.

De gratis 100 kilowattuur die Steve Stevaert destijds als Vlaams minister invoerde, werd naderhand de verbruiker aangerekend, ook door stroomdistributiebedrijf Infrax dat door Stevaert wordt voorgezeten.

Die dubbelzinnige verhouding van de politieke klasse met een energiegigant als Electrabel/GFD-Suez heeft de voorbije decennia geleid tot de toenemende voosheid van de politiek.

Alleen elektroshocks, toegediend door een parlementaire onderzoekscommissie met de bevoegdheid van een onderzoeksrechter, kunnen de Belgische politieke klasse uit haar schizofrenie verlossen.