Officieel telt België 17.000 daklozen. Maar wellicht zijn het er in werkelijkheid nog veel meer.
Daklozen zijn de laatste jaren in zo goed als alle Belgische steden tot het straatbeeld gaan behoren. Ook in Oostende. Volgens schattingen zouden er in de kuststad zo’n 100 tot 120 daklozen rondhangen, maar eigenlijk weet niemand precies om hoeveel mensen het gaat. Daklozen zien er anno 2011 ook niet meer uit als de typische clochard met verwarde baard en lange haren. Er duiken steeds vaker ronddolende jongeren op, verwaarloosde senioren en zelfs alleenstaande moeders met kinderen.
Sommigen kunnen er snel weer bovenop worden geholpen, anderen zijn om een of andere reden niet meer in staat om ergens aan de slag te gaan of zelfstandig te wonen. ‘Ook die mensen moeten een menswaardig leven kunnen leiden’, zegt Nathalie De Bast van de VVSG. ‘Daarom moeten de laagste inkomens absoluut worden opgetrokken. Vandaag hangen zulke mensen te veel af van de huur- of energietoelage die sommige gemeenten hen toestoppen. Maar zoiets zou niet op lokaal niveau georganiseerd moeten worden.’
Wie dakloos dreigt te worden, kan in Oostende terecht bij het onthaalpunt van het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW). ‘Jaarlijks kloppen zo’n 1300 mensen bij ons aan, en dat gaat alleen maar in stijgende lijn’, zegt Tine Wyns van het CAW. ‘Eerst onderzoeken we of ze bijvoorbeeld wel alle uitkeringen krijgen waar ze recht op hebben. Pas in laatste instantie worden ze naar een opvangtehuis doorgestuurd. Velen onder hen hebben trouwens veel verschillende problemen, die soms aan de basis liggen van hun dakloosheid. Zo is het schandalig hoeveel mensen door de psychiatrie worden uitgespuwd.’
Wie echt op straat terechtkomt, is vooral aangewezen op plaatselijke initiatieven. ‘Zowel de federale als de Vlaamse beleidsmakers zijn alleen in de winter bezorgd om daklozen’, zegt Nathalie De Bast. ‘Maar die mensen worden natuurlijk niet dakloos omdat het sneeuwt, hè. Zij hebben het hele jaar door problemen, en dat vraagt om een structurele aanpak.’
Daarbij is preventie natuurlijk essentieel: de Vlaamse en de federale overheid moeten in de eerste plaats vermijden dat iemand daadwerkelijk op straat belandt. ‘Daartoe kunnen ze heel concrete initiatieven nemen’, zegt De Bast. ‘Niet alleen de laagste inkomens optrekken, maar ook een uitbreiding van de Vlaamse huursubsidie, een betere begeleiding van mensen die niet zelfstandig kunnen wonen en een betere huurwaarborgregeling. Want zodra iemand uit zijn huis wordt gezet, is het vaak erg moeilijk om een nieuwe plek te vinden. Probeer maar eens een appartement te huren met een leefloon van 740 euro per maand.’
Ann Peuteman
