De cashmachine van Zdravko Mamic

De FIFA verklaart de oorlog aan de makelaars. Alleen vorig jaar verdween er al een half miljard euro uit het voetbal. Hoe dat gaat? Lees het verhaal van de twee supersterren Luka Modric en Dejan Lovren. Naast elkaar voor de rechter, tegenover elkaar in de Champions Leaguefinale.

Honderden miljoenen mensen vergaapten zich de afgelopen weken weer aan circus Champions League. Bombastische muziek, en als hoofdrolspelers in het sprookje de supersterren op het veld. Met nummer 10 is middenvelder Luka Modric weer een onmisbare schakel geweest bij Real Madrid. Op zijn Instagramaccount plaatst hij een foto van het feest na afloop van de halve finales tegen Bayern München. Een dag later hebben 465.069 van zijn dik tien miljoen volgers al gereageerd.

Scrollend door zijn foto’s van de afgelopen jaren is het zoals het hoort in de virtuele realiteit: een grote goednieuwsshow. Kiekjes met zijn dochter, plaatjes met zijn vrouw en een lange lijst van succesvolle momenten. Zijn Twitteraccount gebruikt hij sinds begin 2017 niet meer. Wel heeft hij zijn credo laten staan: The best things never come easy.

For all the haters

Een dag later plaatst ook zijn landgenoot Dejan Lovren zich met FC Liverpool voor de grootste clubfinale op aarde. Lovren post ook meteen een foto uit de kleedkamer. We zien Georginio Wijnaldum en Virgil van Dijk stralen. Lovren heeft ook nog een tekst toegevoegd. For all the haters. Waarschijnlijk met dezelfde motivatie als waarom Modric niet meer actief is met zijn Twitteraccount. De twee staan in eigen land voor de rechter en spelen een cruciale rol in een van de grootste corruptiezaken uit de geschiedenis van Kroatië. Centraal staat de man die zowel Dinamo Zagreb als de voetbalbond al heel lang in een ijzeren greep hield: Zdravko Mamic.

Dinamo Zagreb doet bij ons wel een belletje rinkelen. Want wat was Ajax in 2011 dicht bij overwinteren in de Champions League. De Amsterdammers mochten zelfs verliezen van Real Madrid, dan nóg zouden ze doorgaan. Lyon zou er natuurlijk nooit in slagen het doelsaldo zeven doelpunten om te draaien. Ook niet via een vriendendienst voor Lovren, die net was overgestapt van Zagreb naar Lyon.

Er zijn verhalen bekend van mensen die even hun hond uitlieten bij de 1-0-voorsprong van Dinamo. Toen ze een halfuur later terugkwamen, stond het 1-7. Alleen al tussen minuut 45 en 52 vielen vier treffers. En dat terwijl de Fransen al drie wedstrijden op rij niet hadden gescoord. Het lag er zo dik bovenop dat een van de Kroaten zelfs knipoogde naar zijn tegenstander, toen hij voor de zoveelste keer de bal uit het net haalde.

Niet Ajax, maar Olympique Lyon ging door. De woede in Nederland werd alleen maar groter toen een foto verscheen van een Zagrebspeler bij een gokkantoor. Vreemd genoeg kwam er geen onderzoek door de UEFA. Daarna zagen we het machtige Dinamo jaar in jaar uit kampioen van Kroatië worden en in de Champions League meedoen. Bladerend door de statistieken sinds die zwarte avond in december valt een ding op. Dinamo Zagreb mag dan de beste van Kroatië zijn, de club trekt nauwelijks nog publiek: gemiddeld 1647 mensen. Dat is bizar. Want als de club ergens om bekendstond, was het wel de fanatieke aanhang.

Maar de Bad Blue Boys hebben geen zin de persoonlijke bankautomaat van de eigenaar toe te juichen. Zagreb is geen voetbalclub, maar een handelshuis sinds de club is gekaapt door een makelaar met het parfum van matchfixing om hem heen. Dinamo transfereerde voor meer dan tweehonderd miljoen euro aan spelers sinds de komst van Mamic. Twee van hen staan straks op 26 mei tegenover elkaar in Kiev. Opgegroeid in de oorlog en nu stralend in de grootste stadions.

Dat de twee een gevangenisstraf boven het hoofd hangt wegens meineed en dat ze samen bijna twintig miljoen aan hun makelaar moesten afstaan, is minder bekend. Zinédine Zidane heeft Modric al een paar keer vrij moeten geven om naar de rechtbank in Osijek te reizen. Of voor verhoren in Kroatië. Net zoals Jürgen Klopp in Liverpool Lovren zo nu en dan even niet op de training had. Maar daarover zijn nul posts en nul foto’s te vinden. Over de donkere kanten van het voetbal wordt dan ook niet graag bericht.

Tweedehandsauto

Wie wil er nu geen Luka Modric zijn? Twintig jaar gelden hadden weinigen met hem willen ruilen. Vandaag is Kroatië een populaire vakantiebestemming aan de Adriatische zee, maar amper twee decennia geleden dacht geen enkele toerist eraan om naar die regio af te reizen, behalve dan journalisten en oorlogsfotografen. Toen woedde er een burgeroorlog die in de verscheurde restanten van het communistische Joegoslavië veel slachtoffers maakte.

Modric was net zes, toen het vredige leven in het mooie Zadar aan de zee ineens voorbij was. Er brak een gewelddadige opstand tegen de Servische inwoners van de stad uit. Zijn opa werd in koelen bloede gefusilleerd door Servische rebellen in de heuvels bij zijn boerderij. Zijn vader vocht tijdens de Balkanoorlog in het Kroatische leger. Luke, zoals Luka daar werd genoemd, pakte zijn bal en zijn schoolspulletjes en kon dag zeggen tegen zijn vriendjes en familie. Samen met zijn moeder en honderdduizend anderen ging hij op de vlucht. Terwijl zijn vader zich bij de Kroatische rebellen had gevoegd, woonde de kleine dribbelaar zeven jaar in een klein hotelletje genaamd Iz Zadar, waar vluchtelingen tijdelijk onderdak vonden.

Wat bleef, was de bal. Alleen nu op de parkeerplaats van het hotel en op vale veldjes. Niets dan de bal. Modric was klein, maar o zo behendig. Wanneer hij dertien is, volgt er een ontmoeting die zijn leven zal veranderen en hem anno 2018 een aanklacht heeft opgeleverd die hem vijf jaar cel kan kosten. Zdravko Mamic heeft gehoord over het talent en zijn enorme bolide naar de Adriatische kust genavigeerd. Hij heeft goed geboerd tijdens de oorlog en ziet handel in voetbaltalenten. Lucky Luke straalt als hij een dag later met echte voetbalschoenen, shirts en broekje het veldje van zijn vriendjes betreedt. Modric mag naar Dinamo Zagreb komen. De club van Mamic, transit voor talenten. Mijnheer Mamic regelt een flatje, betaalt dat ook tot zijn zeventiende en stopt de familie zo nu en dan wat toe. Hij is het spreekwoordelijke licht aan het einde van de tunnel voor de familie Modric. Ze zijn maar wat trots op hun kleine mannetje dat twee keer wordt uitgeleend aan kleinere clubs om ervaring op te doen. Op zijn achttiende krijgt hij zelfs een tweedehandsauto van mijnheer Mamic.

Persoonlijke deal

Mamic was als een tweede vader. ‘Ik tekende alles wat hij me vertelde te tekenen’, legt Modric dan ook uit. Zodra hij meerderjarig is, sluit hij zich officieel aan bij sportagentschap Mamic. Na het tekenen van zijn contract in Madrid is hij multimiljonair. Het gezin Modric pendelt tussen drie panden in Zagreb, Madrid en zijn geboorteplaats.

Maar Mamic is een meedogenloze cashcowboy. Als eigenaar van Dinamo begint hij met het verscheuren van alle contracten. Wie bij hem wil voetballen, tekent nieuwe contracten en laat de zaken door hem en zijn familie behandelen. Zijn broer komt op de bank als trainer. Enfin, nu blijkt er dus een grote spelerszwendel geweest te zijn en is heel Kroatië in de ban van Operatie Cashmachine. Modric mag uitleggen waarom hij intussen bijna tien miljoen euro cash aan de man heeft gegeven. Daar zit hij dan voor de rechtbank en alle ogen van de natie op hem gericht. Hij kan nu de meest gehate man uit het Kroatische voetbal eindelijk ten val brengen. Hij vertelt de rechtbank zijn verhaal. Het is gewoon een contract tussen hem en zijn beschermheer. Daar heeft de club niets mee te maken. ‘Mijn geweten is schoon. Ik heb niks te verbergen. Ik wilde gewoon al mijn schulden aan hem aflossen, zodat we echt gewoon klaar waren.’

Modric is een van de kroongetuigen in het proces tegen Mamic, de voormalig voorzitter van Dinamo Zagreb, waar Modric speelde voordat hij in 2008 naar Tottenham vertrok. Naast verduistering en belastingontduiking wordt Mamic met zijn broer (die trainer was van Zagreb) aangeklaagd voor het illegaal achterhouden van een groot deel van transfersommen. Modric was een van de vele jonge talenten die een papiertje tekenden. Toen Dinamo (lees: voorzitter Mamic) hem voor 21 miljoen euro verkocht aan de Engelsen, moest volgens dat papiertje de helft in tranches naar de bankrekening van Mamic gaan. Niks mis mee volgens Modric, omdat het een persoonlijke deal was. Wel wat mis mee, omdat het geld van het transferbedrag naar de club had moeten gaan, aldus de Kroatische aanklager. De afbetaling stopte volgens de documenten pas toen de 10,5 miljoen euro was bereikt. Geen cent daarvan ging naar Dinamo. Modric mocht zelf nog anderhalf miljoen euro houden. Geen wonder dat ze in Kroatië Modric ‘de cashmachine van Mamic’ noemen.

In de war

Vanwege de sterke politieke banden van Mamic in Zagreb is het proces naar Osijek verplaatst. Daar verandert Modric plotseling zijn verklaring. Hij schuifelt heen en weer op zijn stoel, het hoofd naar beneden. Voor zijn neus staan microfoons van radio- en tv-zenders, bij de trappen ven het rechtsgebouw staan al fotografen. De beste voetballer van het land kan de meest gehate makelaar en eigenaar ten val brengen. De aanklager zwaait met de eerdere verklaringen van Modric, maar die weet ineens niets meer. ‘Dat heb ik zo niet gezegd. Ik was in de war.’

Weet u dan nog wel wanneer u debuteerde voor het Kroatische elftal?

‘Uuh, wanneer was dat?’

Zelfs journalisten op de tribune beginnen nu te schreeuwen. Wat is er met Modric aan de hand? Die data zijn belangrijk. Mamic is ineens met papieren gekomen, waarbij de data hem juridisch vrijpleiten. Getekend na de overgang namelijk. Als de spelers die data bevestigen, ontsnapt hij alsnog.

Diezelfde dag verschijnen er overal in het land leuzen op muren tegen Modric. Op het hotel waar hij opgroeide, staat met blokletters: Luka, deze dag ga je nooit vergeten. In Split gaan aanhangers van Hajduk Split de straat op en scanderen leuzen tegen de aanvoerder van het nationale elftal. Beeltenissen worden besmeurd en Modric is held af. De woede bij de fans is te begrijpen, want Mamic houdt het Kroatische voetbal in het algemeen en de voetbalbond en Dinamo Zagreb in het bijzonder al meer dan een decennium in een ijzeren greep. De laatste dertien jaar werd Dinamo twaalf keer kampioen. De club levert jaar in jaar uit de jackpot op tijdens de transferperiodes en het abonnement op de Champions League. Niemand die er wat aan doet. Ook bij de bond en het nationale elftal heeft hij zijn mannetjes gepositioneerd. Niemand die eraan twijfelt dat daar flink wordt mee geprofiteerd van de Mamicmiljoenen.

Vijf jaar

De dagen na de verklaring van Modric staat Dejan Lovren op de rol bij de rechtbank in Osijek. De Liverpoollegende blijkt precies hetzelfde contract getekend te hebben en incasseerde officieel de helft van de transfersom van rond de acht miljoen euro van Olympique Lyon. Daarna ging dat geld in etappes terug naar de familie Mamic. Hoe het verder gaat, weet dan even niemand, want Mamic ontploft voor de rechtbank waar hij en passant al zijn advocaten ter plekke ontslaat. Hij gaat zichzelf verder wel verdedigen. Hij is in ieder geval uit de gevangenis en intussen adviseur in plaats van eigenaar van Dinamo Zagreb, maar hij blijft het schandalig vinden. ‘Het lijkt wel of ik bij Isis zit.’

Modric is intussen van getuige verdachte geworden. De openbare aanklager eist vijf jaar wegens meineed: ‘De getuige heeft ten onrechte gezegd dat hij op 10 juli 2004, de datum waarop hij zijn eerste professionele contract ondertekende, ook een bijlage tekende op basis waarvan hij het recht op een 50/50-aandeel in de transactiekosten had verworven.’ De advocaat zei ook dat Modric ten onrechte beweerde dat hij zo’n bijlage had ondertekend telkens hij zijn contract verlengde.

Gaat u er maar van uit dat geen Kroatische rechter verantwoordelijk wil zijn voor de afwezigheid van Dejan Lovren en Luka Modric in de selectie van het WK. Dus staan de twee op 26 mei tegenover elkaar op het veld met Liverpool en Real Madrid. Samen goed voor een slordige vijftien miljoen euro in de diepe zakken van een Kroatische voetbalmakelaar.