Frank Van Laeken

Football Leaks: ‘We ergeren ons heel even, om dan toch maar weer naar de wedstrijd te kijken’

Frank Van Laeken Freelance journalist en auteur

Een consortium van internationale onderzoeksjournalisten koos voor een aanvallende tactiek, zette hoge druk en duwde de sterren van het voetbal in de verdediging. 1-0. En nu? ‘Ach, de Ronaldo’s en de Messi’s dribbelen zich er wel weer uit’, schrijft Frank Van Laeken. ‘Football Leaks is net als de Panama Papers en Lux Leaks goed voor een populaire hashtag, oneindig veel retweets en likes, maar of er echt iets gaat veranderen…

Het is intussen een bekend fenomeen: een klokkenluider (deze keer werd hij, ondanks zijn Portugese afkomst, ‘John’ genoemd) bezorgt anoniem bestanden met vele terabytes interessante informatie aan een krant of weekblad met een goede reputatie, de overstelpte redactie zet een discreet samenwerkingsverband met andere media in andere landen op en maandenlang staren voor die taak vrijgemaakte journalisten naar zeer gedetailleerde gegevens. Tot ze beslissen dat ze genoeg hebben om tot publicatie over te gaan, een gezamenlijk moment afspreken om het aan te kondigen (liefst een paar uur voor de concurrentie afsluit, zodat die alsnog verplicht is om het nieuws klakkeloos op de voorpagina over te nemen) en de luide fluistercampagne via de sociale media kan beginnen. ‘Vanavond, om 21 uur stipt, maken we de eerste namen bekend.’ Spannend. Ik keek er vorige vrijdag ook naar uit.

‘Football Leaks’, een catchy maar ook voor de hand liggende naam. De media in de verschillende landen kozen vervolgens voor een verhaal dat hun lezers het meest zou interesseren. Iets over een voetballer van bij hen, bijvoorbeeld. NRC had het dan ook in de eerste plaats over Robin van Persie. Le Soir kon (voorlopig?) niet uitpakken met een grote naam van bij ons, maar dat komt misschien nog wel, en sommige namen vielen al ten tijde van Lux Leaks. Der Spiegel had het vooral over Duits international Mesut Özil.

Financiële excessen

Football Leaks: we ergeren ons heel even, om dan toch maar weer naar de wedstrijd te kijken

Als lezer ben ik heel geïnteresseerd, wanneer zo’n groot en minutieus onderzoek eindelijk naar buiten komt. Als journalist ben ik blij en zelfs trots, dat collega’s nog tijd en ruimte krijgen om wantoestanden aan het licht te brengen. Als auteur denk ik: zie je wel, over dat soort financiële excessen schreef ik vorig jaar al in mijn boek £X€£$$ UNITED. Het geld van het voetbal. Als voetballiefhebber zucht ik even diep en kijk vervolgens toch naar de Clásico om daarna nog plaats te nemen op de tribunes van een club die in het niet zo verre verleden twee keer failliet is gegaan en drie keer van naam veranderde.

Want zo zijn wij nu eenmaal. Wij, u en ik. We ergeren ons heel even, om dan toch maar weer naar de wedstrijd te kijken, zelfs bij vriestemperatuur. Manchester City – Chelsea: in mijn boek noemde ik ze artificiële topclubs, bijeengeharkt door een puissant rijke sjeik uit de Verenigde Arabische Emiraten en een al even kapitaalkrachtige Rus met duistere connecties, clubs die aan concurrentievervalsing doen, die de transfermarkt verzieken, die waanzinnige bedragen neertellen voor kerels op noppen. Máár: ik kijk wel…

Mendes

De Panama Papers, wie praat daar nu nog over? Akkoord, de premier van IJsland moest opstappen, maar de rest was collateral damage. De rijke dames en heren doen gewoon verder, desnoods bij een andere bank in een ander belastingparadijs. Lux Leaks, wat was dat ook alweer? Terwijl Edward Snowden ondergedoken leeft, gaat de NSA vrolijk verder. Ja, toch? Zo zal het, helaas, ook Football Leaks vergaan. Schrijf ik nu, terwijl de komende weken nog tal van namen en donkergrijze deals de revue zullen passeren.

Als de journalistiek eindelijk haar werk doet en het gerechtelijke en politieke apparaat daarna achterwege blijven, gebeurt er uiteindelijk niets. Op de sociale media werd #footballleaks vooral op schouderophalen onthaald. Er is meer drukte om een dt-fout dan om de fiscale dribbelkunsten van Cristiano Ronaldo. (Van mijn boek werden niet eens duizend exemplaren verkocht; eender welke biografie van een prille twintiger die één jaar op de bank heeft gezeten bij een topclub haalt een veelvoud daarvan.)

Jorge Mendes naast Cristiano Ronaldo
Jorge Mendes naast Cristiano Ronaldo© Belga Image

Er zit nochtans veel materiaal in Football Leaks, en dan hebben we nog maar het tipje gezien. We zullen de komende dagen heel wat antwoorden op ongestelde vragen krijgen, die op hun beurt tot meer vragen zullen leiden. Wat ik mij bijvoorbeeld nu al afvraag: is het toeval dat de eerste namen die van Cristiano Ronaldo, Radamel Falcao en José Mourinho zijn, cliënten van supermakelaar Jorge Mendes, de machtigste man in het voetbal?

Neen, toeval bestaat echt niet

Als ik een voordracht geef over het geld in het voetbal toon ik de foto van Mendes en zie ik de aanwezigen vreemd opkijken. Wie is die man met de donkere zonnebril die discreet achter zijn hand aan het praten is aan de telefoon? Mendes is de oprichter-baas van Gestifute, het kantoor dat achter de schermen van het wereldvoetbal bepaalt wie wanneer waar zal spelen, voor hoe lang en voor welk salaris. In de portefeuille van Gestifute vinden we zowat het volledige Portugese nationale team. Afgelopen zomer Europees kampioen geworden, tel uit je winst, makelaar!

Een andere naam die al aan de oppervlakte is gekomen: Mesut Özil. Geen Portugees, maar een Duitser. Maar die Özil was een paar jaar geleden actief bij Real Madrid, waar op dat moment ook Ronaldo en Mourinho rondliepen, waar Mendes vriend aan huis was én is. Toeval? Real torst een schuldenlast van 620 miljoen euro, een cijfer dat je overigens makkelijk kunt terugvinden op de site van de club zelf. Real betaalde drie zomers geleden 100 miljoen euro voor een speler op een ogenblik dat de werkloosheidsgraad in Spanje de 25 procent benaderde. U kent dat gezegde nog wel uit de tijd van de bankencrisis: ’too big to fail’. Wie kan er ons wat maken?

Monaco

Op 15 december zal het precies 21 jaar geleden zijn dat een kleine middenvelder zijn slag thuishaalde voor het Europees Hof: die dag werd het Bosmanarrest geveld, dat een einde maakte aan de transferpolitiek zoals die al decennialang bestond. 12/15 werd het 9/11 van de voetbalwereld. Voorheen waren clubvoorzitters oppermachtig en beschouwden ze spelers zelfs na het einde van hun contract als hún eigendom.

Radamel Falcao
Radamel Falcao© Belga Image

Sindsdien zijn het de makelaars die baas zijn. Voetballers zijn slaven gebleven, zij het goedbetaalde. Zelden hoor je hen klagen. Maar ze moeten wel spelen waar de makelaar dat het lucratiefst acht.

Denk aan de hierboven reeds genoemde Colombiaanse spits Radamel Falcao: een van de besten van de wereld bij Porto en Atlético Madrid, tot de heer Mendes het wenselijk achtte hem naar AS Monaco over te hevelen, nog zo’n hobbyprojectje van een rijke Rus, waar hij voor 8.000 toeschouwers zijn kunstjes mocht gaan vertonen. Daarna had Falcao pech: hij liep een zware blessure op, miste het WK en raakte niet opnieuw op dreef. Waarna hij zonder succes werd uitgeleend aan Manchester United en Chelsea, clubs waar Jorge Mendes graag gezien wordt. (Bij Chelsea liep ook nog José Mourinho rond als manager – nee, toeval bestaat echt niet.) En nu speelt die Falcao opnieuw de pannen van het dak bij… Monaco. Terug naar af: spelen voor gemiddeld 9.752 mondaine luitjes. Ter vergelijking: dat zit tussen KV Mechelen en Zulte Waregem in. Internationaal topvoetbal…

Gladiatoren

De voetbalromanticus in mij hoopt dat het voetbal ooit wordt teruggeven aan de rechtmatige eigenaar: de supporter. De kritische journalist in mij kijkt uit naar volgende onthullingen in Football Leaks, in de hoop dat er érgens toch tegen deze uitwassen opgetreden wordt. De cynicus in mij denkt: ook dit waait opnieuw snel over. Over drie maanden praat niemand er nog over, zoals ook ongeveer niemand (tenzij rabiate Realsupporters) nog verwijst naar de belastingperikelen van Lionel Messi, wanneer die zijn volgende onnavolgbare dribbel inzet.

De gladiatoren trappen een balletje, wuiven naar WAG en makelaar, lopen achteraf nog eens langs bij hun financiële adviseur en beseffen niet eens dat ze geleefd worden.

We zijn heel gevoelig voor onrecht, als daar een fysiek aspect bij betrokken is. We zijn er immuun voor geworden, als het om centen (véél centen) gaat. Dan halen we onze schouders eens op. Hé, dinsdag is er Manchester City – Celtic en woensdag speelt Real Madrid tegen Borussia Dortmund. Brood en spelen, net wat u zegt. Maar dan wel met de toeschouwers als onwetende slachtoffers. De gladiatoren trappen een balletje, wuiven naar WAG en makelaar, lopen achteraf nog eens langs bij hun financiële adviseur en beseffen niet eens dat ze geleefd worden.

En toch… moeten journalisten overal ter wereld dit soort toestanden blijven blootleggen. Omdat het hun/onze verdomde job en plicht is. Ooit dringt de revolutie door tot in het voetbalmilieu. Of implodeert die kunstmatige wereld van roebels, dirhams, petrodollars, ponden en euro’s.

Frank Van Laeken is freelance journalist-auteur-blogger. Samen met Paul Beloy publiceerde hij recent ‘Vuile zwarte’, over racisme in het Belgische voetbal. Uitgegeven bij Houtekiet.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content