Matthias Stockmans

‘Winnen volstaat niet meer’

Matthias Stockmans Redacteur van Sport/Voetbalmagazine en Knack Focus.

‘Dit is een overwinning voor de offensieve coaches’, poneerde Aad de Mos woensdagavond, nadat de acht kwartfinalisten in de Champions League bekend waren. Toeval? Of tekent een tendens zich af en is het rijk van de resultaatgerichte coaches à la José Mourinho definitief over?

We sommen ze even op: FC Barcelona, Real Madrid, Manchester City, AS Roma, Sevilla, Liverpool, Juventus, Bayern München. ‘Deze jaargang bewijst dat het voetbal aan het winnen is’, herhaalt Aad de Mos aan de telefoon. ‘Ik ben ervan overtuigd dat die trend zich zal doorzetten. Lange tijd zijn we achter Conte, Mourinho en Emery gaan staan. Zij dachten dat hun reactievoetbal de juiste formule was. Maar als je voor de aanval kiest, word je beloond, bewijzen de Europa League en de Champions League nu. Ik verwacht ook heel veel van het hele Red Bull-project, onder leiding van Ralf Rangnick. Het heeft zijn tijd geduurd, maar Salzburg en Leipzig plukken er nu de vruchten van. Dat zijn heel sterke teams. Ik ben zeer blij dat trainers zoals José Mourinho en Rafa Benítez, vernietigers van het voetbal noem ik ze, eindelijk hun keizerrijk zien afbrokkelen.’

Winnen volstaat niet meer

De verklaring voor die ommekeer in het moderne voetbal ligt volgens de Nederlandse ex-trainer en analist bij de inventiviteit van de nieuwe lichting trainers. ‘Zij hebben zich gewapend tegen dat defensieve voetbal. Bij Porto, Chelsea en Inter Milaan boekte Mourinho succes met zijn visie omdat hij beschikte over soldaten die nog zo waren opgeleid, maar bij Real Madrid en Man U krijgt hij een ander soort spelers ter beschikking. Zijn principes zijn van de jaren stilletjes. Raspaardjes als Sánchez en Rashford laat hij afstanden lopen van 80 meter, ze moeten veel te diep terugzakken op hun flank en spelen eigenlijk als backs in een 6-3-1. Lukaku staat voorin op een eiland. Mourinho heeft zijn eigen graf gegraven door zijn verklaringen na de recente competitiezege tegen Liverpool. (Man U won met 2-1 maar had in eigen huis niet eens 30 procent balbezit, nvdr) ‘Dit is modern voetbal, dominant zonder de bal te hebben’, vertelde hij. Daarmee tekende hij zijn doodsvonnis. Hoeveel offensieve spelers durf je opstellen en zet je hoog druk, daar draait het om als moderne trainer.’

Mourinho: einde verhaal?

Een theorie die daar bij aansluit, is er eentje die Dries Mertens ons toelichtte toen we hem afgelopen zomer interviewden op trainingskamp met Napoli. Met Maurizio Sarri heeft hij bij zijn club een trainer die de voorbije jaren veel lof oogstte met zijn offensief en creatief combinatievoetbal. Drie kleine vinnige spelers voorin, en zodanig veel beweging in balbezit dat de tegenstander op den duur niet meer weet waar lopen.

Akkoord, veel prijzen leverde dat vooralsnog niet op, maar Sarri wordt op handen gedragen door supporters, media en zelfs tegenstanders. Hij moet hoegenaamd niet vrezen voor zijn job. Dat moeten Mourinho en Conte, ondanks winst in respectievelijk de Europa League en de Premier League vorig seizoen, wél. Veelbetekenend.

Maar de theorie van Mertens dus… De Rode Duivel legde ons uit dat op het hoogste niveau spelers tegenwoordig allemaal fysiek en technisch aan elkaar gewaagd zijn. Het wordt steeds moeilijker om als individu het verschil te maken, waardoor een duidelijke spelvisie en tactische details aan belang winnen.

Welke topclub zal hem nog willen als hij faalt bij Man U

In balverlies was dat al langer zo, zie het succes van Mourinho, maar meer en meer geldt het ook voor uitgetekende patronen bij balbezit. Mourinho laat de aanvallende acties graag over aan het instinct en de inspiratie van zijn (top)spitsen, veelal uitgaande van voetbal vanuit het duel.

In die zin gaat de vergelijking met Conte niet helemaal op. Hij kiest doorgaans ook voor reactievoetbal, maar investeert wel in offensieve patronen, zoals hij op magistrale wijze bewees in zijn periode als bondscoach van Italië, dat hij vanuit de omschakeling met de lange bal op een diepe spits (Pelle) liet spelen.

Het probleem van vooral Mourinho, zo schreef collega Kristof Terreur terecht in een artikel in Het Laatste Nieuws, is dat hij nog steeds werkt met dezelfde staf als vijftien jaar geleden. Slimme trainers als Alex Ferguson of Louis Van Gaal lieten zich omringen met assistenten die hen nieuwe invalshoeken aanleverden, waardoor ze toch telkens op nieuwe tendensen wisten in te spelen of konden verrassen.

Zonder ommezwaai in zijn denken en handelen, lijken voor Mourinho de gouden tijden voorbij. Welke topclub zal hem nog willen als hij faalt bij Man U? Als weer maar eens blijkt dat hij het steeds moeilijker krijgt om duurbetaalde sterspelers achter zich te krijgen?

Drang naar entertainment

Pep Guardiola heeft een nieuwe maatstaf geïnstalleerd in het moderne voetbal, beweert ook de Engelse profvoetballer Liam Rosenior in een blog voor The Guardian. De verdediger van Brighton & Hove Albion verwondert er zich over dat een coach als Sam Allardyce uitgejouwd wordt door zijn eigen fans terwijl hij als crisismanager Everton in deze campagne van een plek in de degradatiezone naar de veilige middenmoot leidde. Job done, zou je dan denken, maar dat blijkt niet genoeg.

Mede door de steeds hogere budgetten voor spelers, de hogere lonen in het topvoetbal en de duurdere wedstrijdtickets, zijn voetbalsupporters – al zeker in de fel gemediatiseerde en gecommercialiseerde Premier League – gaan verwachten, zelfs éisen, dat ze spektakel krijgen aangeboden voor hun geld.

Winnen volstaat niet meer, het moet met panache en attractief voetbal. Het moet, kortom, entertainment zijn.

Trainers worden niet enkel meer beoordeeld op hun resultaten, maar ook steeds meer op de spelstijl en de spektakelwaarde van hun ploeg. In onze Jupiler Pro League mocht René Weiler dat vorig seizoen nog ondervinden. Hij werd landskampioen met Anderlecht, maar kreeg toch bakken kritiek over zich heen van pers en publiek. Amper enkele maanden na zijn nationale triomf werd hij met pek en veren terug richting Zwitserland gestuurd. René begreep het niet. Maar het is misschien wel een bewijs dat er inderdaad een tendens is ingezet.

Steeds vaker lijkt het echte voetbal PlayStation te kopiëren in plaats van andersom

Vooral omdat de fans zien dat het kan: dominant en attractief voetballen, uitgaande van eigen sterkte, en toch resultaten halen. Pep Guardiola bewijst het keer op keer. In achttien maanden tijd maakte hij van Manchester City een spektakelmachine, favoriet in de Premier League én de Champions League.

‘Dat Guardiola wint in stijl heeft de lat hoger gelegd voor Mourinho, Allardyce en vele andere managers in de Premier League’, concludeert Rosenior. ‘Hij en ook Mauricio Pochettino tonen dat een duidelijke visie en – nog belangrijker – offensieve speelstijl het mogelijk maken om consistent te winnen en tegelijkertijd het technische niveau van je spelers te verhogen en de fans te entertainen.’

In deze moderne technologische tijden, waarin mensen het gewend zijn om op hun wenken bediend te worden en perfectie de nieuwe norm is – steeds vaker lijkt het echte voetbal PlayStation te kopiëren in plaats van andersom -, liggen de eisen hoger voor een coach. Het is wachten tot de fans de joystick zelf in handen willen nemen…

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content