Sinds zijn bronzen medaille in 1998 in Frankrijk was Kroatië er niet één keer meer in geslaagd om op een WK voetbal de groepsfase te overleven. In Rusland brak het na twintig jaar eindelijk met die kwalijke traditie en deed het meteen beter dan ooit. Dat was een verrassing, maar geen toeval.
Kroatië won de finale tegen Frankrijk niet, maar het was wel dé revelatie van het toernooi. Op basis van de individuele kwaliteit en de internationale ervaring in het team mag dat eigenlijk geen verrassing zijn. Tenslotte speelt het met spelers van onder meer Real Madrid, FC Barcelona, Atlético Madrid, Juventus, Inter, Liverpool en AS Monaco. Aanvoerder Luka Modric won intussen al vier keer de Champions League.
Het is merkwaardig voor een landje van slechts een goede vier miljoen inwoners, maar even merkwaardig is dat het sinds de bronzen medaille in 1998 niet één keer meer voorbij de groepsfase was geraakt. Want talent is er altijd al geweest.
Liefde voor sport
De liefde voor sport zit bij de Kroaten in de genen. In het Joegoslavië van president Tito werd sportbeoefening gestimuleerd en ondersteund, het was in het communisme een manier om je te ontwikkelen en te onderscheiden.
Die liefde voor sport kun je in Kroatië nog altijd in het straatbeeld zien, in steden en in dorpen, bij spelende kinderen en bij hun ouders én zelfs bij hun grootouders. In Split waren we er ooit getuige van hoe veteranen op een met een paar spots verlicht minivoetbalveldje tot een gat in de nacht bleven voort sjotten met het enthousiasme van jongelingen.
De grootste stad van de Dalmatische kust is dé sportstad bij uitstek. Van de oeverpromenade herinneren we ons de op de tegels gegraveerde namen van medaillewinnaars op wereldkampioenschappen en Olympische spelen. Het zijn er indrukwekkend veel. Allemaal zijn het rolmodellen voor de jeugd. Zo hangen er ook veel in het stadion van Hajduk. Het zijn allemaal Dalmatische sportlui met het talent én het temperament om limieten te overschrijden.
Het voorbije decennium ontwikkelde bovendien ook Dinamo Zagreb zich als een ’talentenfabriek’. Onder de leiding van de controversiële businessman Zdravko Mamic werd er met groot succes een professionele opleidingsstructuur geïnstalleerd. Zo won in 2013 de U15-ploeg, jeugdspelers van het geboortejaar 1998, de Nike Premier Club, het officieuze WK voor die leeftijd. Arsenal deed toen een poging om er toenmalig academiedirecteur Romeo Jozak weg te halen. Tevergeefs.
Schandaalsfeer
Máár: al die tijd baadt het Kroatische voetbal in een schandaalsfeer. Net als de Kroatische politiek trouwens. Na de euforie van de onafhankelijkheid en het einde van de oorlog volgde langzaam maar zeker de depressie, met verhalen over politici die tijdens de Joegoslavische onafhankelijkheidsoorlogen eerst staatsbedrijven op hun naam schreven, dan ten persoonlijke titel kapitaal naar het buitenland sluisden en tenslotte die bedrijven kapot lieten gaan. Kroatië heeft goede soldaten, maar slechte leiders, is de conclusie. Het gevolg is: economische crisis, staatsschulden, de hoogste belastingen en de laagste maandlonen van de Europese Unie. Het volk lijdt, is boos en protesteert.
Ook voetbalclubs kampen in die omstandigheden met financiële problemen, waardoor de noodzaak om jeugdspelers kansen te geven alleen maar groter wordt. Maar de realiteit is ook dat de vicevoorzitter van de voetbalbond wegens omkoping de gevangenis in gaat en dat Mamic het Kroatische voetbal almaar steviger in zijn greep houdt. Dinamo Zagreb wordt liefst elf keer na elkaar landskampioen en de invloed van Mamic bij de bond leidt ertoe dat zelfs Dinamotalenten die niet eens basisspeler zijn in het eerste elftal al opgeroepen voor de A-selectie van de nationale ploeg, om hun marktwaarde te verhogen en hen zo snel mogelijk voor een fortuin te kunnen verkopen aan vooraanstaande Europese clubs. Het verdeelt het land, het zorgt voor een vergiftigd klimaat, voor supportersgeweld, voor officiële juridische aanklachten en uiteindelijk ook voor een gerechtelijk proces wegens belastingontduiking en verduistering van geld.
Net voor de start van het WK in Rusland wordt ‘de machtigste manager van het Kroatische voetbal’ veroordeeld tot 6,5 jaar gevangenis. Hij vlucht de dag voor het vonnis naar Bosnië. Ook Luka Modric, aanvoerder en beste speler van het Kroatische voetbal, hangt (wegens meineed) een gevangenisstraf boven het hoofd: als getuige zou hij tijdens het proces aanvankelijk niet de waarheid hebben verteld om de meest gehate man van het Kroatische voetbal te beschermen. Het doet allesbehalve goed aan de sfeer in en rond de nationale ploeg. Sowieso is Kroatië al een bijzondere mix van mentaliteiten, onder meer ook van jongens van wie de ouders tijdens de oorlog naar het buitenland vluchtten en die daardoor in andere Europese landen in heel andere omstandigheden opgroeiden. Dat alleen al zorgde bij de nationale ploeg herhaaldelijk voor spanningen en verdeeldheid. Kortom: de sfeer waarin de Kroatische selectie naar Rusland vertrekt is er geen die een historische prestatie laat vermoeden.
Groepsgeest
Maar dat is buiten één iemand gerekend: Zlatko Dalic. De vrij onbekende man die in oktober bondscoach Ante Cacic opvolgde, toen die de controle over de kleedkamer was kwijtgeraakt en de WK-kwalificatie in het gedrang kwam. Waarna de Kroaten zich onder zijn leiding via barragewedstrijden tegen Griekenland alsnog voor Rusland 2018 wisten te plaatsen.
Dalic brak bij Kroatië compleet met een verleden waarin bondscoaches onder invloed van Mamic stonden. Hij isoleerde zijn groep van de miserie van de voorbije jaren, creëerde duidelijkheid, rust, focus en eendracht. Zijn WK-selectie was logisch en hij sprak vooraf uitgebreid met elke speler om iedereen zo goed mogelijk te leren kennen, als voetballer en als mens, en iedereen optimaal op elkaar te kunnen afstemmen. Toen AC Milanspits Nikola Kalinic in de eerste groepsfasewedstrijd tegen Nigeria (net als in de oefenwedstrijd tegen Brazilië) weigerde in te vallen, ‘wegens rugproblemen’, stuurde hij hem naar huis met de boodschap dat hij alleen fitte spelers kan gebruiken. Het was vooral een sterk signaal dat er bij hem geen plaats is voor wie op de een of andere manier de groepsgeest schade dreigt toe te brengen.
De cohesie groeide doorheen het toernooi. De kwalificatie voor de achtste finale gaf een enorme boost. Het gebeurde voor het eerst in twintig jaar, als groepswinnaar met het maximum van de punten en na onder meer een 3-0-zege tegen het Argentinië van Lionel Messi nog wel. De achtste finale tegen Denemarken en de kwartfinale tegen Rusland waren niet hoogstaand, maar werden na verlengingen en strafschoppen tot een goed einde gebracht. Het waren momenten waarop duidelijk werd dat er intussen vriendschap in het spel was, tijdens de penaltyreeks, armen om elkaars schouders, en op het einde bij de vreugde-uitbarsting. In de halve finale tegen Engeland kwam Kroatië alweer op achterstand, net als in de twee voorgaande wedstrijden, maar alweer na verlengingen slaagde het erin om zich met de ons welbekende Ivan Perisic in een hoofdrol als eerste Balkanland ooit voor een WK-finale te plaatsen. Een straffe prestatie van een van Zdravko Mamic bevrijd team met het talent en het temperament om limieten te overschrijden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
