‘Het hele jaar solden: onze voetbalclubs in de uitverkoop’

Cercle Brugge wordt mogelijk eigendom van een schatrijke Rus. Dmitry Rybolovlev is al eigenaar van AS Monaco en ziet Cercle als een interessante pied-à-terre van de Monegaskische club in ons land. ‘Onze clubs worden steeds meer in de uitverkoop gezet,’ schrijft Frank Van Laeken. ‘Hoog tijd om te kijken naar Duitsland en hoe ze daar het voetbal financieel gezond hebben gemaakt.’

Vierentwintig profclubs mochten er zijn, zo ordonneerde de Pro League bij het ontwerpen van dat infame systeem met twee liga’s: 1A met zestien clubs (zeg maar: de eerste klasse) en 1B met acht clubs (zeg maar: de gehalveerde tweede klasse van voorheen). Daaronder begint het amateurniveau, al worden veel zogenaamde profclubs ook al bijzonder amateuristisch geleid. Niet verwonderlijk: er is in dit land geen draagvlak voor vierentwintig clubs die professioneel actief zijn. Zelfs niet voor zestien. Tien, hooguit twaalf, meer is niet haalbaar. Kijk naar de cijfers: budgetten, sponsoring, merchandising, toeschouwersaantallen. Minstens de helft van de profclubs zijn niet leefbaar, kunnen hooguit tijdelijk overleven, hikken voortdurend tegen het faillissement aan.

Kerkhof

KV Kortrijk is in handen van een excentrieke Maleisiër, Vincent Tan, die denkt dat je zomaar van clubkleuren kunt veranderen. Dat probeerde hij toch in Cardiff. Sinds hij twee zomers geleden Kortrijk overnam is die club er sportief alleen maar op achteruitgegaan. Hetzelfde geldt voor Moeskroen-Péruwelz, officieus in handen van een makelaarsduo, dat vooral opvalt door het cultiveren van een va-et-vient van matig getalenteerde voetballers. Degradatie wenkt voor de Henegouwse fusieclub. AS Eupen is al bijna vijf jaar in handen van Qatarezen, die in de Oostkantons vooral buitenlandse talenten willen stallen om hen zo snel mogelijk met veel winst te kunnen doorverkopen.

De tweede klasse – pardon: Liga 1B, bijgenaamd ‘het kerkhof van ons voetbal’ – is al helemaal een speeltuin voor buitenlandse investeerders geworden. Chinezen zwaaien de plak in Leuven en Roeselare, een Egyptenaar is al tien jaar eigenaar van Lierse, Tubeke is het speeltje van een Zuid-Koreaanse marketeer, Union wordt geleid door een Duitser (ter vergoelijking: hij woont al dertig jaar in ons land en is als zakenman hier actief), van Antwerp weten we nog altijd niet wie de mysterieuze geldschieter achter het project van Patrick Decuyper is, en Cercle Brugge dreigt nu te worden overgenomen door een Rus. Alleen Lommel United is zeker in Belgische handen en laat net die club nu op degraderen naar het amateurniveau staan. Een kerkhof, inderdaad.

Halflege tribunes

Vierenhalf miljoen euro, zoveel zou de vijftigjarige Rus Dmitry Rybolovlev veil hebben voor Cercle Brugge. Of beter: zo weinig. Dat maakt dit soort transacties extra bitter. Niet alleen staan clubs in de uitverkoop, ze kunnen dan ook nog eens voor een habbekrats worden overgenomen. Er kunnen, kortom, koopjes gedaan worden in het Belgisch voetbal, de solden duren hier het hele jaar door.

Die Rybolovlev is geen simpele jongen, zo konden we de voorbije dagen in de pers lezen en zo schreef ik anderhalf jaar geleden al in mijn boek £X€£$$ UNITED. Het geld van het voetbal (Houtekiet, 2015). Cardioloog van opleiding, naar het schijnt. Schatrijk geworden met de productie van potas. Beschuldigd van moord op een medebestuurder in zijn bedrijf Uralkali, maar vrijgelaten nadat de kroongetuige, o wonder, plots zijn verhaal introk. Kocht een landgoed in Palm Beach van een zekere Donald Trump over voor meer dan het dubbele van de oorspronkelijke prijs. Gaf zijn dochter Ekaterina – de Russische Paris Hilton – het duurste appartement ooit op Manhattan cadeau: 88 miljoen dollar kostte het stulpje. Staat op de 148ste plaats van de Forbes­-ranglijst van rijkste mensen ter wereld, met een geschat fortuin van 7,3 miljard euro, iets minder dan zijn land- en leeftijdgenoot Roman Abramovitsj.

Rybolovlev nam in januari 2012 het zieltogende AS Monaco over, op dat ogenblik allerlaatste in de Franse tweede divisie. ’t Is te zeggen: zijn dochter werd officieel eigenaar en de stichting die haar naam draagt bezit 66,7 procent van de aandelen van Monaco. De resterende 33,3 procent is eigendom gebleven van de prinselijke familie Grimaldi. Monaco redde zich uiteindelijk nog vlot, werd het jaar daarop kampioen en ging zich vanaf de zomer van 2013 gedragen als een ‘big spender’.

Algemeen directeur van AS Monaco is een Belg, de 54-jarige Filips Dhondt. Voordien was die o.m. manager van Club Brugge en algemeen directeur, van 1994 tot 1998, van… Cercle Brugge. Het is een kleine wereld, die van het voetbal. En er is nóg een raakvlak tussen beide clubs. Het voorlopig laatste seizoen dat Cercle in eerste klasse vertoefde, 2014-2015, kreeg het gemiddeld 7.641 toeschouwers over de vloer. AS Monaco, fiere koploper in de Ligue 1, ontvangt bij elke thuiswedstrijd 8.712 mensen, niet zo gek veel meer. Daarmee bengelt Monaco – ondanks al die geïnvesteerde miljoenen en die opvallende transfers – helemaal onderin in Frankrijk. Halflege tribunes, dat schept blijkbaar een band.

Laissez faire

AS Monaco is een kunstmatig gedrocht. Een club zonder fans. De Duitse auteur Kai Psotta schreef hierover in zijn boek Die Paten der Liga: ‘Formule 1 is belangrijker dan voetbal voor Monaco. Tennis is populair. De jachthaven is een geliefde plek om te zien en gezien te worden. Maar voetbal is voor de Monegasken slechts bijzaak. Het bestaan van supporterscafés is me onbekend.’

Toch gaf Monaco de jongste seizoenen exuberante bedragen uit op de transfermarkt. Heeft ook te maken met de nauwe band die Rybolovlev uitbouwde met de Portugese supermakelaar Jorge Mendes, vandaag de machtigste man in het voetbal. De club werkt met een jaarbudget van 160 miljoen euro, dat is ongeveer het viervoudige van Belgische topclubs die wel drie keer zoveel volk naar hun stadions lokken.

Veel openheid hanteert de club niet ten opzichte van nieuwsgierige journalisten, zo mocht ik tijdens het schrijven van mijn boek over het geld in het voetbal constateren. Wat wilt u weten, reageerde de woordvoerder op mijn initiële vraag. Waarom interesseert de heer Rybolovlev zich in het Franse voetbal en meer specifiek AS Monaco? Wat zijn z’n doelstellingen bij de club? Wat zijn de sportieve en commerciële mogelijkheden van de Ligue 1 op termijn? Wat is uw reactie op de stelling dat AS Monaco een ‘artificiële topclub’ is? Zijn er limieten gesteld aan de groei en ontwikkeling van de club? Wat denkt u over Financial Fair Play? Wat zullen de eventuele gevolgen zijn voor Monaco? De fans van PSG hebben al geprotesteerd tegen FFP, wat zijn de fans van Monaco van plan? Hoe ziet u AS Monaco verder evolueren? Zijn er expansiemogelijkheden, zoals bijvoorbeeld een nieuw stadion? Ik kreeg geen antwoorden.

Eerlijk gezegd had ik die ook niet verwacht. Geheimzinnigheid troef in de schimmige wereld van de haute finance in het voetbal. Als die meneer Rybolovlev straks in Brugge neerstrijkt, hoeft hij niet te vrezen voor pottenkijkers. In België zijn we niet tuk op vreemdelingen, tenzij ze veel geld hebben en een beetje excentriek zijn. De miljardair zal geen waarborgen moeten voorleggen of aantonen dat hij het goed voorheeft met Cercle. Laissez faire, laissez aller, luidt het motto in de Pro League.

‘Wir schaffen das’

Westerlo, Waasland-Beveren, Lokeren: dat zullen de volgende doelwitten zijn van buitenlandse investeerders die voor relatief weinig geld eigenaar willen worden van een Belgische club, om die vervolgens te gebruiken om goedkope buitenlanders te stallen in de hoop dat die snel doorbreken en geld opbrengen. De eigen jeugdwerking wordt intussen gefnuikt, maar dat zien die rijke heren als ‘collateral damage’.

De inheemse bestuursleden laten het passeren, want ze hebben niets te zeggen. Het zijn de parlementairen van het voetbal geworden: zwijgen en op het juiste knopje drukken, meer zit er voor hen niet in. En in het weekend uitgenodigd worden in een netjes van de meute afgescheiden exclusief kader met exquise spijzen en dranken, ook niet te versmaden natuurlijk.

Als we willen dat de Belgische competitie nog iets blijft voorstellen, dat onze clubs niet nog meer wingewesten worden voor rijke buitenlanders met een sportieve hobby, en dat onze jeugdspelers nog een kans maken om ooit actief te zijn op het hoogste niveau van het vaderlandse voetbal, dan zullen er twee dingen moeten gebeuren. Eén, de clubs moeten de tering naar de nering zetten. Geen geld uitgeven dat er niet is en dat er nooit zal komen, minder naar het buitenland kijken en de eigen jeugd op het voorplan laten treden. Sport/Voetbalmagazine rekende vorige week voor dat amper een op drie spelers op de Belgische velden ook hier geboren is. Een schande. En twéé, beschermende maatregelen uitvaardigen, zoals men dat iets meer dan tien jaar geleden in Duitsland heeft gedaan. In de Bundesliga werd het onmogelijk gemaakt om meer dan de helft van de aandelen van een club in handen te krijgen. Situaties waarbij één eigenaar ‘het bestuur’ vormt zijn daar uitgesloten. Nergens in Europa komt er meer volk naar het voetbal, ook niet in de Premier League! (gemiddeld 41.645 tegenover 35.612), nergens anders is het comfort van de toeschouwers groter, nergens anders zijn de clubs financieel gezonder.

We moeten dringend naar het nabije oosten kijken. Wie durft er hier ‘Wir schaffen das’ te roepen?