Yves Vanderhaeghe, Hein Vanhaezebrouck, Laszlo Bölöni, Aleksandar Jankovic, Glen De Boeck, Dennis van Wijk et cetera: zowat elke coach liet zich dit seizoen al ontvallen dat spelers tegenwoordig moeilijk harde momenten doorkomen. Thomas D’havé haalt hulp uit de evolutionaire gezondheidsleer.
Vóór de winterstop gaf Anderlechtcoach Hein Vanhaezebrouck al aan dat de mentale weerbaarheid het grootste werkpunt van zijn ploeg was en daar ging hij bij de hervatting van de competitie mee door. “Het is lastig om mentale weerbaarheid te trainen”, zei hij toen in De Morgen. “We hebben hoe dan ook een psycholoog nodig.”
Hoe spelers met meer succes kunnen overleven in de voetbaljungle.
Inderdaad: hoe train je mentale weerbaarheid?
In de evolutionaire geneeskunde vinden we alvast een aantal interessante handvatten om de stressbestendigheid van een spelersgroep te vergroten.
De primaire doelstelling daarbij is om voor een permissive brain te zorgen: een brein dat in alle omstandigheden het nemen van de juiste beslissing toestaat, dat gezondheid organiseert, het lichaam laat bewegen en tevredenheid als basisemotie heeft.
Belangrijk is te weten dat onze hersenen niet over een programma beschikken voor chronische stress en evenmin voor een leven in de comfortzone.
Belangrijk om dit te realiseren, is te weten dat onze hersenen niet over een programma beschikken voor chronische stress en evenmin voor een ‘leven’ in de comfortzone. Vroeg of laat betaal je daar een prijs voor. Met acute stressoren als gevaar, honger en koude zijn ze wel vertrouwd. Zo ontwikkelde ons brein doorheen de geschiedenis van de mens bijvoorbeeld een programma om te kunnen overleven in perioden van schaarste: bij honger gaan de hersenen en de spieren domineren op andere organen, dan gaat met andere woorden in de eerste plaats daar de energie naartoe, om voedsel te kunnen gaan zoeken. Bij overvloed daarentegen, wanneer evolutionair in de nazomer alle fruit rijp was, krijgen de hersenen en de spieren minder energie. Zo zijn we fysiologisch geprogrammeerd.
Het is duidelijk dat onze sporters tegenwoordig op verschillende vlakken veel te vaak in de comfortzone verblijven.
Wat is nu de realiteit van onze sporters?
Het is duidelijk dat ze tegenwoordig op verschillende vlakken veel te vaak in de comfortzone verblijven:
-voeding en water zijn altijd beschikbaar;
-de temperatuur wordt altijd constant gehouden (dankzij airco, centrale verwarming,…);
-alles wordt voor hen geregeld (dus geen noodzaak meer om zelf oplossingen te zoeken);
-op de training na kunnen ze de hele dag rusten.
Het overlevingsinstinct van onze sporters wordt nog maar zelden geprikkeld.
Het overlevingsinstinct van onze sporters wordt dus nog maar zelden geprikkeld.
Antwerpcoach Laszlo Bölöni verwoordde het onlangs als volgt:
“Veel van mijn spelers weten niet wat lijden is.”
Het is pas als de sporter er bewust en uit vrije wil voor kiest om die comfortzone te verlaten, dat hij opnieuw gebruik zal kunnen maken van het evolutionaire programma dat ervoor zorgt dat bij schaarste de hersenen en de spieren domineren, nota bene de twee belangrijkste organen om prestaties te kunnen leveren.
Met acute, onaangename, onschadelijke prikkels kunnen we onze hersenen sterker, stressbestendiger en actiever maken.
Kunnen we dat principe trainen?
Ja. Dat toonde professor Leo Pruimboom aan in zijn ‘Study of Origin’ : met acute, onaangename, onschadelijke prikkels kunnen we onze hersenen sterker, stressbestendiger en actiever maken. Door het toevoegen van die kortdurende, evolutionair bekende stressfactoren kan de impact en de belasting op training verhoogd worden, waardoor spelers beter voorbereid zullen zijn op de wedstrijd. Iedereen die ooit voetbalde _ en de volgende ochtend is opgestaan _ weet dat de impact van een wedstrijd vele malen groter is dan die van een training. Om de impact van 1 uur wedstrijdbelasting te kunnen nabootsen, zouden we ongeveer 20 uur moeten trainen!
Dus het advies is: introduceer strategisch prikkels als dorst, honger en koude om de impact en de belasting van een training te kunnen verzwaren.
Dus het advies is: introduceer strategisch prikkels als dorst, honger en koude om de impact en de belasting van een training te kunnen verzwaren en zo sterker te worden en beter voorbereid aan de aftrap te verschijnen. Dat doen we vanuit de visie:
If you do only what’s easy, life will be hard. If you are willing to do what is hard, life will be easy(Les Brown).
De actuele wetenschap over intermitterend vasten en nuchter trainen is overtuigend.
Bondscoach Roberto Martinez doet het al. Hij is een overtuigd voorstander van nuchter coachen, omdat wat de energievoorziening betreft zijn hersenen dan niet in competitie moeten treden met zijn spijsverteringssysteem. De actuele wetenschap over intermitterend vasten (intermittend fasting) en nuchter trainen is overtuigend. Het zorgt voor een metabole switch, waarbij vetten (ketonen) vrijgesteld worden die zorgen voor een verhoogde functionaliteit en stressbestendigheid van de hersenen door een toegenomen synaptogenese. Volgens een eerdere review moeten we ons ook over de spieren weinig zorgen maken. Al willen we hier wel aan toevoegen dat ook voor wie regelmatig vast een uitgebalanceerde voeding cruciaal blijft.
Het aanbieden van gecontroleerd zuurstoftekort verbetert de neuroplasticiteit en doorbloeding van de hersenen en het geheugen.
Een andere interventie die we kunnen toepassen is intermittent hypoxia: het aanbieden van gecontroleerd zuurstoftekort. Dat verbetert de neuroplasticiteit en doorbloeding van de hersenen en het geheugen op basis van een verbeterde synaptogenese . Dit kunnen we bereiken door middel van ademhalingsoefeningen. Bijvoorbeeld met deze die recent bekendheid verwierven dankzij ‘Iceman’ Wim Hof, die ze ook nog eens combineert met ijsbaden (intermittend cold). Onderzoekers suggereren zelfs dat deze hypoxische conditionering het meest veelbelovende niet-medicamenteuze neurotherapeutische middel zal worden.
Volgens recente studies zouden we onze thermoregulerende capaciteit kunnen trainen door overdressed te trainen en door doorgedreven saunabezoek voorafgaand aan de belasting.
Nog een evolutionair bekende stressprikkel die we kunnen inzetten, is hitte (intermittent heat). Tijdens het sporten neemt onze lichaamstemperatuur toe en wanneer een bepaalde drempel bereikt wordt, gaan de hersenen zichzelf beschermen en wordt verdere spiercontractie (en warmteproductie) niet meer toegestaan. Bovendien heeft deze hyperthermie een verstorende invloed op het functioneren van de hersenen en de neurologische aansturing van de spieren, waardoor de blessuregevoeligheid toeneemt. Dat mocht onze nationale trots David Goffin onlangs ervaren op de Australian Open. “In de hitte zie ik minder helder, beweeg ik minder goed en voel ik me zwaar”, verklaarde hij. “Zoveel fouten maak ik normaal nooit.” Volgens recente studies zouden we onze thermoregulerende capaciteit kunnen trainen door ‘overdressed’ te trainen en door doorgedreven saunabezoek voorafgaand aan de belasting .
Wellicht de meest onbekende en onbeminde acute prikkel is het gecontroleerd aanbieden van koolstofdioxide.
Wellicht de meest onbekende en onbeminde acute prikkel is intermittent hypercapnia. Wanneer we gecontroleerd koolstofdioxide (CO2) aanbieden, door bijvoorbeeld in en uit te ademen in een plastic zak, stijgt het CO2-gehalte in het bloed en activeren we mild het panieksysteem. Dit is een goedkope manier om de hersenstam te trainen om hierop gepast te reageren in plaats van in freeze te gaan en te verstijven zoals we dat vaak op onze velden kunnen observeren.
Een interessante tendens in de klassieke sportgeneeskunde is dat nu ook wereldvermaarde experts zoals Asker Jeukendrup meer en meer gaan spreken over periodized nutrition.
Een interessante tendens in de klassieke sportgeneeskunde is dat atleten vroeger altijd geadviseerd werden om koolhydraten te laden, terwijl nu ook wereldvermaarde experts zoals Asker Jeukendrup meer en meer gaan spreken over periodized nutrition . Daarbij worden intermitterende stressoren zoals onder meer nuchter trainen, trainen zonder koolhydraten en trainen in een gedehydrateerde toestand in het trainingsschema ingepast.
Een beetje lijden, met een lange ij, doet dus alleen maar goed
Al deze intermitterende ‘uitdagingen’ horen bij het concept ‘intermittent living’, dat volledig gebaseerd is op de hormetische effecten die zulke uitdagingen bewerkstelligen. Hormese is niets meer dan het gebruik van een toxische prikkel onder de schadegrens om mensen te beschermen tegen echte toxische prikkels. Zo beschermt sauna tegen chronische hitte, een koude douche tegen de winterkoude en kortdurende maar wel 3 tot 15 keer herhaalde hypoxie-oefeningen tegen de verzuring en de moeheid van topvoetballers. Een beetje lijden met een lange ij doet dus alleen maar goed.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier