Ivan Leko: ‘Ik kan de beste vriend maar ook de grootste vijand zijn’

Hij leidde Club naar de titel en werd tot Trainer van het Jaar verkozen, maar nu begint ook hij weer met nul punten. ‘Voetbal is geen kwestie van één persoon, maar van samenwerking en sfeer in de hele club’, benadrukt Ivan Leko. ‘De synergie tussen de voorzitter en de poetsvrouw is de basis voor de resultaten van de eerste ploeg.’

Op de eerste trainingsdag zei Ivan Leko dat hij hoopte om op 1 juli met zijn definitieve spelersgroep op oefenkamp te kunnen vertrekken, maar de realiteit is dat hij zelfs bij de start van de competitie nog niet over zijn definitieve spelersgroep zal beschikken. Met Wesley Moraes, AbdoulayDiaby, AnthonyLimbombe, StefanoDenswil en Hans Vanaken speelt bovendien de helft van zijn kampioensploeg al wekenlang een hoofdrol in de berichtgeving over de manoeuvres op de transfermarkt. Maar dat verleidt de coach van Club Brugge niet tot een slachtofferrol. ‘Ik hoop wel dat volgend jaar het voorbeeld van de Engelse competitie zal worden gevolgd en ook hier de transferperiode zal eindigen vóór de eerste officiële wedstrijd in plaats van pas op 1 september’, zegt hij. ‘Niet alleen in de zomer, maar ook in de winter. Dan is er voor spelers, makelaars en clubs minder tijd voor speculatie en dat kan de ernstige clubs helpen. De focus zal dan alleen op voetbal liggen. Tot dan moeten we ons aanpassen en dat doen we. Ik ben tevreden met de sfeer die ik elke dag bij mijn spelers voel, met de ambitie en de grinta die ze tonen, en ik ben zeker dat we tegen eind september een sterke ploeg zullen zijn. Ons eerste objectief is beter worden dan vorig seizoen en hier is ongetwijfeld nog voldoende ruimte voor verbetering. Ons tweede objectief is de eerstvolgende wedstrijd winnen.’

Vorige zondag leverde dat alvast al de supercup op.

COLLECTIVITEIT

In welke mate zit hier nu een andere coach dan een jaar geleden?

LEKO: ‘Ik ben zeker een betere trainer dan een jaar geleden.’

Wat doe je nu beter?

LEKO: ‘Dat is moeilijk te zeggen, omdat het om details gaat, maar na een jaar ervaring in een topclub denk ik dat ik in alle aspecten beter ben geworden. Dat is normaal, omdat ik nog jong ben en ik absoluut elke dag beter wil worden. Tenslotte ben ik nog maar vijf jaar trainer. Na één titel met Club ben ik zeker nog geen Conte of Guardiola. Maar ik ben toch trots op wat we vorig seizoen samen realiseerden en zeer gemotiveerd voor wat komt.’

Het was een succesvol maar ook een bewogen seizoen, waarin je in het begin, na de vroege Europese uitschakeling, en op het einde, toen in play-off 1 de titel alsnog in het gedrang kwam, onder grote druk kwam te staan. Hoe beleefde je die momenten en wat leerde je eruit?

LEKO: ‘Het is iets wat gebeurt in voetbal: een wedstrijd kun je winnen, maar ook verliezen. Ik wist dat het een voorbereiding zou worden met heel veel invloeden: een jonge nieuwe trainer in een topclub na vier jaar Michel Preud’homme, de beleving van spelers die niet vanaf dag één aanwezig was, transferitis van topspelers en dan ook nog de Europese loting tegen AEK, de kampioen van Griekenland, en tegen Basaksehir, dat een betere ploeg was dan wij. Die uitschakeling was een enorme ontgoocheling en frustratie voor mij, heel pijnlijk, maar wat moet je op zo’n moment doen? Nog harder en nog beter werken. Als je begint te panikeren, bang wordt van het voetbal, dan is dat het begin van het einde. Makkelijk is het niet, maar ik zit er al 23 jaar in en ik weet: als je niet tegen druk en intensiteit kunt, moet je met je vrienden in tweede provinciale gaan voetballen. Dit is geen job voor wie niet met voldoende passie werkt. Als je ambitieus bent, weet je dat er ook moeilijke momenten zullen komen. Maar ‘moeilijk’ is een woord dat ik in voetbal niet graag gebruik.’

Waarom niet?

LEKO: ‘Omdat voetbal eenvoudiger is dan we denken. Soms is het interessant wanneer trainers of journalisten er een universiteit van beginnen te maken. Maar we mogen niet vergeten dat het een spel van twee teams blijft waarvan de basis is dat het ene team van het andere wil winnen én dat daarna pas al de rest komt. Er is een enorme stress in het voetbal, omdat er veel geld in omgaat en elke wedstrijd dus van levensbelang wordt. Dat is iets wat je als coach niet kunt veranderen, dus moet je ermee leven en proberen toch plezier te vinden in de liefde voor de bal en het spel. Vooral voor ons is dat een mentale oefening, omdat we haast constant lezen dat er ergens een collega is ontslagen, na enkele maanden, soms zelfs al na enkele weken. Ik probeer dus maximaal bezig te zijn met mijn dagelijks werk en dat zo goed mogelijk te doen. En ik ben er mij ook heel goed van bewust dat het niet een kwestie is van één man, maar van teamwerk en van sfeer binnen de hele club, van de samenwerking tussen de technische staf, de medische staf, de spelersgroep en de supporters. Ik zeg altijd: de synergie tussen de voorzitter en de poetsvrouw is de basis van goeie resultaten in de eerste ploeg. Iedereen, van boven tot onder, moet in dezelfde richting kijken, met dezelfde passie en dezelfde manier van werken. Dat was vorig seizoen onze kracht. We waren het sterkste collectief.’

POSITIVITEIT

Hoe ontstress je?

LEKO: ‘Door mezelf te zijn en met familie en vrienden te proberen een normaal leven te leiden en een normaal mens te blijven. Het belangrijkste voor mij is dat mensen zeggen dat ik in de eerste plaats een goeie gast ben, een topmens, en op de tweede plaats ook een toptrainer. De trainer is heel belangrijk, maar toch: de menselijke kwaliteit moet altijd boven de professionele kwaliteit staan.’

Je broer zei ons onlangs: ‘Ik denk dat het belangrijkste is dat Ivan als coach met zijn spelers een manier van communiceren heeft die niet alleen maar die van vrienden is.’ Heb je dat als ‘goeie gast’ moeten leren?

LEKO: ‘Dat is wat je elke dag leert. Iedereen in de club weet intussen dat ik de grootste vriend maar ook de grootste vijand kan zijn. Ik ben open en eerlijk en geef elke persoon kansen. Maar als ik voel dat die persoon geen respons geeft op mijn positivisme en in een negatieve spiraal blijft, dan kan ik heel boos worden. Een open en eerlijke communicatie tegenover iedereen is voor mij heel belangrijk, want ik wil dat mensen weten waaróm wij iets doen, waarom iemand speelt en waarom niet. Het bevordert de eenheid van idee, gedrag en werkwijze én dus van de eendracht. Open en eerlijk communiceren is soms moeilijk en soms zelfs pijnlijk, maar het is beter meteen te zeggen wat het probleem is.’

Kreeg je bij Club Brugge lessen op dat vlak?

LEKO: ‘Zeker. Het was tenslotte mijn eerste ervaring als trainer van een topclub. Maar ik ben vooral dankbaar voor de kans die de club mij gaf en voor het vertrouwen dat de voorzitter, de CEO en de hele blauw-zwarte familie begin vorig seizoen in mij bleef tonen. Dat hielp mij zeker om een betere trainer te worden. Dat vertrouwen gebruik ik om elke dag alles te geven voor deze club. Ik denk dat wie naar Club Brugge komt kijken, kan zien dat er een trainer aan het werk is met een filosofie en een visie, dat de ploeg weet wat te doen met en zonder bal en dat er teamspirit is, dat de spelers voor elkaar vechten en nooit opgeven. Op korte termijn kun je een trainer niet op resultaten beoordelen. Niemand is zeker dat hij de volgende drie wedstrijden zal winnen, zelfs Mourinho en Guardiola niet. Maar op middellange termijn zal een trainer die op die manier werkt, altijd resultaten behalen.’

Neem je het voetbal mee naar huis?

LEKO: ‘Eigenlijk wel. Dat zit in mij en dat blijft in mij, 24 uur per dag. Maar dat geldt natuurlijk ook voor mijn familie en mijn vrienden. Zij komen op de eerste plaats. Voetbal komt dicht in hun buurt, omdat het voor mij nooit een job maar altijd al een passie is geweest. Was het wel een job geweest, dan zou ik er alleen van negen tot vijf mee bezig zijn en het om vijf na vijf al vergeten zijn. Dan zou ik misschien gaan golfen of gaan tennissen. Nu is daar geen tijd voor. Maar thuis wedstrijden bekijken en analyseren of lezen over de ervaringen van andere mensen in het voetbal is voor mij ook plezier beleven. Dat doe ik niet omdat ik het moet doen. Maar ik ga dus ook wel eens op restaurant of naar de bioscoop met mijn familie, hoor.’

Je woont nog in Schilde en zit dus vaak in de wagen. Wat doe je onderweg?

LEKO: ‘Nadenken over bepaalde situaties en telefoneren.’

INTENSITEIT

Behalve de spelerskern onderging ook de staf veranderingen. Conditietrainer Renaat Philippaerts vertrok naar Standard en is vervangen door Eddie Rob. Alweer iemand met wie je voorheen al samenwerkte. Is het belangrijk om je te omringen met mensen die je goed kent?

LEKO: ‘Dat was de beslissing van de club en niet van mij.’

Op jouw advies?

LEKO: ‘Ja, omdat hij goed is in zijn taak. Het eerste contact van onze CEO en voorzitter met hem was echt super positief en daarom is hij nu bij ons.’

Klopt het dat je niet helemaal de visie van de vorige conditietrainer deelde?

LEKO: ‘ Renaat was als specialist echt top voor ons en ook voor mij persoonlijk. Maar interessant aan voetbal is dat er wel twintig verschillende manieren zijn om resultaten te behalen. Ik heb uiteraard ook mijn eigen visie, overtuiging en ervaring. Daar voerden we een heel open communicatie over en daar discussieerden we over. Op het einde neemt de hoofdtrainer een beslissing en doet de conditietrainer zijn job, omdat je uiteindelijk altijd vanuit één visie moet werken. Feit is dat, door de manier waarop we vorig seizoen werkten, de conditionele testen nu beter zijn dan vorig jaar.’

Welk accent legde jij in het fysieke aspect?

LEKO: ‘Wellicht het meest simpele: als je hard traint, kun je ook hard spelen. Ik geloof niet in rustig trainen en daarna in de wedstrijd hard spelen.’

Hard trainen en daarna hard uitrusten? Is optimale frisheid ook niet een voorwaarde om optimaal te presteren?

LEKO: ‘Ja, en hoe fris je aan de wedstrijd begint, hangt van de kwaliteit van de trainers af. Maar wat ik bedoel, is: als je dertig minuten, een uur of twee uur traint, dan moet er altijd intensiteit zijn. Zonder intensiteit op training kun je volgens mij nooit intensief spelen.’

Is het ook een kwestie van mentale focus: intensief trainen om de aandacht te verdiepen?

LEKO: ‘Ja. Ik zeg altijd: het mentale is het belangrijkste. Als je hier ( wijst op het hoofd) niet klaar bent, dan krijg je problemen op het fysieke, technische en tactische vlak.’

Ook mental coach Rudy Heylen vertrok naar Standard en hij werd niet vervangen. Hoe kun je zonder een specialist in mentale coaching beter worden op mentaal vlak?

LEKO: ‘ Rudy is een fantastische mens en een goeie prof die hier vele jaren een hulp is geweest, maar we besloten om hem niet te vervangen vanuit de visie dat de hoofdcoach de belangrijkste mental coach is én dat in de mentale coaching iedereen mee verantwoordelijk is en dus zijn inbreng moet hebben.’

Een physical coach, maar geen mental coach?

LEKO: ‘We geloven dat we dat zelf kunnen en zullen na een periode zien of het een goed idee of een slecht is. Ik ben een trainer die veel aandacht besteed aan het mentale aspect, maar het belangrijkste moet altijd de passie voor het voetbal zijn en het allerbelangrijkste de wilskracht om zondag van 14.30 tot 16.30 uur die wedstrijd te winnen. Kroatië was op het WK een fantastisch voorbeeld van een team dat het verschil maakte op mentaal vlak en zo met een elftal dat qua individuele kwaliteit niet tot de top vijf behoort toch de finale speelde. Club Brugge deed het vorig seizoen met dezelfde spirit en zal dat nu ook weer doen.’

AUTHENTICITEIT

Wat is dit seizoen je persoonlijke doelstelling?

LEKO: ‘Gewoon… blij zijn, tevreden zijn. Ik wil altijd iets extra geven aan mijn spelers en dat bekijk ik op korte termijn. Met wat ik binnen zes maanden ga doen, ben ik niet bezig. Je moet een plan hebben, maar dat moet je ook altijd kunnen veranderen. In het dagelijks leven moet je altijd met enkele details werken en zo nieuwe impulsen geven. Maar altijd vanuit één filosofie, één visie, één idee.’

Verveling is dodelijk: hoe ga je variëren en innoveren?

LEKO: ‘Door mijn ervaring te gebruik en op elk niveau een open communicatie te voeren en open te blijven staan voor nieuwe informatie, inzichten, kennis en wetenschap, maar altijd mijn originele zelf te blijven. Want geen enkele kopie is beter dan het origineel. Het belangrijkste moment is voor mij wanneer een speler begint te geloven dat wat je doet goed is en dat het hem persoonlijk en de ploeg beter maakt. Dan weet ik dat ik mijn job heel goed deed.’

Maak je er ook een persoonlijke doelstelling van om op te letten wat je voor de camera zegt?

LEKO: ‘Neen. Ik heb genoeg vertrouwen in mijn karakter en in mijn menselijke kwaliteiten om ook voor de camera te kunnen zeggen wat ik voel. Ik bereid mij niet voor op wat ik moet zeggen, wat mooi is om te zeggen en wat ik niet moet zeggen. Mocht ik spreken zoals de boeken het voorschrijven, dan zou ik saai en niet eerlijk zijn en dat wil ik niet. Ik wil dat de mensen die met mij spreken, kunnen zeggen: die Ivan Leko is Ivan Leko, die is authentiek, origineel, die zegt wat hij ziet en doet het met beleving van de emoties. Soms is het goed en soms is het minder goed, maar het is altijd met respect voor het spel. Omdat ik geloof dat niemand boven het voetbal kan komen, geen enkele trainer, geen enkele speler, geen enkele scheidsrechter, geen enkele voorzitter en geen enkele supporter.’

Kreeg je intussen al aanbiedingen om te vertrekken bij Club Brugge?

LEKO: ‘Ja, er is al interesse geweest en dat maakt mij trots, maar mijn toekomst ligt nog hier.’