Jean-François Gillet: ‘De knuppels lagen klaar’

Ook als derde doelman van de Rode Duivels kun je over alle hete hangijzers van ons te korte Franse avontuur een uitgesproken mening hebben. Jean-François Gillet is daarvan het levende bewijs.

‘Het is verschrikkelijk. En des te meer omdat we alles zelf in handen hadden om naar de halve finale te gaan. Of naar de finale.’ Jean-François Gillet is in een begrafenisstemming – we zien veel aangeslagen gezichten in het Belgische kamp. ‘We beginnen de match heel goed. We wilden opnieuw doen wat we tegen de Hongaren gedaan hadden, we hadden beslist om hem direct naar de keel te grijpen. We scoren snel en kunnen zelfs de 2-0 maken. Op dat moment lieten we zien dat we sinds de tweede match goed in het toernooi zaten. Maar dan gingen we achteruit. Onbegrijpelijk.’

Marc Wilmots zegt dat hij geroepen heeft om het blok terug hoger te zetten maar dat het niets uitgehaald heeft omdat de spelers niet naar hem geluisterd hebben. Heb je hem vanop de bank horen roepen?

Jean-François Gillet: ‘Ja. Maar tussen de bank en het veld gaapt een kloof. Als je speelt, redeneer je niet op dezelfde manier dan wanneer je toekijkt. Je hebt dan niet dezelfde luciditeit. Op de bank is alles gemakkelijk! We moesten agressiever zijn en de bal niet aan de Welshmen laten. Als je je terugtrekt voor je strafschopgebied, kan dat dodelijk zijn. Dat is nog maar eens bevestigd. Chapeau voor Wales, maar we hadden de kwaliteiten om iets anders te doen, om heel ver te geraken, misschien zelfs tot het einde.’

De positie van de coach lijkt nu onhoudbaar.

‘Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen. De spelers én de coach. Het is de hele ploeg die uitgeschakeld is in de kwartfinale, niet alleen de technische staf. Wij, de spelers, mogen ons niet wegsteken.’

Een eerste toernooi op je 37e, de bekroning van een carrière: hoe beleef je dat?

‘Wat het meest indruk maakt, is de druk die we ervaren. De Belgische ploeg op dit EK was niet de Belgische ploeg van altijd. We wisten dat de verwachtingen enorm waren. Maar ik vind echt dat we er goed op gereageerd hebben. Vooral omdat het een heel jonge ploeg is, op mezelf en een paar dertigers na. Maar iedereen ging sereen met alles om: de wedstrijden, de druk.’

Omdat de Duivels al heel vroeg met druk zijn groot geworden en er ook dagdagelijks in hun clubs mee geconfronteerd worden?

‘Ja, het is duidelijk dat we het allemaal gewoon zijn om topmatchen te spelen. Maar goed, bij momenten is het toch lastig, daar gaan we niet over liegen. De nederlaag tegen Italië was een zware klap. Dat was een finale vóór de finale, iedereen verwachtte ons.’

De druk heeft de ploeg wat verlamd?

‘Nee, dat niet. In voetbal moet je soms ook een beetje geluk hebben. We hebben kansen gehad om gelijk te maken. En als we de gelijkmaker scoren, kunnen we die match zelfs winnen.’

Maar de ploeg speelde die avond niet bevrijd.

‘Het was de eerste match, dat is normaal. We moesten in het toernooi komen. De nederlaag heeft pijn gedaan, maar was ergens misschien goed. We stelden ons allemaal in vraag, we begrepen dat het moeilijk ging worden en dat we onmiddellijk iets moesten ondernemen. Daarna hebben we drie goede matchen gespeeld. En dan zijn we tegen Wales hervallen. Spijtig. Ik baal ervan!’

Heb je moedeloze spelers gezien na de match tegen Italië?

‘Onvermijdelijk. We zijn het gewoon om te winnen. De ploeg heeft al enkele jaren heel weinig verloren. Zo’n wedstrijd verliezen deed dus heel veel pijn. Maar we hebben snel gezegd: ‘Hé jongens, we hebben een veldslag verloren, maar niet de oorlog.’ In een minimum van tijd wisten we onszelf in vraag te stellen, dat was goed.’

Op dat moment neem jij de beslissing om een vergadering met alle spelers bijeen te roepen.

‘Ik voelde dat de situatie gespannen was. Volgens mij was het het juiste moment daarvoor. Had ik gewacht tot na de wedstrijd tegen Ierland, dan was het misschien te laat geweest. Ik hoorde wat er door de buitenwereld gezegd werd, ik voelde dat dit schade aanrichtte binnen de groep. Als oudste speler vond ik dat ik initiatief moest nemen. Ik was er zeker van dat zo’n meeting een goed idee kon zijn.’

Met wie spreek je daar het eerst over?

‘Zodra me dat te binnen schiet, praat ik erover met de spelers die bij mij aan tafel zitten of in de sauna. Eden Hazard, Axel Witsel, Marouane Fellaini, nog anderen. Voor mij is dat niet de eerste keer. Ik heb dat vaak gedaan in mijn club. Toen ik jonger was, wilde ik soms al dingen aankaarten. Maar ik was te jong, deed dat dus niet, en achteraf dacht ik: ik had iets moeten zeggen. Hier is het mijn eerste toernooi, misschien ook mijn laatste, ik stel me dus geen vragen meer. Ik volg m’n gevoel. Het was een delicaat moment, en omdat ik wist dat ik open en intelligente jongens voor me had, heb ik actie ondernomen. Je kan dat alleen maar met jongens die daarvoor openstaan. In mijn binnenste zei ik ook: ‘Het is erop of eronder, maar ik zal tenminste mijn instinct hebben gevolgd.’

Als je zegt dat het er gespannen aan toe ging, betekent dat dan dat de spelers elkaar verwijten maakten?

‘Nee, maar het vergt tijd om een nederlaag in om het even welke belangrijke wedstrijd te laten bezinken. Het probleem is dat je in een toernooi de tijd niet hebt, omdat er heel vlug een nieuwe wedstrijd volgt. De dag na de wedstrijd is het stoom aflaten. Dan ben je wat vrij. Maar je moet heel snel de match tegen Ierland beginnen voorbereiden. We konden de sporen van de nederlaag niet meeslepen, we moesten de bladzijde omslaan. Als ik wacht tot na tegen Ierland en we die match niet winnen, komen we al in zuurstofnood.

‘Ik weet niet of de discussie die ik heb uitgelokt positieve effecten heeft gehad, maar het is misschien één steen van de building die we volop aan het bouwen zijn. In groep. Want ook al hebben we heel wat sterspelers, we hebben vooral een groep. Dat is geen cliché, geen schijn, ik zweer het. Je hoeft alleen maar naar onze trainingen te kijken. Zij die niet spelen… Het gaat er hevig aan toe. Er wordt getrokken, geduwd, het doel is een plaats in de ploeg te veroveren, en ook de titularissen het vuur aan de schenen te leggen. En zelfs al heb je aan het einde van het toernooi niet gespeeld, je weet dat je er zelf baat bij zult hebben als de ploeg heel ver geraakt. Dat houden we allemaal in ons achterhoofd.’

De groep had zwaar te lijden onder de kritiek na de eerste match, niet alleen Marc Wilmots kreeg het hard te verduren!

GILLET: ‘Het ging heel ver, vind je niet? En laten we eerlijk zijn, met slechts één training per dag hebben we veel tijd om alles te lezen wat er geschreven wordt en alles te beluisteren wat er verteld wordt…’

Met jouw ervaring en alles wat je hebt meegemaakt – zoals je lange schorsing en de mediastorm daarrond -, lukt het je hen te zeggen: ‘Rustig jongens, er zijn ergere dingen’?

‘Bah, dat is niet echt nodig. Wanneer je op het hoogste niveau speelt, weet je zelf dat je niet alleen maar goeie matchen kunt spelen. Het belangrijkste was dat op het moment van de wedstrijd tegen Ierland, de groep helemaal niet meer gestresseerd was, niet meer ontmoedigd door de kritiek.’

Hadden jullie de indruk dat één slechte wedstrijd genoeg was om al het goeie werk van meerdere jaren in twijfel te trekken?

‘Natuurlijk. Maar daar hadden we ons wat aan verwacht. De verwachtingen waren enorm, en we wisten heel goed dat bij de minste misstap…’

… ze jullie achter de deur stonden op te wachten, is het dat?

‘Ah ja, tuurlijk! De knuppels lagen klaar… Maar dat hoort bij het topniveau, dat moet je kunnen aanvaarden. Je speelt in een ploeg als deze… Het is niet meer het kleine België dat veel krediet krijgt.’

Van een middenmoter als KV Mechelen naar de nationale ploeg, dat is in een andere wereld terechtkomen, zeker?

‘Ja, op het vlak van organisatie, op alle vlakken. Het is de top. Toen ik in Bologna speelde, in Torino, in Bari, was het ook al wat. Maar wat me het meest opvalt in de huidige Belgische ploeg, is de eenvoud. We hebben ongelooflijk getalenteerde spelers, maar het zijn ook en vooral echte mannen. Hoe hoger je zit, hoe rustiger de jongens eigenlijk zijn. De mensen stellen zich te veel dingen voor over de huidige Duivels, terwijl we super gasten hebben. Wie snel piekert, haalt uiteindelijk zelden de top. En er is hun maturiteit. Ondanks hun jonge leeftijd gaan ze waanzinnig sereen met cruciale momenten om. Twee dagen voor een belangrijke wedstrijd, de vooravond, de dag zelf: we maken die momenten allemaal samen heel goed door. We bereiden onszelf in de beste omstandigheden voor om top te zijn op de momenten dat we top moeten zijn!’

Je hebt de vorige generaties gekend…

‘Ja, er is veel veranderd natuurlijk. Toen ik bij de nationale ploeg begon, waren we niet zo maniakaal in de voorbereiding. We kwamen op de training aan… op het moment dat ze begon. Vandaag is dat helemaal anders. We trekken eerst naar de fitnesszaal, we warmen onze enkels op… Ik maak die bedenking voor iedere training in Neerpede: één uur voor de training zit de helft van de kern al in de krachtzaal. Terwijl hen dat niet opgelegd wordt. Dat is prof zijn. Niets aan het toeval overlaten. De rustige trainingen, dat is gedaan. De trainingen waar we zaten te denken om vooral niet geblesseerd terug te keren naar de club, dat is voorbij. Tegenwoordig, als je je niet helemaal geeft en het ritme volgt, schuif je jezelf aan de kant. En je staat helemaal alleen omdat alle andere spelers hard hun best doen. Je moet je vastklampen aan het geheel, en dan beweegt de machine vanzelf.’

Midden in het EK transfers onderhandelen, bemoeilijkte dat de zaken niet? Er waren Duivels die met hun carrière bezig waren, het was voor hen toch moeilijk of ronduit onmogelijk om zich ten volle op de matchen te concentreren?

‘Nee, iedereen zat in het toernooi. Die transferverhalen werden overschaduwd door de overwinningen. Dat gaat zo: de overwinningen geven je een boost, de sfeer wordt nog beter, het vertrouwen stijgt. En dat werkt als een pletwals.’

Marc Wilmots zei vóór het EK nochtans dat hij niet over transfers wilde horen spreken.

‘Oké, maar je beseft toch dat dit met zo’n ploeg onmogelijk is, met zulke gegeerde spelers. We hebben zoveel talenten! Als de trein passeert, mag je hem niet missen.’

Praatten jullie daar veel over onder elkaar?

‘Heel weinig. We zijn op een punt gekomen dat wanneer een Duivel getransfereerd wordt naar een club als Manchester of Chelsea, we hem zeggen: ‘Super, gefeliciteerd!’ Het is normaal geworden. Enkele jaren geleden zeiden we: ‘Waw, dat kan niet waar zijn, dat is historisch!”

Je zegt dat het een kern echte mannen is, maar Thomas Meunier vertelde ons dat er op dit EK niemand uit de groep naar voren treedt met het leiderschap van een Vincent Kompany.

‘Kompany is onze onbetwiste leider. Hij was er niet, we probeerden het zonder hem te doen. Hij heeft een bepaalde manier om zich uit te drukken, dat is aangeboren. We hebben nu andere jongens die hun verantwoordelijkheid weten op te nemen, zij doen dat anders. Het is vooral belangrijk dat iedereen zichzelf blijft. Je moet niet proberen te doen als Kompany.’

Jij hebt die rol wat opgenomen, niet?

‘Ja. De vergadering die ik na Italië heb bijeengeroepen, dat zou hij ook hebben gedaan. Die meeting heeft niet lang geduurd, we hebben allemaal gezegd waar het op stond. De conclusie was dat we nog allemaal op dezelfde golflengte zaten.’

Als België Europees kampioen was geworden, had je dan kunnen zeggen dat je een beslissende rol had gespeeld?

‘Ik weet het niet… (denkt na.) Misschien. Als dat een klein bestanddeel was geweest in het succes, was dat mooi. Had ik het niet gedaan, zou ik er in elk geval lang spijt van hebben gehad.’

Na Italië was er de kritiek op Marc Wilmots en vroeg men zich ook af of de groep nog altijd zo hecht was.

‘Onze reactie heb je gezien tegen Ierland. Als we geen hechte groep meer hebben, brengen we een dergelijke match niet tot een goed einde. Het was al te makkelijk geweest ons te verschuilen achter de kritiek op de trainer, dat was de eenvoudigste oplossing. We hadden elkaar kunnen vertellen: ‘Wilmots wordt aangeschoten, we heulen mee met zij die op hem schieten, zo is alles zijn schuld en komen wij er goed vanaf.’ Hetzelfde na de uitschakeling tegen Wales. Ons wegsteken zou simpel zijn, een groep kinderen zou dat gekund hebben. Maar hier hebben we te maken met mannen, een ploeg. Het gaat niet alleen om de trainer die verkeerde keuzes maakt, maar ook om de jongens op het veld. Als we ons hadden verscholen, van de kritiek hadden geprofiteerd, in het spelletje van de media waren getrapt, stonden we al lang weer in België! Wat hadden we daarbij gewonnen? Dat bedoel ik als ik zeg dat we een ploeg mannen zijn. En de mensen zijn verrast dat we verloren hebben tegen de Italianen? Ik ken Italië vrij goed. Ik wist dat het moeilijk ging worden. We hebben ze enkele maanden geleden vriendschappelijk verslagen, maar dat was misleidend. Bovendien waren ze zo slim om alle druk op ons te leggen, door te zeggen dat de Duivels favoriet waren voor het EK. Ik ken ze. Knap gespeeld!’

Eden Hazard met de kapiteinsband om de arm, hoe is dat? Hij zegt zelf dat hij met zijn voeten spreekt, soms doet hij ironisch over zijn status van kapitein…

‘Hij is een natuurlijke leider door zijn talent. Ik heb veel kapiteins gekend die niet veel zeiden.’

De spierballen laten rollen, is dat niet wat je verwacht van een kapitein?

‘Als het geforceerd de spierballen laten rollen is, alleen maar omdat hij kapitein is, zit hij op het verkeerde pad. Hazard kapitein, dat is een keuze die niemand in de groep in twijfel heeft getrokken. Hij groeit in zijn rol, ik ben zeker dat hij ooit de kapiteinsband zal dragen bij Chelsea.’

In Italië was jij een heel andere kapitein, met een grotere mond.

‘Ja, ik was een andere kapitein omdat ik een andere persoonlijkheid heb. Maar ik ben ook niet meteen een vechtersbaas, hé!’ (lacht)

Is het nu einde verhaal voor jou bij de Duivels?

‘Het is te vroeg om dat te zeggen. Maar voorlopig blijf ik ter beschikking van de nationale ploeg.’