HET MODEL VAN NEERPEDE

In zijn vierde seizoen bij Anderlecht lijkt Youri Tielemans de Belgische competitie helemaal te zijn ontgroeid. Relaas van hoe Anderlecht in recordtempo een voetballer van Europees niveau heeft gekneed.

In alle stilte werd de voorbije tien jaar aan de Neerpedestraat en de Olympische Dreef gewerkt aan een nieuw ontwerp: een voetballer die sierlijkheid combineert met efficiëntie, nederig is en toch over een gezonde dosis branie beschikt. Het was enkel wachten op het juiste moment om het prototype van de Anderlechtvoetballer, die van a tot z gefabriceerd werd in het laboratorium van Neerpede, te lanceren. In de zomer van 2013 was het eindelijk zover: John van den Brom liet de toen net 16 jaar geworden Youri Tielemans debuteren tegen Lokeren. Nu, vier jaar later, blijkt dat Anderlecht een goddelijk monster heeft gecreëerd van hetzelfde kaliber als Vincent Kompany, Anthony Vanden Borre en Romelu Lukaku. Een goedaardig schepsel met een mooie smoel en het voetenspel van een tangodanser. Eentje die alle Europese topclubs schrik aanjaagt.

Net als bij Romelu Lukaku een paar jaar eerder werd het script van project-Tielemans tot in de puntjes vastgelegd. ‘Sommige clubs hebben een individueel traject ontwikkeld om hun grootste talenten te laten doorstromen en dat was voor Tielemans het geval bij Anderlecht’, vertelt Landry Dimata, een persoonlijke vriend van Tielemans. ‘Bij Anderlecht wisten ze al heel vroeg wat ze met hem zouden aanvangen op zijn 16e.’

Toch duurde het tot halfweg zijn puberjaren voor Tielemans intensief werd klaargestoomd om het Vanden Stockstadion te entertainen. Binnen de club rezen er aanvankelijk twijfels over het ware potentieel van Tielemans – zelfs nadat hij op zijn 16e zijn profcontract tekende. Zijn gebrek aan pure explosiviteit baarde enkele beleidsbepalers zorgen. ‘Youri stond lang in de schaduw van Januzaj en Musonda‘, vertelt Mohammed Ouahbi, die Tielemans onder zijn hoede had bij de U8, U11, U14 en U17. ‘Zij nestelden zich in de hoofden van de mensen dankzij een dribbel of bovennatuurlijk technisch hoogstandje. Youri blonk uit in eenvoud, al zijn bewegingen waren functioneel. Hij had geen makelaar zoals de andere spelers en zijn entourage zette geen filmpjes van hem op YouTube.’

KLAS OVERSLAAN

Bij de U14 werd de hoogbegaafdheid van Tielemans moeiteloos waargenomen. In zijn eerste twee matchen maakte hij meteen zes doelpunten en tijdens het seizoen was hij samen met Aaron Leya Iseka en Frank Mikal verwikkeld in een meedogenloze race naar de topschutterstitel. Uiteindelijk eindigde Tielemans, die zich doorgaans mocht uitleven als spelverdeler, als derde met 30 doelpunten. Als aanvoerder voelde hij zich ook geroepen om zijn ploegmaats te berispen. Een voorval bij de U15 is Ouahbi altijd bijgebleven. ‘We stonden 9-0 voor tegen Roeselare en in de laatste minuut pakken we een doelpunt door een foutje van de doelman. Youri heeft die arme jongen een fameus standje gegeven. De mensen rond het terrein keken mij vragend aan: ze vroegen zich wellicht af wie dat gastje was dat zich permitteerde om zo uit te vliegen tegen een ploegmaat.’

Thierry Verjans, assistent-trainer bij Standard, hoort de naam van Tielemans in de wandelgangen circuleren wanneer hij de U16 van Anderlecht onder zijn hoede neemt. Normaal had Verjans Tielemans in zijn team moeten hebben, maar hij werd net als enkele andere jongens naar de U17 doorgeschoven. Het is een gangbare methode om de limieten van een spelertje op te sporen. ‘Het is de kunst om een talentvolle speler vooruit te stuwen zonder hem te verbranden’, zegt Verjans. ‘Eigenlijk moet je je als club en trainer twee vragen stellen wanneer je een speler een categorie wilt laten overslaan: is hij lichamelijk klaar en heeft hij de mentale maturiteit om tegen oudere jongens te voetballen? Probeer aan de papa of mama uit te leggen waarom zijn of haar zoon maar beter in zijn eigen categorie blijft spelen. Vaak zijn het de ouders die ongeduldig zijn. Ze denken wellicht dat hun kind op die manier sneller in de eerste ploeg zal geraken. Maar zo werkt het niet. Youri was er wel vroeg bij. Hij heeft bij de jeugd van Anderlecht niets anders gedaan dan klasjes overslaan. Dat wil zeggen dat hij over een bijzondere gave beschikt.’

Het maakte Tielemans echter weinig uit of hij bij zijn leeftijdsgenoten werd ingedeeld of niet. Hij wilde gewoon voetballen. Maar de promotie van Tielemans viel niet bij iedereen in goede aarde. Sommige ouders begonnen te morren omdat hij bij de U17 de jongste was en meteen de aanvoerdersband kreeg. Corners, vrije trappen en strafschoppen zijn ook voor hem. Tielemans was zo zeker van zijn stuk dat niemand in de buurt van de bal mocht komen op een stilstaande fase. ‘Youri kwam heel zelfverzekerd over’, herinnert Samuel Bastien zich van zijn periode met Tielemans bij de U17. ‘Zijn sterke persoonlijkheid manifesteerde zich vooral op het veld. Hij zei niet veel, maar wanneer hij iets te vertellen had, dan luisterde iedereen.’

Niemand die de aanvoerder dus durfde tegen te spreken. Niemand die wist of het de keuze was van de trainer of van hogerhand om Tielemans meteen tot kapitein te benoemen. ‘Tegenover de anciens van de ploeg was dat niet correct’, klinkt het bij iemand die destijds geregeld de wedstrijden van de U17 bijwoonde. ‘Het is dus normaal dat er wat jaloezie was. Als je ziet hoe ver Tielemans het geschopt heeft, dan was die afgunst voor niets nodig.’

Zijn onstuimige klim richting top van het Belgische voetbal legde bij Tielemans enkele hiaten in zijn postformatie bloot. Aangezien hij rechtstreeks van de U17 naar de A-kern overstapte, werd een aantal zaken die in het stadium van de postformatie vervolmaakt worden, verwaarloosd. Vooral op conditioneel vlak heeft Youri nog een marge. Met een individueel conditieprogramma wordt gewerkt aan zijn capaciteit om lange sprints aan een grote intensiteit te lopen. De beste spelers op zijn positie zijn immers in staat om spurtjes te trekken met een snelheid van 24 à 25 km per uur.

LOTTOTICKET

Op Neerpede kregen de jeugdtrainers de opdracht om talenten als Tielemans extra te stimuleren. ‘Ik heb een jaar Franco Antonucci getraind, die intussen bij Monaco zit’, aldus Verjans. ‘Anderlecht beschouwde hem als een groot talent en als werknemer van de club moest ik meedenken in het project rond die speler. De logica daarachter kan ik begrijpen: in een opleidingscentrum creëer je geen elftal, maar je vormt individualiteiten die op een dag in het eerste elftal kunnen spelen. Ik had bepaalde trucs om mijn beste speler een beetje te prikkelen. Ik waakte er wel over dat het zo min mogelijk opviel bij de andere jongens.’

Uiteindelijk draait het maar om een ding op Neerpede: supersterren modelleren, vervaardigen en afleveren met het label made in Anderlecht. Op hun 15e werd aan rastalenten als Lukaku en Tielemans duidelijk gemaakt dat ze heel snel geïntegreerd zouden worden in de A-kern. In sommige gevallen kon de club niet anders dan de familie een lucratieve incentive aanbieden. Zo zou Roger Lukaku 500.000 euro gekregen hebben om er zeker van te zijn dat Romelu zijn eerste profcontract bij Anderlecht tekende. Financieel ging het toen niet goed met Anderlecht en het bestuur zag in Romelu een lottoticket met de winnende nummers. Hoeft het dan te verbazen dat de supertalenten van Anderlecht als heuse Hollywoodsterren worden behandeld? Op Neerpede gaan alle deuren voor hen iets gemakkelijker open dan voor de rest. Ze worden er doodgeknuffeld, in een dekentje gewikkeld en gesoigneerd. De sociale cel, ploegbegeleiders en trainers plooien zich dubbel zodat ze niets tekort zouden komen. Is het schoeisel of trainingspak aan vervanging toe? Dat wordt dan in een vingerknip geregeld. Moeten er als opwarming tien rondjes worden gelopen? Dan mag de topper in spe na acht rondjes stoppen en moet de rest er twaalf lopen om te compenseren.

Ook Tielemans genoot nu en dan van zijn speciale rang: zo zouden er amper opmerkingen gemaakt worden over het babyvet dat hij nog meesleurt bij de U17. Dat soort kleine privileges is gemeengoed in Neerpede. Misschien had Fabrice N’Sakala toch gelijk toen hij een paar jaar geleden in een interview vertelde dat Tielemans en Praet in de watten werden gelegd op Neerpede. ‘Spelers als Lukaku, Tielemans en Svilar kregen een bevoorrechte status binnen de jeugdopleiding’, aldus een voormalige jeugdtrainer van Anderlecht. ‘Bij de U17 kreeg Lukaku ooit een vrijstelling voor de drie fysieke testen die hij dat seizoen moest afleggen. Ik herinner mij ook een wedstrijd op verplaatsing waarin ik hem heb gewisseld omdat hij slap aan het spelen was. Na de match mocht ik het onmiddellijk gaan uitleggen aan een van de topmensen van Neerpede. Op de terugweg kreeg ik telefoon van Jean Kindermans (directeur van het jeugdcentrum, nvdr) en ik moest mij verantwoorden voor mijn beslissing om Romelu vroegtijdig naar de bank te halen. In geen tijd was het een staatszaak geworden. De boodschap van bovenaf was duidelijk: aan Romelu raak je niet.’

De wonderboys van Anderlecht kunnen rekenen op een krachtige marketingmachine om hun imago te polijsten en hun waarde kunstmatig op te drijven. Via product placement worden ze bewust, maar discreet in de schijnwerpers geplaatst. ‘De club heeft resoluut voor Tielemans gekozen omdat hij eigenschappen bundelt – gemengde afkomst, Brusselaar, perfecte tweetaligheid -die meer bankable zijn dan het snoetje van Leander Dendoncker. Ik zal je het voorbeeld geven van Svilar: hij heeft nog niets bewezen op het hoogste niveau en toch kennen de doorsneesupporters hem. Hoeveel mensen hadden voor het seizoen al van Dimata gehoord?’

Met Tielemans hadden ze bij paars-wit vrij vroeg op het juiste paard gewed, beseft Samuel Bastien. ‘Ik kan alleen maar vaststellen dat Anderlecht gelijk had om Youri op zijn 16e naar het eerste elftal te gidsen. Hij heeft alle jeugdreeksen doorlopen en bezit dus het DNA van Anderlecht. Hij vertegenwoordigt beter dan wie ook Anderlecht.’

DWAALSPOOR

Wil Anderlecht de komende jaren nog een Tielemans produceren, dan moet het proberen de rijke clubs uit Engeland te overrulen. De Brusselaars werden in het recente verleden te vaak van hun mooiste kroonjuwelen beroofd door clubs uit de Premier League: eerst Januzaj en daarna Charly Musonda junior. Elk afleidingsmanoeuvre is dus goed om de Engelsen op een dwaalspoor te zetten. ‘De belangrijkste jeugdscouts komen meestal af op matchen van de nationale ploeg’, vertelt een makelaar die vaak op Neerpede vertoeft. ‘Het komt er dus op aan om niet te veel internationals af te vaardigen. Ik weet dat Jean Kindermans soms vermoeidheid inroept bij sommige spelers om hen niet te laten vertrekken. Nog zo’n list is de speler op een positie zetten waar zijn rendement veel lager ligt of hem op de bank zetten tijdens internationale toernooien. Zo zal hij zeker niet de aandacht trekken van buitenlandse clubs.’

Op Neerpede lopen veel jeugdspelers erbij als vedetten en ze worden door hun tegenstanders verafgood. In die omstandigheden is het ook moeilijk voor de ouders om het hoofd koel te houden en zich op middellange termijn aan Anderlecht te binden. Monsieur Tielemans, dixit Roger Vanden Stock, bleef na zijn 16e wél hangen in Brussel en tekende op zijn 18e verjaardag zelfs een contractverlenging. ‘Anderlecht moet vooral de entourage van Tielemans bedanken’, aldus de makelaar. ‘Als de familie geld begint te ruiken is het gedaan. Kijk wat Musonda is overkomen. Hoeveel competitiematchen en Europese duels heeft Musonda gespeeld? Tielemans speelde al Champions League en zit aan ruim 150 wedstrijden voor Anderlecht.’

De keuze om Tielemans als uithangbord te gebruiken is natuurlijk niet onschuldig: de voetbalkwaliteiten van de Brusselaar overtreffen die van een gewone sterveling, maar hij scoort ook hoog qua sociale vaardigheden en komt uit een evenwichtig familienest. Eigenschappen die passen bij het imago van de gentleman-voetballer genre Paul Van Himst of Pär Zetterberg waar ze bij Anderlecht dol op zijn. Er zijn er die beweren dat er een causaal verband bestaat tussen het natuurlijke intellect van de speler en de slaagkansen in het eerste elftal van Anderlecht. De laatste jongeren die het op Anderlecht gemaakt hebben – Tielemans, Dendoncker, Praet en Heylen – hebben allemaal hun diploma secundair onderwijs behaald. Nu moet de club nog werk maken van een begeleiding waar ook de moeilijke karakters hun weg vinden. Maar Tielemans is ook niet van de simpelste. Vorig seizoen luisterde hij amper naar de leidersfiguren Proto en Deschacht.

Dat Tielemans zich arrogant gedroeg tegenover de gevestigde waarden en geen kritiek verdroeg, wordt ontkend door de jongens die met hem de kleedkamer deelden. Ouahbi: ‘Ik heb Youri zich nooit op een onrespectvolle manier weten te gedragen in de kleedkamer. Dat soort verhalen komt van jaloerse mensen.’

Dodi Lukebakio ziet zijn maatje zelfs als een voorbeeldprof. ‘Youri is een jaar jonger dan ik en toch beschouw ik hem als een grote broer. Soms kon ik geen beroep doen op mijn entourage en moest ik het alleen beredderen. Een jonge gast die te veel vrijheid krijgt, gaat automatisch domme dingen doen… Youri was de eerste om mij terug te fluiten wanneer ik dreigde te ontsporen.’

DOOR ALAIN ELIASY EN THOMAS BRICMONT FOTO’S BELGAIMAGE

‘Youri was de eerste om mij terug te fluiten wanneer ik dreigde te ontsporen.’

DODI LUKEBAKIO

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content