Longarts: ‘Ik geef Froome het voordeel van de twijfel’

Guy Brusselle, professor longziekten aan het Universiteit Ziekenhuis Gent, acht het mogelijk dat Chris Froome door een astma-aanval een verhoogde, maar toegelaten, dosis Salbutamol nodig had en geeft hem voorlopig het voordeel van de twijfel.

‘Astma is zeer variabel’, zegt professor Guy Brusselle. ‘Je kan perfect twintig dagen amper of weinig last hebben, om dan plots één dag, door bijvoorbeeld een verhoogde luchtpollutie, een acute aanval te krijgen, zoals Chris Froome nu beweert.’

‘Zo’n aanval kan je behandelen met Salbutamol, een snelwerkende beta2 agonist, onder de merknaam Ventolin, die via inhalatie de gladde spieren rond de luchtwegen openzet. Sporters mógen dat ook gebruiken voor hun inspanning – indien niet, dan hebben ze een competitief nadeel. Als ze het gebruiken, is het prestatiebevorderend effect zelfs verwaarloosbaar – zo’n effect is bij deze medicatie alleszins nog niet met keihard bewijs aangetoond.’

Levensgevaarlijk

‘Het opvallende bij deze zaak is de Salbutamolwaarde die Froome heeft laten optekenen: 2000 nanogram per ml (het dubbele van de toegelaten waarde, nvdr). Dat komt overeen met zo’n zestien pufjes op één dag, en dat is héél veel. Ik raad mijn patiënten twee, maximaal vier pufjes aan. Zestien pufjes is ten stelligste af te raden.’

‘Indien iemand zo veel keer moet inhaleren, dan is de astma absoluut niet onder controle. En dan is zo’n aanval levensgevaarlijk. Wereldwijd stierven in 2015 zelfs zo’n 350.000 mensen aan een dergelijke aanval. In dat geval móét de astmapatiënt – Chris Froome en gelijk welke ‘gewone’ sterveling – andere medicatie nemen: inhalatie corticosteroïden die de ontsteking op de luchtwegen op zich aanpakken.’

‘Van zo’n medicatie, waarvoor je in tegenstelling tot salbutamol wél een medisch attest van de UCI nodig hebt, is blijkbaar geen sprake, noch in de uitleg van de UCI, noch in die van Team Sky. En dan is de vraag: heeft Froome effectief zéstien keer moeten inhaleren door zo’n hevige astma-aanval? Want dan lijkt een topprestatie op de fiets leveren mij onwaarschijnlijk’, aldus Brusselle.

Verkouden?

Opvallend: Froome kwam op die droge en warme 7e september – de dag van de ‘afwijkende’ urinetest’ -, samen met Alberto Contador, als eerste van de groep der klassementsrenners over de eindstreep op een hellende aankomst. In een interview na de finish, antwoordde hij opmerkelijk vrolijk, zonder te kuchen, ‘I felt fine today‘, op een vraag van een tv-journalist over de speculaties die er waren gerezen of hij al dan niet ziek was.

De dag ervoor had de Brit, in koud regenweer, op de Alto de Los Machucos zijn moeilijkste dag van de Vuelta beleefd, en 47 seconden moeten toegeven op Vincenzo Nibali. Na die aankomst, op 6 september, leek een kuchende en een wat beverige Froome last te hebben van een verkoudheid, maar op de persconferentie verklaarde hij: ‘Health-wise all ok.’

Toch kreeg hij (die avond/volgende dag?) een astma-aanval, althans volgens de officiële verklaring van Team Sky. De Britse ploeg beweert daarin dat, als gevolg van Froomes astma-aanval, de dosis Salbutamol op aanraden van de teamdokter wel werd verhoogd, maar nog altijd binnen de toegelaten waarde (1000 nanogram/ml, nvdr).

‘Dat lijkt mij,’ zegt professor Brusselle, ‘ook logisch, want de dokters, en allicht ook Froome, weten perfect dat zestien pufjes tot een afwijkende test zullen leiden. En als je weet dat je als klassementsleider sowieso gecontroleerd zult worden…’

‘Dat de opgetekende waarde bij Froome op die ene dag dan toch tot 2000 nanogram per ml is gestegen, kan (zoals Team Sky ook beweert, nvdr) mógelijk te verklaren zijn door interactie met voeding of bijvoorbeeld door uitdroging, waardoor alle stoffen in het bloed, ook medicatie, een verhoogde concentratie in de urine vertonen. Dat lijkt me een plausibele uitleg.’

‘Ik wil niet Froomes advocaat spelen,’ zegt professor Brusselle, ‘maar ik zou hem op basis van de feiten die we nu kennen voorlópig het voordeel van de twijfel geven.’

Onderzoek

Of de UCI daar ook zo over denkt, valt nog af te wachten. Veel zal afhangen van welke uitleg Team Sky en Chris Froome verschaffen. In het verleden is die verdediging zelden succesvol geweest, maar als er één ploeg de middelen heeft om dure advocaten en farmaceuten te betalen, dan is het Team Sky.

Het zal nu via laboratoriumtesten moeten aantonen dat Froome tijdens de Vuelta niet de toegestane dosis heeft overschreden, en dat de opgetekende Salbutamolwaarde het gevolg is van bepaalde omstandigheden, zoals mogelijk uitdroging. Lukt dat niet, dan wordt de Brit geschorst en moet hij zijn Vueltazege mogelijk inleveren.

Ter info: in 2014 kreeg de Italiaan Diego Ulissi een schorsing van negen maanden omdat tijdens de Giro in zijn urine 1920 ng/ml Salbutamol werd gevonden, 80 ng/ml minder dan bij Froome. En in 2007 schorste de UCI Alessandro Petacchi voor een jaar, toen hij ‘slechts’ 1320 ng/ml Salbutamol liet optekenen.

Ulissi en Petacchi konden voor een panel van experts echter geen afdoende uitleg geven voor die verhoogde dosis.

Precedent

Opvallend: in 2014 kwam Chris Froome al eens in opspraak, toen hij van de UCI toestemming kreeg om tijdens de Ronde van Romandië prednison (een ontstekingsremmend corticosteroïde) te gebruiken.

Daarbij werd niet de juiste procedure gevolgd: de dokter van Sky regelde het attest via een achterdeurtje bij de inmiddels ontslagen UCI-medewerker Mario Zorzoli. Froome had die prednison destijds naar eigen zeggen nodig omdat hij leed aan zwaar ontstoken luchtwegen. Toen volstonden blijkbaar geen Salbutamolpufjes.

Shane Sutton, de voormalige coach van Team Sky en begeleider van de eveneens in opspraak gekomen Bradley Wiggins, deed daarover onlangs een opmerkelijke uitspraak, naar aanleiding van de corticosteroïdenattesten waarvan Wiggins (en andere renners van Team Sky – ook Froome) hadden gebruikgemaakt.

‘Als een atleet op 95 procent van zijn kunnen zit, maar last heeft van een blessure of ander fysiek ongemak, dan is de aanvraag van een Therapeutic Use Exemption (een uitzonderingsattest die toelaat om verboden producten te gebruiken als er een dringende of chronische medische oorzaak is, nvdr) in de zoektocht naar dat laatste beetje winst volledig legitiem. In wielrennen draait het om het aftroeven van je concurrent. Zolang dat gebeurt binnen de grenzen van het wettelijk toelaatbare, is het oké. De regels laten toe om zo’n attest aan te vragen. Dan doe je dat ook’, aldus Sutton.

Van een TUE is nu bij Chris Froome echter geen sprake, alleen dus van een fel verhoogde waarde van een toegelaten astmageneesmiddel waar geen attest voor nodig is. Aan de renner en zijn team om daar een plausibele verklaring voor te geven.

En tot dat onderzoek, en de uitspraak van de UCI en haar experts, geldt ook hier het vermoeden van onschuld.