30 jaar geleden kondigde NBA-icoon Earvin ‘Magic’ Johnson aan dat hij besmet was met het hiv-virus. Het werd een wake-upcall voor de Amerikaanse samenleving, de NBA én niet het minst voor Johnson zelf.
Het is een van die dagen, zeker in de VS, waarop de ‘Waar was je toen…?’-vraag vaak gesteld wordt. Zoals ook komende zondag 7 november, dertig jaar nadat Earvin ‘Magic’ Johnson de sportwereld deed daveren tijdens een van de meest memorabele persconferenties ooit. Anderhalve week eerder had de spelverdeler van de LA Lakers tijdens medische routineonderzoeken twee keer positief getest op het hiv-virus. Slechts een zevental personen in zijn entourage en die van de Lakers werden op de hoogte gebracht, zijn ploegmaats (nog) niet. Die moesten de eerste drie matchen van het seizoen zonder hun ‘grieperige’ point-guard afwerken.
Pas op 8 november zou Johnson immers zijn afscheid aan de sport, hem geadviseerd door een pionier in hiv-behandeling, wereldkundig maken. Toen op de ochtend van 7 november een lokaal radiostation uit LA echter (foutief) berichtte dat Magic zou stoppen omdat hij aids had, werd de persconferentie een dag vervroegd. NBA-baas David Stern werd geïnformeerd, net als Johnsons Lakersploegmaats tijdens een emotionele teammeeting net voor de persconferentie. In een perszaal van het LA Forum, barstensvol journalisten die inderhaast van over de hele VS waren ingevlogen, sprak Magic even later de historische zin: ‘ Because of the hiv-virus that I have attained, I will have to retire from the Lakers today. ‘ Niet terneergeslagen, maar strijdvaardig, met zijn kenmerkende tandpastaglimlach. Benadrukkend ook dat hij géén aids had, alléén besmet was met het hiv-virus.
De verbijstering in de zaal bleek niettemin groot, tot zelfs huilende journalisten. Johnson was immers de verpersoonlijking van The American Dream. De zoon van een vuilnisman en een poetshulp die in de jaren tachtig als begeesterende point-guard symbool stond voor de Showtime Lakers, waarmee hij vijf keer kampioen werd, als ook drievoudig MVP. Magic werd een merk, een alom geliefde superheld, die onsterfelijk léék. Tot die 7e november van 1991. Velen dachten toen dat Johnson de kus des doods had gekregen en een van de volgende maanden al zou sterven. De dag na de persconferentie vroeg zijn ex-coach Pat Riley voor een match van de New York Knicks zelfs een minuut stilte…
Het taboe rond en het gebrek aan kennis over aids was immers groot. Een ziekte die nochtans tien jaar eerder voor het eerst werd vastgesteld in de VS, en waar intussen al 125.000 Amerikanen aan waren overleden. Volgens de toen heersende perceptie waren dat echter vooral homo’s en drugsverslaafden – geen heteroseksuele, populaire figuren als Johnson. Plots werd die mythe doorprikt. En dus wierp Johnson zich op in een nieuwe rol als superheld. Niet meer als showtimespeler, maar als een taboebreker die de bewustwording en kennis over aids, en de preventie ervan bij jonge Amerikanen wilde opkrikken. ‘Als een iemand dat kan, dan is het Magic’, klonk het.
Ook NBA-baas David Stern wilde hem in die rol opvoeren. En dus mocht Johnson in februari 1992 aantreden in het All-Star Game in Orlando. Hij had weliswaar niet meer gespeeld met de Lakers, maar kreeg van de fans wel de tweede meeste stemmen van alle guards in de Western Conference. Het moest een aanzet worden tot de Olympische Spelen van Barcelona, waar Magic als een van de sterren van het Dream Team al voor geselecteerd was. Een succesvolle All-Startest, want Johnson scoorde 25 punten en werd verkozen tot MVP – al dan niet dankzij een zorgvuldig voorgeschreven script. Zo verdween ook de scepsis bij het brede publiek, over een hiv-besmette speler die onveilig zou zijn. Niet toevallig gaven David Stern en Michael Jordan hem na het All-Star Game, voor de camera’s, een dikke knuffel.
Korte comeback
Dat scenario kreeg in de zomer van 1992 een nog meer aansprekende sequel, toen Johnson in Barcelona als leider van het Dream Team enkele flessen buitenaards basketbal ontkurkte. De ten dode opgeschreven basketbalster was weer springlevend. Maar niet voor lang. Magics comeback bij de Lakers raakte niet voorbij het daaropvolgende preseason. Na een match ontstond er immers grote ophef over een bloedend wondje dat de athletic trainer van de Lakers, Gary Vitti, behandelde zonder handschoenen. Spelers, onder aanvoering van Utah Jazzvedette Karl Malone, protesteerden fel, weliswaar achter de schermen. Ze wilden niet meer tegen Johnson spelen, het besmettingsrisico was te groot. Ook sponsors als Pepsi trokken plots hun handen van Magic af.
Bovendien keerde ook de publieke opinie, met name bij de blanke Amerikanen, toen Johnson in zijn biografie ‘My Life’ beschreef dat hij hiv had opgelopen door onveilige seks. Hij was weliswaar, in september 1991, getrouwd met zijn college girlfriend, Earleatha Cookie Kelly, maar bleek ook een seksverslaafde die naar bed ging met vele honderden groupies, inclusief ‘ ménages à trois, quatre and six‘. De Lakers waren op een bepaald moment zo gealarmeerd door zijn seksuele escapades dat ze de NBA vroegen om tussen te komen. Een vrouw sleepte Magic zelfs voor de rechtbank omdat ze naar eigen zeggen hiv had opgelopen in hun vrijpartij zonder condoom. Nota bene al in juni 1990, zéventien maanden voor Johnsons beroemde persconferentie.
De druk werd zo groot dat hij op 2 november 1992 voor de tweede maal zijn afscheid aankondigde, omdat hij de NBA ‘geen schade wilde berokkenen’. Vier jaar later, in het seizoen 1995/96, zou Johnson een kortstondige, weinig succesrijke comeback bij de Lakers maken. Waarna hij er zelf de stekker uit trok – definitief. ‘Maar deze keer is het mijn beslissing, niet zoals in 1992. ‘
Toch bleef Magic ook de jaren erna zijn magie rondstrooien, met zijn eeuwige glimlach. Als zakenman, die een imperium ter waarde van honderden miljoenen dollars in de media- en sportwereld uitbouwde. Als een veel opgevoerde figuur in de media. Als president van de Lakers (2017/19) die supervedette LeBron James naar LA haalde. Als een rolmodel dat zich met zijn foundation inzette voor de bewustwording en behandeling rond hiv/aids, waardoor hij de perceptie rond het virus en de ziekte in de VS mee heeft helpen veranderen.
En vooral als een nog altijd kwieke 62-jarige, die met medicatie en een gezonde levensstijl het hiv-virus in zijn lichaam heeft teruggedrongen. Daar had 30 jaar geleden geen mens, en wellicht Johnson zelf niet, van durven te dromen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
