30 jaar na de olympische campagne van het Dream Team: ‘Alsof je Elvis en The Beatles zou samenzetten’

Op 26 juli, 30 jaar geleden, debuteerde het legendarische Dream Team op de Olympische Spelen van Barcelona 1992, een walk-over tegen het nietige Angola. De olympische campagne van het meest vermaarde basketbalteam ooit stond bol van de fascinerende verhaallijnen, op en naast het veld. Een terugblik.

Het beste, meest dominante team ooit, over álle sporten? Voor mensen die het live of op tv hebben gezien, bestaat er geen discussie: het Dream Team van 1992. Een verzameling van twaalf basketballende rocksterren. Of zoals coach Chuck Daly het indertijd noemde: ‘Alsof je Elvis en The Beatles samen zou zetten.’

Nu, 25 jaar later, logeert het team nog altijd in het penthouse van de sportgeschiedenis en draagt het een mythisch aura met zich mee. Ook omdat het de start was van een nieuw tijdperk van het NBA-basketbal, waarbij de Amerikaanse vedetten ook mondiale idolen werden.

Aan die bloei ging ook een periode van droogte vooraf: gemiste titels op de pan-Amerikaanse Spelen van 1987 (zilver, in eigen VS) en 1991 (brons), het WK van 1990 (brons) en vooral de Olympische Spelen van 1988 (brons). Daar struikelde Team USA in de halve finale over de Sovjet-Unie, pas het tweede Amerikaanse verlies in de olympische geschiedenis – na een legendarische nederlaag tegen dezelfde Russen op de Spelen van 1972.

Wat toen nog een negatieve uitschieter was, bleek nu een trend: de beste collegespelers uit de VS waren niet meer opgewassen tegen de buitenlandse routiniers – ook de rest van de basketbalwereld stond immers niet stil. En dus werd in april 1989 beslist, na aandringen van onder meer president George Bush, dat op de volgende Spelen van 1992 ook professionals uit de NBA zouden mogen deelnemen.

De selectie van gewone soldaten werd een ploeg met Navy Seals, de elite van de elitetroepen. Een basketbaltsunami waar geen dijk tegen bestand was. Nochtans toonden de NBA-vedetten zich aanvankelijk niet zo enthousiast: in een enquête zei slechts 58 procent van alle spelers yes op de vraag of ze naar Barcelona wilden. Ook de clubeigenaars – bang voor blessures – waren allesbehalve uitbundig. En zelfs de media bleken sceptisch. De Chicago Sun Times smeekte op zijn voorpagina: ‘MJ, zeg af voor de Spelen!’

MJ was Michael Jordan, de supernova in het NBA-heelal, die met de Bulls zijn tweede titel op rij had gewonnen. Hij had in 1984 als collegestudent al olympisch goud behaald in LA en wilde zich niet te veel vermoeien na een druk seizoen. Pas toen Jordan de garantie kreeg dat hij niet té veel zou moeten spelen, dat hij voldoende tijd zou hebben om te golfen, en dat vooral zijn aartsrivaal van Detroit, Isiah Thomas, niet geselecteerd zou worden, ging His Airness overstag. Pittig detail: coach van het Dream Team, Chuck Daly, was ook de coach van … Detroit.

Die andere oudere superster, Magic Johnson, straalde wél bij de gedachte aan zo’n droomensemble. Hij maakte in het najaar van 1991 bekend dat hij besmet was met het hiv-virus en wou na een seizoen zonder competitie nog een laatste keer show time opvoeren voor de ogen van de wereld. Magic overtuigde ook Larry Bird, dat andere jarentachtigboegbeeld, om toe te zeggen, ondanks diens aanslepende rugproblemen.

Zij werden de ervaren kapiteins op een schip met nog negen sterren van de NBA-galaxie: naast Michael Jordan Scottie Pippen, diens rechterhand bij de Bulls, Clyde Drexler, de ‘kleine Jordan’ van Portland, Karl Malone en John Stockton, het duo van Utah Jazz, de torens Patrick Ewing en David Robinson, scherpschutter Chris Mullin en de machtsmens Charles Barkley.

Magic Johnson en Michael Jordan dollen.
Magic Johnson en Michael Jordan dollen.© Reuters

Negen spelers die het seizoen ervoor verkozen werden tot het NBA All First en Second Team. Aangevuld met de 21-jarige Christian Laettner, de beste collegespeler, als gebaar van goodwill. Al werd die meer als knecht gebruikt: hij moest de koffers van de vedetten dragen…

De enige nederlaag

Die grote sterren kwamen eind juni 1992 voor het eerst samen, in Californië, voor een trainingskamp en een vriendschappelijke partij tegen de beste collegestudenten. Een bewuste zet van coach Daly, die besefte dat hij van twaalf vedetten ook een samenhangend geheel moest maken. En dus liet Daly Michael Jordan zowat de hele wedstrijd op de bank en kwam hij geen enkele keer tussen, om zijn, zich superieur voelende, spelers – pas herbegonnen na een lang NBA-seizoen – te laten zwemmen in hun zelfoverschatting. Eindresultaat: 88-80 (al houden andere bronnen het op 62-54).

Jordan was razend achteraf – ‘We gaan die kerels tonen wat NBA-basketbal écht inhoudt’ – en wilde nog dezelfde dag revanche, maar Daly liet zijn spelers nog wat stoven in hun frustraties. De volgende dag verpletterden de Dream Teamers de studenten met 72-39. En beseften ze vooral dat ook zij als plóég moesten spelen. Tegen de Europese grootmachten zou alleen showbasketbal immers niet volstaan.

Het bleek de perfecte wake-up call. Zelden lieten de Amerikanen nadien de aandacht verslappen. In die mate dat Daly tijdens het hele olympische toernooi geen enkele time-out vroeg. Zelfs niet toen het Dream Team in de finale tegen Kroatië voor de eerste en enige keer op achterstand kwam: 23-25, na 14 minuten. Om zijn spelers op te peppen had Daly net ervoor nog de beelden getoond van de olympische finale in 1972 tegen de Sovjet-Unie, toen de VS in de laatste seconde verloren. Deze keer kwam het niet zover: Jordan en co wonnen uiteindelijk met een marge van 32 punten (117-85). De kleínste voorsprong in al hun officiële matchen…

De beste wedstrijd ooit

Het Dream Team speelde 14 officiële partijen, 6 op het Amerikaanse kwalificatietoernooi en 8 op de Spelen, respectievelijk gewonnen met gemiddeld 51,5 en 43,8 punten. Hun beste wedstrijd was er echter een die nooit op tv is verschenen, omschreven als The Greatest Game No One Ever Saw, want ook zonder toeschouwers en pers.

Het was een duel tussen Team Michael Jordan en Team Magic Johnson, tijdens het trainingskamp van de Amerikanen net voor de Spelen, in Monaco. Daarin speelden zij – dixit Jordan en Magic – en hun collega’s het beste basketbal ooit, in een match waarin ze nooit meer plezier hebben beleefd. Omdat het puur om basketbal ging, tussen twaalf sterren die absoluut niet wilden verliezen.

De frustratie was dan ook groot bij His Royal Airness toen zijn ploeg 16-7 achterkwam. En Magic hem begon te jennen. ‘The Jordanaires are down!‘ Hij had beter moeten weten, want hoe meer trash talk je richting Jordan slingerde, hoe beter hij speelde. Uiteindelijk leidde de Bullsvedette zijn team naar een felbevochten 40-36-overwinning – tot opluchting van coach Daly zonder dat iemand geblesseerd was geraakt.

Om Johnson op stang te jagen, zong Jordan daarna in de kleedkamer en op de bus ‘Be like Mike‘ – het liedje dat te horen was in een reclamefilmpje voor Gatorade dat hij net had opgenomen. Volgens Jordan was Johnson daarna dagenlang pissed, Magic nuanceerde dat het beter was dat MJ had gewonnen. Om de lieve vrede te bewaren…

Smeken om schoenen

Afgeslacht worden en toch dolblij zijn om te ‘mogen’ spelen tegen de grote NBA-vedetten: het gold voor alle spelers van de kleine landen die het opnamen tegen de VS. Zelfs het Braziliaanse basketbalicoon Oscar Schmidt zei voor de Spelen dat zijn belangrijkste doel was om handtekeningen te verzamelen van al zijn Amerikaanse collega’s.

Al tijdens het olympisch kwalificatietoernooi in Portland ontstonden er hilarische scènes. Toen een Cubaanse speler op Magic Johnson verdedigde, riep hij naar een ploegmaat op de bank ‘Nu! Nu!’ waarop die een camera uit zijn sok haalde en hem fotografeerde. Een Venezolaan smeekte dan weer de hele wedstrijd tegen Magic: ‘I need your shoes!‘ Waarop Johnson telkens antwoordde: ‘Ik heb ze wel nodig om te spelen…’ In Barcelona was het niet anders en gingen tegenstanders al voor of zelfs tijdens de match om een handtekening bedelen. Magic: ‘Ik heb sommigen zien wenen van blijdschap.’

Bij andere olympiërs waren de NBA-sterren minder populair en was de jaloezie zelfs groot. ‘We zijn hier op de Spelen, niet in de NBA’, schimpte onder meer hun landgenoot Mike Barrowman, winnaar op de 200 meter schoolslag, geërgerd door al de aandacht voor het Dream Team. ‘Wij staan maar eenmaal om de vier jaar in de belangstelling, zij staan elke dag in the picture.’

Dat de NBA-spelers zich afzonderden in een chique hotel, viel ook niet bij iedereen in goede aarde. Dat veranderde deels toen Patrick Ewing, Karl Malone, Chris Mullin en Scottie Pippen het olympisch dorp bezochten, omstuwd door atleten, smekend om een handtekening.

Golfen, kaarten en feesten

‘Op vakantie waren we niet, maar we hebben toch geprofiteerd van onze vrije tijd’, zei Clyde Drexler over het verblijf van het Dream Team in Barcelona. Al vulden zij dat elk op hun manier in. Michael Jordan was urenlang te vinden op de golfbaan, samen met Drexler, Bullsploegmaat Pippen en zelfs coach Daly.

En ’s avonds, tot een gat in de nacht, zat hij rond de tafel met Pippen, Barkley en Magic voor een potje blackjack of poker – met geen kleine bedragen als inzet. Het verhaal gaat zelfs dat de (gokverslaafde) Jordan één keer tot zes uur ’s morgens speelde, een uur sliep, en zich dan klaarmaakte voor een wedstrijd in de namiddag.

MJ en co bleven hoofdzakelijk binnen in hun hotel, maar Charles Barkley trok zich niets aan van de veiligheidsmaatregelen en de hysterische fans. Als hij niet pokerde, trok hij ’s nachts naar de bars op Las Ramblas of de Plaza Real, zónder bodyguards. ‘This is my security‘, zei hij, waarop hij zijn vuisten toonde. Bij elke stap werd Barkley achtervolgd door een horde joelende basketbalgroupies. En Sir Charles, die genoot ervan, ook al werd de kolos één keer net niet vertrappeld.

Soldaten naast bikinimeisjes

Weinig olympiërs werden ooit zo beveiligd als de Dream Teamers. Al maanden voor de Spelen zat Horace Balmer, NBA’s security chief, samen met de Spaanse autoriteiten. Toen Magic Johnson en co in Barcelona landden en duizenden fans op weg naar en aan de ingang van hun hotel hun helden stonden op te wachten, zag Balmer dat de veiligheid onvoldoende was, ondanks een escorte met motards en helikopters. Zijn verzoek om die op te schroeven stootte aanvankelijk op no, en daarop liet Balmer Jordan, Barkley en Malone naar een meeting met de politie komen. Het was meteen beklonken.

Michael Jordan tegen Kroatië.
Michael Jordan tegen Kroatië.© Reuters

De veiligheidsmaatregelen waren draconisch: geen auto mocht parkeren binnen de twee blokken van het Ambassador Hotel waar de Amerikanen verbleven. Undercoveragenten liepen continu door het hotel, sluipschutters werden geposteerd op de omliggende daken en gewapende soldaten stonden aan het zwembad, terwijl de NBA-vedetten zich amuseerden met meisjes in bikini. En als ze het hotel verlieten, dan werd elke speler vergezeld door minstens vier bodyguards, die zakken met machinegeweren droegen. De spelers en de hele entourage van het Dream Team werden uiteindelijk zo close met hun bewakers dat ze tijdens de Spelen zelfs een vriendschappelijk partijtje basketbal speelden, met Barkley en Drexler als refs.

De securityprivileges leverden ook tijdwinst op: bij de verplaatsingen naar de zaal in Badalona werden twee bussen ingezet, waarvan een als afleidingsmanoeuvre. Voor de andere hield de Spaanse politie een rijvak vrij. Al liep het toch één keer mis toen de chauffeur een verkeerde afslag nam en zich vastreed in een menigte fans, die met tientallen de bus van de ongeruste Dream Teamers heen en weer schudden. Die konden wel weer lachen toen ze de dag van de finale zagen hoe de bus van de Kroaten hopeloos geblokkeerd zat in het verkeer en zij vrije baan hadden. De match moest nog beginnen en ze stonden al op voorsprong.

De elleboog van Barkley

Het was een van de grappigste momenten tijdens de zeer druk bijgewoonde persconferenties van het Dream Team, toen een nerveuze Angolese journalist, aflezend van een papiertje, aan Charles Barkley vroeg: ‘Wat denk je van Angola?’ Waarop die de legendarische quote lanceerde: ‘Ik weet niets van Angola, alleen dat ze in de problemen zitten.’

Dat bleek ook: na onder meer een 46-1-tussenspurt wonnen de Amerikanen met liefst 116-48. Toch wond Barkley zich op in de volgens hem agressieve Angolezen. Zozeer zelfs dat hij, een bulldozer van 125 kilo, de 40 kilogram lichtere Angolese economiestudent Herlander Coimbra een gemene elleboogstoot in de borst gaf. Barkley kreeg een technische fout, maar bleef tijdens de rust voortrazen: ‘Als die Angolees me blijft enerveren, sla ik hem ko!’ Magic en Jordan, bang voor het imago van het Dream Team, zetten hem echter op zijn plaats.

Na de wedstrijd was Barkley nog altijd kwaad – ‘Hij heeft me gezocht en mijn elleboog gevonden’ – maar kon Sir Charles er ook om lachen. ‘Die gast zag eruit alsof hij al enkele weken niet gegeten had, ik dacht dat hij een speer zou bovenhalen.’ Coimbra, uitgerekend een grote fan van Barkley, ging achteraf nog op de foto met zijn idool en werd daarna een held in Angola. Een kwarteeuw na De Elleboogstoot is hij dat nog altijd.

Het Dream Team was niet alleen op sportief vlak een monsterhit, ook commercieel. Grootste probleem daarbij: Michael Jordan. De supervedette had veel individuele contracten lopen en dat botste met de belangen van de sponsors van het Amerikaanse Olympisch Comité.

Zo ontstond er grote discussie toen Jordan werd verteld dat hij op de medailleceremonie, zoals alle Amerikaanse atleten, verplicht moest verschijnen in een (schreeuwlelijk) Stars and Stripes-trainingspak van Reebok. Die concurrent van Nike, MJ’s sponsor, had zwaar ingezet op de Spelen en zelfs 4 miljoen dollar neergeteld om zijn logo op de outfits van de Amerikaanse olympiërs te laten prijken.

Jordan, zeer loyaal aan Nike waarmee hij net een deal van 25 miljoen dollar had gesloten, wilde daar niet van weten. ‘Als je twaalf Clint Eastwoods inhuurt, verplicht je hen toch ook niet welke kogels zij in hun geweer mogen steken?’ Ook die andere Nikebasketballer, Charles Barkley, protesteerde: ‘Ik heb 2 miljoen redenen om geen Reebok te dragen.’

Het USOC stond echter op zijn strepen: elke atleet die weigerde zou niet op het podium verschijnen. En dus werd er een compromis bereikt: Barkley, Jordan, en ook Magic Johnson mochten tijdens de ceremonie een Amerikaanse vlag over hun rechterschouder draperen, om zo het Reeboklogo te bedekken… Jordan werd in de Amerikaanse pers neergesabeld: ‘Nike is niet de godin van de overwinning maar van de hebzucht.’ De legendarische Nikebaas Phil Knight vond zo veel trouw echter ontroerend. His Airness, die miljoenen schoenen deed verkopen, kreeg kort daarop een eigen gebouw op de Nikecampus en een directeursstoel in zijn eigen basketbaldivisie.

Of hoe het Dream Team ook big business was.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content