Hoe Pieter Timmers vier jaar geleden naar een zilveren medaille zwom

© BELGAIMAGE
Jonas Creteur
Jonas Creteur Sportredacteur bij Knack.

Op het belangrijkste moment van zijn carrière zwom Pieter Timmers zijn beste tijd ooit. Zo won hij in Rio 2016 zilver op de 100 meter vrije slag. In de aanloop naar zijn allerlaatste wedstrijd, vandaag in Boedapest, blikken we terug op die memorabele dag in de Belgische sportgeschiedenis.

Pieter Timmers, is ie op weg naar een medaille? Naar de race van zijn leven!? Het zou zomaar kunnen. Timmers, waar gaat hij uitkomen? Het zal een kwestie van honderdsten zijn! Staat ie op het podium of niet? Timmers is … twéééde!!! Zilveren medaille voor Pieter Timmers!!! Zééévenenveertig táchtig!!!’

Sporzacommentatoren Stef Wijnants en Sidney Appelboom verdrinken bijna in blijdschap wanneer Pieter Timmers op 10 augustus 2016, om 23.04 uur Braziliaanse tijd, 4.04 uur in België, viceolympischkampioen wordt in het koninginnennummer van het zwemmen. Niet alleen tot hun, maar ook tot Timmers’ verbazing. Vlak na het aantikken staart hij naar het scorebord van het Estádio Aquático Olímpico, met de hand voor de mond. Lane 7: 2. Pieter Timmers (Bel). ‘Ik zie het toch goed!?’, schudt hij het hoofd.

Kort erna verschijnt de uitslag in volgorde: 1. Kyle Chalmers (Aus) 47.58, 2. Pieter Timmers (Bel) 47.80, 3. Nathan Adrian (USA) 47.85. Timmers gaat op zijn rug in het water liggen. Dat zijn kaken pijn doen van het melkzuur, voelt hij even niet meer. Met de armen gespreid en de tong uit de mond werpt hij een glunderende blik richting de tribune, naar zijn verloofde Elle en moeder Lut, die in laatste instantie nog een ticket van 300 euro heeft kunnen kopen.

Pieters brede glimlach is voor coach Ronald Gaastra een geruststellend teken.

Dat was elke euro waard, want het ultieme doel van haar zoon is gerealiseerd, 24 jaar na zijn eerste zwemlessen bij de Beringse Tuimelaars – ingeschreven door vader Rudi zodat de vierjarige Pieter niet zou verdrinken op vakantie. Diezelfde papa die thuis in Limburg, diep in de Belgische nacht, na de finish van zijn zoon van pure ontlading enkele keren op de salontafel klopt, terwijl Pieters zus Sarah haar slapende kinderen en de hele buurt wakker schreeuwt. Al herinnert u zich misschien vooral de beelden van de Belgische hockeymannen die in het olympisch dorp in Rio als champagnekurken uit hun bed knallen wanneer Timmers als tweede aantikt.

De dagen erna bejubeld in heel België, terwijl hij voor de finale op de sociale media voor ‘dikke egoïst’ werd uitgescholden. Timmers wilde, zoals hij al maanden voor de Spelen had aangegeven, de dag voor zijn finale niet de reeksen van de 4×200 meter zwemmen. Die vielen immers samen met de series en halve finale van de 100 meter vrije slag – een te grote belasting. Wanneer ook Louis Croenen aangeeft niet de estafetteseries te willen zwemmen, met oog op zijn finale op de 200 meter vlinderslag (ook op die dag), leidt het echter tot veel ophef, mede door miscommunicatie. Toch krijgt vooral Timmers de wind van voren. Een bekende krantenjournalist vindt het ongehoord dat de beste Belgische zwemmer zijn individuele belang boven het nationale team stelt. Want die maakt toch weinig kans om zelfs de finale van de 100 meter vrije slag te halen, schrijft hij: ‘Als de zelfverklaarde grote zwemmer 47.7 neerzet, zoals coach Ronald Gaastra heeft beweerd, zwem ik van Rio naar huis.’

Pieter Timmers kan zijn ogen niet geloven in de finale in Rio.
Pieter Timmers kan zijn ogen niet geloven in de finale in Rio.© Belga Image

De heisa heeft echter geen impact op Timmers. Hij blijft weg van de sociale media en Gaastra werpt zich op als pantser voor alle druk van buitenaf. De ochtend van 10 augustus is de Limburger zelfs bijzonder ontspannen. Na de reeksen en de halve finale (afgelegd in respectievelijk 48.45 en 48.14, een nieuw Belgisch record) heeft hij immers het gevoel dat hij nóg sneller kan, onder de magische 48-secondengrens.

Bij uitzondering laat Timmers die ochtend nog een laatste keer zijn scheermesje over alle stoppels op benen, armen en buik glijden – elk detail telt. En om het ‘watergevoel’ nog eens te prikkelen neemt hij na een stevig ontbijt, samen met coach Ronald Gaastra en zijn vaste kinesiste Ellen Jacobs rond de middag de bus. Naar een 50-meterzwembad waar olympische zwemmers hun oefenbaantjes kunnen trekken. Daar zwemt Timmers ongestoord zijn traditionele opwarmkilometer, zoveel kracht uitstralend en zo relaxed dat Gaastra en Jacobs er dan al van overtuigd zijn dat hun poulain klaar is om zijn beste tijd ooit te zwemmen. Voor de coach een bevestiging van wat inspanningsfysioloog Jan Olbrecht hem heeft gemaild na de laatste lactaattesten in België: ‘Jongens, jullie gaan wat meemaken!’

Vrouwenroman

Terug in het olympisch dorp staat na de middag alles in het teken van rust. Zoveel mogelijk liggen, inclusief een siësta van een uurtje, op zijn gepersonaliseerde, extra grote matras. Het verstand op nul zetten door een stationsromannetje te lezen. De batterij van Timmers’ laptop, waarop hij normaal series bekijkt, laadt immers niet meer op. Zijn gsm zet hij bewust op vliegtuigstand. Alle succeswensen zouden hem immers te veel aan de wedstrijd doen denken. Alleen met Elle heeft hij nog even contact, via Messenger en WhatsApp verstrooien ze elkaar met grappige filmpjes van katten en van hun mete- en petekindjes. Timmers verlaat alleen nog zijn bed voor een laatste, vlot verteerbare maaltijd in het atletenrestaurant: pasta zonder saus, mager vlees en yoghurt.

Op hét moment van zijn carrière heeft Pieter Timmers het maximum uit zijn enorme zwemtalent gehaald.

Om 20.45 uur vertrekt de Limburger met de bus naar het olympisch zwembad, samen met kinesiste Ellen Jacobs. Hij speelt spelletjes op zijn gsm om zijn gedachten te verzetten. Coach Gaastra is dan al vertrokken, want er stond net een bus klaar toen hij iets vroeger aankwam bij de halte. Extra tijd om een koffietje te drinken met een Nederlandse collega. Bovendien wil Gaastra zijn poulain niet te veel op de huid zitten. Wanneer de twee elkaar terugzien in het zwembad, moet Timmers lachen: ‘Koffietje gedronken, zeker?’

In het zwemcomplex warmt hij zich in het oefenbad nog een laatste keer op, weer een kilometer, met op het einde enkele explosieve sprintjes. Gevolgd door twintig minuten stretchen, om de spieren onder spanning te zetten en warm te blijven, want in de competitiehal in Rio waait de wind door het stadion. Daarom kleedt hij zich na de opwarming ook goed aan: sportschoenen, sokken, lange broek, zwembroek, T-shirt, handschoenen en een lange jas.

Tot dan heeft Timmers nog niet gecheckt wie zijn tegenstanders in de finale zijn. Zo gefocust op zichzelf. Pas een uur voor de race bespreken hij en Gaastra kort hun tactiek. Vooral gericht op de zwemmers naast zijn baan 7: links de Braziliaan Marcelo Chierighini, rechts de Canadees Santo Condrelli, twee snelle starters. Ideaal om voor en na het keerpunt een mikpunt te hebben en dan uit te pakken met zijn traditioneel sterke tweede 50 meter. Veel peptalk gebruikt Gaastra dan niet meer: ‘Pieter, je bent nog niet voluit gegaan, laat nu maar eens zien wat voluit gaan ís. Amuseer je! Geniet ervan!’

Pieter Timmers met zijn zilveren olympische medaille.
Pieter Timmers met zijn zilveren olympische medaille.© BELGAIMAGE

In de callroom houdt Timmers zich aan zijn traditionele voorbereiding: geen koptelefoon op het hoofd, zoals veel zwemmers, wel rustig technische details van zijn race visualiseren. Zonder koptelefoon hoort hij ook zijn naam afroepen, waarna hij zijn twee nauw aansluitende badmutsen opzet – met één bestaat immers de kans dat er water onder komt. Vervolgens laat Timmers nog enkele deciliter wegvloeien in het toilet. En pept hij, slaand op zijn armen en benen, zichzelf nog een laatste keer op: ‘Komaan, Pieter, dit is jóúw moment!’

Hypergeconcentreerd betreedt de Belg daarna het zwembad. Zonder te kijken naar familie of vrienden in de tribune stapt hij richting het verkéérde, tweede startblok, dat hem in eerdere races was toegewezen. Waar Timmers in het verleden vaak mee heeft gelachen, doet hij nu zélf. Tot hij beseft dat er iets niet klopt en hij naar zijn baan 7 wandelt. Met een brede glimlach, voor coach Gaastra nog een geruststellend teken: hij is aan het genieten. De dik ingeduffelde Timmers trekt vervolgens direct zijn kleren uit, om het gevoel te hebben dat hij helemaal klaar is. Daarom staat hij ook nu weer als eerste zwemmer met zijn réchterbeen op het startblok en linkerbeen nog op de grond, turend naar de baan voor hem. ‘Komaan Pieter, doe waar je al die jaren voor getraind hebt!’, moedigt commentator Stef Wijnants hem nog een laatste keer aan.

Goeie start

Eerste opdracht: goed starten, Timmers’ zwakste punt. Deze keer echter goed uitgevoerd, de benen omhoog zwierend, in een schuine hoek van dertig graden in het water duikend. De Limburger ligt wel achter, maar dat was ingecalculeerd. Daarna voert hij het tactische plan perfect uit: zonder te forceren richting keerpunt, waar hij als vijfde draait met een tijd van 22.96 en dankzij zijn goeie techniek een meter wint op de Braziliaan naast hem.

Coach Ronald Gaastra schreeuwt en fluit op zijn bekende manier Timmers vooruit. Die krijgt een boost wanneer hij zoals voorzien Condorelli passeert, ook al raakt zijn hele lichaam na 75 meter compleet verzuurd, tot extreem hoge lactaatwaardes van twintig millimol per liter . Toch blijft Timmers op zijn oogstrelende techniek letten, met de kenmerkende hoog boven het water uitstekende ellebogen. Ook zijn beenslag krikt hij omhoog, puur op karakter. Hij moet en zal die medaille pakken.

Gaastra weet dan al, na driekwart wedstrijd, dat het zal lukken. Als geen ander beheerst Timmers immers de kunst om na een vollédige slag aan te tikken: hoofd naar beneden, zijn twee meter grote lichaam zijdelings gedraaid en deze keer met volledig gestrekte vingertoppen. Het risico nemend dat hij een vinger breekt tegen de muur, maar voor een olympische plak heeft hij dat over.

Pieter Timmers op weg naar zijn zilveren medaille
Pieter Timmers op weg naar zijn zilveren medaille© Belga Image

Na een tweede 50 meter in 24.84 finisht Timmers in 47.80, 34 honderdsten onder zijn Belgisch record van in de halve finale – een tijd die hij en Gaastra voor de Spelen voor ogen hadden. Op hét moment van zijn carrière heeft hij gedaan wat hem in aflossingen al vaker gelukt was: het maximum uit zijn enorme zwemtalent halen. ‘Eindelijk staat Pieter waar hij hoort te zijn’, mailt Olbrecht na de finale naar Gaastra.

Na de eerste explosie van vreugde en een knuffel met chef de mission Eddy De Smedt volgt een hele reeks interviews bij de tv- en radiostations en de persconferentie voor de schrijvende pers. Telkens moet Timmers hetzelfde verhaal vertellen, van de Belgische outsider die zilver veroverde. Daarna wordt hij enthousiast onthaald door zijn entourage in de catacomben van het Acquatics Center. Onder meer door kinesiste Ellen Jacobs en teamgenote Kimberly Buys, die Timmers nog vlug kledingadvies geeft voor de podiumceremonie: ‘Doe je trui aan. Die staat je beter dan je trainingsvest en is mooier voor de foto’s.’

Tijdens de huldiging glundert hij als nooit tevoren. Ook erna voor de fotografen, met de Belgische vlag om de schouders die zijn verloofde Elle hem vanop de tribune heeft toegeworpen. Al kunnen de twee geliefden elkaar pas echt in de armen vallen na de ceremonie, in de gangen van het zwembadcomplex. ‘Ik wist dat je goed zou zijn, maar wist niet dat het zó ging zijn. Ik had het zelfs niet door, ik dacht dat je vijfde was’, huilt Elle van ontroering.

Kraantje open

Emoties die erna moeten plaatsmaken voor rauwe realiteit: een dopingcontrole die niet vlot verloopt, want Timmers kan niet plassen. Na veel water drinken en de truc met het opengedraaide kraantje lukt het na ruim twee uur eindelijk, als allerlaatste van de zwemmers. Waarna de zilverenmedaillewinnaar met een busje, vergezeld door Eddy De Smedt en dokter Johan Bellemans, diep in de nacht terug richting het olympisch dorp gevoerd wordt. Daar is de hele BOIC-staf opgebleven om Timmers te feliciteren. In het secretariaat knallen de champagnekurken.

De nacht is dan nog niet voorbij, want de hongerige Timmers trekt samen met Ellen Jacobs en Kimberly Buys naar de eetzaal van het olympisch dorp. Met véél zin in vettige McDonald’s-fastfood, maar die eetstand is helaas gesloten. Dus moet hij het wéér met gezonde atletenkost stellen, in de gigantische, vrijwel lege refter.

De ochtend loert al achter het standbeeld van Cristo Redentor wanneer Timmers in bed kruipt. Van slapen komt echter niets in huis: te veel adrenaline, te veel felicitatieberichtjes van vrienden en familie in België. Pas dan, kijkend naar zijn zilveren medaille op zijn nachtkastje, dringt het écht door. Hij is viceolympischkampioen. Omdat hij het talent had, omdat hij er keihard voor gewerkt heeft, en omdat hij, ondanks alle stress, ervan genoten heeft.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content