Bij de start van een nieuw seizoen met de Rode Duivels, die de komende dagen tegen Denemarken en IJsland spelen, een gesprek met Roberto Martínez. Wat verlangt de bondscoach van de nieuwkomers en hoe kijkt hij naar de evolutie van zijn elftal met het oog op het EK?
Hij heeft de voorbije maanden veel tijd doorgebracht achter zijn computer, zowel in zijn mediacontacten als bij het bekijken van wedstrijden, maar nu kan het eindelijk allemaal weer live, en dat is niks te vroeg, vindt Roberto Martínez. Zijn contract met de Belgische voetbalbond is verlengd. Anders dan Ronald Koeman, die Oranje inruilde voor Barcelona, is hij volledig gefocust op zijn nationale ploeg. Op de vraag of de Catalanen ook hem hebben benaderd, volgt een glimlach en een ‘absoluut geen commentaar. Ik ben volledig bezig met dit project.’ Sinds maandag ook weer vanaf het oefenveld en dat werd tijd, klinkt het.
Zijn aangeboren talent gaat Doku een ongelooflijke carrière bezorgen, daarvan ben ik overtuigd.’ Roberto Martínez
roberto Martínez: ‘Ik ben zeer blij. Het is al zo lang geleden… Dit is wel zeer moeilijk, vind ik. UEFA is de enige confederatie die in september wedstrijden organiseert en dat zorgt voor heel wat problemen en onrust bij de clubs. Spelers die met vakantie zijn en eerst bij de nationale ploeg terecht komen, voordat clubs ze zien… Ik snap de gevoeligheden. In Japan weigerden ze om de competitie stil te leggen, vervelend voor Thomas Vermaelen, die onder druk staat om te blijven. Clubs zijn niet tégen de nationale ploeg, maar helpen doen ze ook niet altijd. Michy Batshuayi en Christian Benteke zitten nog in quarantaine en mogen voor maandag of dinsdag ( gisteren, nvdr) hun huis niet uit. Ze zijn wel beschikbaar voor de tweede wedstrijd, misschien roep ik hen nog op. Romelu Lukaku is met vakantie, mij is op dit moment niet duidelijk hoe hij gaat terugkeren. Et cetera…’
UEFA heeft het EK uitgesteld. Was het niet handiger geweest om ook deze twee duels naar een later tijdstip te verschuiven?
Martínez: ‘Neen, omdat het nu toch al zeer lang geleden is dat we nog eens interlands hadden. Hoe sneller we terugkeren naar een ‘normale’ situatie, hoe beter. Niet alleen in het voetbal, in de hele maatschappij. Maar omdat de omstandigheden vreemd zijn, heb ik een zeer ruime selectie verzameld. Ik ga ervan uit dat 20 procent van de groep problemen zal hebben. Allerhande, ook fysieke. Daarbij kan ik de clubs geruststellen: we gaan nooit een speler opstellen die niet 100 procent fit is. Die jongens gaan we trainingen aanbieden.’
Hoe ziet u dit ‘camp’: eerder teambuilding, de introductie van een nieuw seizoen?
Martínez: ‘In een eerste fase is het belangrijk die groep nog eens bij mekaar te hebben. Onze focus lag dit voorjaar op het EK, maar plots werd dat met een jaar opgeschoven. Daar gaan we het over hebben. Maar vanaf 5 september zal de focus op het resultaat liggen. Kopenhagen wordt in juni een van onze speelsteden, we gaan van ons bezoek nu profiteren om daar voordeel uit te halen. Denemarken werd op het WK door de Kroaten uitgeschakeld met de strafschoppen, het is een goeie test. Allemaal bekende spelers die uitkijken naar a big game tegen België en voor hun nieuwe coach een fantastische kans. In zijn selectie viel me op dat er alleen jongens bij zijn die al wedstrijdritme hebben. Hun linksachter is eigenlijk rechtsvoetig en vrij goed, maar die zit er niet bij, omdat hij nog met vakantie is. Match fitness was duidelijk een criterium bij hen. Match twee is tegen IJsland, die spelers kennen we: georganiseerd, stevig. Vandaar het profiel van Landry Dimata. Dodi Lukebakio volgen we ook en hij zat er dichtbij, maar zijn kwaliteiten als 9 zijn nog iets anders en voor dit camp minder geschikt.’
Anderlecht
Was wedstrijdritme bij u een criterium? Verschaeren miste toch zijn start?
Martínez: ‘Ik ben benieuwd om Yari terug te zien, na een moeilijk jaar op clubniveau. Je debuut bij de Rode Duivels zou de start moeten zijn van iets zeer aangenaam, maar je voelt dat hij niet heeft kunnen genieten. Dat is deel van zijn leertraject. Dat hij werd opgeroepen heeft niks met zijn speelminuten vandoen, maar met wat hij voordien bij ons bracht. Prestaties bij clubs heb ik nu niet meegenomen in de selectie.
‘In het geval van Yari ben ik ongerust. Ik kan loyaal zijn, want dat verdient hij, maar ik moet ook eerlijk zijn tegenover de anderen. Hij moet spelen. Yari is er nu bij, omdat hij moet opsteken van Eden Hazard en Dries Mertens, hij is een mengeling van de twee. Eden krijgt een bal, draait, stopt en gaat dan een dribbel aan. Dries zoekt de ruimte en draait daar dan in. Yari zit ergens tussenin, hij vindt ruimte waar er weinig is en dat is een kwaliteit die je heel moeilijk kan coachen.’
Wat charmeert u in Jérémy Doku?
Martínez: ‘Ik zag hem bezig in Ierland voor het EK U17. Hij heeft die ongelooflijke kwaliteit om een kans te creëren waar die er niet is. Hij ontmantelt defensies, zowel links als rechts. Dat is talent, nu komt het aan op begrip voor het team, werkethiek, en alle andere aspecten die hij nog moet ontwikkelen. Ik ben niet zo gefixeerd op een goeie voorzet vanaf rechts, ik zou hem liever op links uitspelen. Een-tegen-een, om de ruimte open te breken. Die laatste pas, dat is iets wat met de tijd, met ervaring, komt. Je moet daar niet te hard door geobsedeerd zijn bij jongeren. Mijn bezorgdheid gaat nu naar de positie van waaruit hij begint, zijn discipline op het veld, daarvoor heb je geen ervaring nodig. Zijn aangeboren talent gaat hem een ongelooflijke carrière bezorgen, daarvan ben ik overtuigd.’
Speelt het feit dat Doku ook door Ghana kan worden geselecteerd een rol in uw beslissing?
Martínez: ‘Neen. Ik zou nooit een speler selecteren om hem aan zijn Belgisch paspoort te binden. Dat zou unfair zijn. Voor Jérémy zien we een grote rol weggelegd in de toekomst.’
Op twitter lazen we na de selectie van vijf Anderlechtvoetballers al dat Kompany uw assistent-bondscoach is.
Martínez: ( lacht) ‘Ik kijk niet naar shirts wanneer ik iemand selecteer. Ik volg ook jongens van Standard, bij Brugge, Gent en Genk. Vertrouw me.’
Verjonging
U moet de komende jaren vernieuwen, maar tegelijk bent u ook loyaal aan de spelers die u succes brachten. Is dat een moeilijke spreidstand?
Martínez: ‘Neen. Bondscoaches die – terecht – aan oudere spelers vasthouden omwille van hun verdiensten, soms zelfs iets té lang, zijn vaak coaches die niet betrokken zijn bij wat er aankomt. Ik volg alles, van bij de U16, U17 al. Ik kijk nu al naar spelers die in 2001 en 2002 geboren zijn. Ik volg wat Zinho Vanheusden, Sebastiaan Bornauw, of Alexis Saelemaekers doen bij de beloften, hoe ze zich daar ontwikkelen. Voor mij is een prestatie daar evenveel waard als een camp met de A-ploeg. Voor al de talenten zetten we programma’s uit, zelfs verwachtingen rond hun evolutie. Mijn ervaren spelers zullen er altijd zijn, maar de prestaties op het veld tellen en als de talenten het daar beter doen, worden ze opgesteld. Vergis u niet, die oudjes zijn wel klaar om voor het behoud van hun plaats te vechten. Er is veel concurrentie. Ik verwacht niet van Zinho of Sebastiaan dat ze akkoord gaan met het feit dat ze ‘slechts’ bij de beloften zitten, maar wel begrip én dat ze daar tonen dat ze er klaar voor zijn. Ik wil zien hoe ze als leiders van zo’n groep omgaan met prestatiedruk en hoe hard ze proberen om die groep te plaatsen voor het EK. Tussen Italië 2019 en het vorige EK voor beloften zaten twaalf jaar. Dat kan niet.’
Waarom geldt zoiets niet voor Doku?
Martínez: ‘Voor een spits is het anders. Een verdediger is een speler voor de negentig minuten. Aanvallers halen meer voordelen uit aanwezig zijn in de selectie, trainen met de anderen. Je hebt in matchen als coach vijf vervangingen, aanvallend wissel je vaker dan in de verdediging.’
Trainers in spe
Waarom deed u de voorbije dagen nog alle moeite om Vermaelen uit Japan te laten overkomen? Zijn mentaliteit en kwaliteiten kent u toch door en door?
Martínez: ‘Omdat jonge spelers in zijn gezelschap moeten verkeren. Ik kan u de evolutie van spelers aantonen alleen al op basis van zijn aanwezigheid in onze camps. Praat daar eens over met Dedryck Boyata. Toen die bij ons kwam, werd dat een spons, die alles in zich opnam. En zo was hij klaar voor onze openingswedstrijd op het WK.’
Ter vervanging van Vincent Kompany was dat. Hij is nu speler af, maar sinds het WK in 2014 speelde hij al maar 25 van de 60 interlands. Met die transitie bent u al langer bezig.
Martínez: ‘Als bondscoach wil je nooit dat zo’n spelers met pensioen gaan, want ze vervangen door een gelijkaardig talent lukt nooit. Wat we wél zagen, is dat er daardoor de voorbije jaren al de kans was voor vijf, zes andere spelers om leiderschap over te nemen. In die zin was de overgang zachter, we gingen niet van alles naar niks. Ik heb nieuwe leiders zien opstaan de voorbije twee jaar. Een grote verandering bij Kevin De Bruyne, bij Dries. Jan Vertonghen heeft altijd veel invloed gehad, Toby Alderweireld ook, net als Thibaut Courtois. Je zult altijd een speler als Vincent Kompany missen, maar de groep is er klaar voor. Waar ik nu wél naar uitkijk, is dat al die spelers die afhaken morgen, of later, een rol opnemen in het Belgische voetbal.’
Misschien kunnen zij, zoals die jonge Duitse coaches, hun stempel op een volgende vernieuwing drukken.
Martínez: ‘Dat iemand als Julian Nagelsmann, samen met hem nog vijf, zes anderen, al op zijn 28e een kans kreeg in de Bundesliga toont aan dat je met geduld zeer invloedrijk kan worden. We zagen tussen 2003 en 2008 veel nieuwe gezichten in Duitsland, het is geen toeval dat ze met drie in de halve finale van de Champions League stonden. Ik denk dat we hetzelfde kunnen doen in België. Wanneer we met geduld in jonge ex-Rode Duivels investeren, kunnen we daar later ook van profiteren.’
Wat brengen die Duitsers in uw ogen aan vernieuwing?
Martínez: ‘Dat hun manier van voetballen fashionable is geworden. Een decennium geleden werd balbezit de mode, omdat Spanje er drie grote tornooien mee won. Zij hebben daar tegenover pressing geplaatst, counterpressing en een hoge dynamiek. Zeer entertaining. Het kan dat mensen dat over drie jaar ook beu worden en weer iets nieuws willen, maar op dit moment is de stijl van de Bundesliga en het Duitse voetbal de mode.’
Kon het dat worden als tegenreactie op het balbezit en de opbouw van achteruit? Dan is hoge pressing een natuurlijk antwoord.
Martínez: ‘Klopt. Wie niet van achteruit opbouwt, loopt geen risico op pressing.’
De oplossing is de lange bal! Fellaini moet terugkeren!
Martínez: ( lacht) ‘We blijven Marouane volgen. Voor het tornooi was hij ook beschikbaar en zo’n type moeten we ook ontwikkelen. Ik gooi voor niemand een deur dicht. Maar: de lange bal is slechts één van de antwoorden. Wie pressing wil vermijden, kan de bal altijd aan de doelman kwijt die een lange bal geeft. Maar dan mis je veel. Ik denk dat je moet leren om onder die druk uit te voetballen, misschien door de spelers wat verder uit mekaar te zetten, om ruimte tussen de lijnen te vinden. Wij hebben van onze Belgische jongeren al veel clips waarin ze dat doen; leer je dat al als tiener, dan is de integratie in de A-ploeg makkelijker. Elke speler op dit niveau kan een precieze pas van 10 meter geven. Wat je zo vroeg mogelijk moet leren, is onder druk en met vertrouwen diverse lijnen aan te bieden. Wat ook belangrijk is, zijn runs weg van de bal. Vier jaar geleden kwamen veel voetballers nog in de bal, nu zie je op het hoogste niveau veel meer voetballers in de ruimte gaan, inspanningen doen, zelfs al krijgen ze de bal niet. Fysiek is het veel veeleisender geworden. Tien jaar geleden liep een speler per wedstrijd maximaal 9 tot 9,5 km. Nu 12, 12,5. Vroeger had je voetballers die speelden, nu zijn het atleten die voetballen.’
Toch lijkt u eerder gefascineerd door technisch briljante spelers dan door goeie atleten.
Martínez: ‘Talent dat niet hard werkt, haalt het niet langer van de atleet die wél hard werkt. Maar je wint altijd met talent, als je dat zich tenminste ten dienste stelt aan de ploeg.’
EK-ambities
Kevin De Bruyne en Romelu Lukaku hebben er een fantastisch seizoen opzitten. Stelt dat u gerust, met het oog op het komend EK?
Martínez: ‘Je volgt het seizoen van alle spelers, maar zo’n jongens zien schitteren was fantastisch. Officieel 20 maar eigenlijk 22 assists voor Kevin… Voor mij was hij veruit de beste van de Premier League. Zijn invloed op het team groeit ook. Romelu evenaarde een record in Italië dat ik onhaalbaar achtte. Zijn serie in de Europa League was indrukwekkend, zijn seizoen een groot succes, ook al kan ik me inbeelden dat het verlies in de finale van de Europa League een teleurstelling was. En zo kan je veel Rode Duivels aflopen. Hun prestaties hebben indruk gemaakt. Mijn zorg gaat nu uit naar drie jongens bij wie we er zorg voor moeten dragen dat ze de juiste move maken, dat zijn Batshuayi, Benteke en Nacer Chadli… Op dat vlak ben ik al blij dat Vertonghen naar Benfica ging. Een sterk project, met voor hem een grote rol in de kleedkamer. Ik denk dat voor 80 procent van mijn kern het seizoen uitstekend is geweest. Die andere 20 moeten nu de juiste overstap maken.’
Lang seizoen, nu amper vakantie. Vreest u straks in mei, juni, geen uitgetelde groep te moeten begeleiden op het EK?
Martínez: ‘Dat is een zorg, maar eentje voor al mijn collega’s. Wat me een tikkeltje geruststelt, is dat dit zo’n vreemde situatie is, dat ik vermoed dat élke club met individuele programma’s zal werken en spelers wellicht in januari of februari wat vakantie zullen geven.’
‘Pep voorbijgestreefd? Voetbal is een zaak van smaak, niet van juist of fout’
Zullen we even prikkelen: is Pep Guardiola voorbijgestreefd?
Roberto Martínez: ‘Dat is wel zeer unfair om te zeggen. Ik heb het niet allemaal gelezen, maar al die negativiteit… Pep was zeer ongelukkig in die match tegen Lyon. Als Raheem Sterling die kans afwerkt, krijg je een heel andere situatie. In voetbal moet je analyse toch wat algemener zijn dan: win is fantastisch en verlies verschrikkelijk. Wat Pep gedaan heeft bij City is fantastisch, en wordt nu wat gedevalueerd door dat sleutelmoment in de CL. Lyon deed het fantastisch, verdedigend en op de counter, maar als uitdaging voor de ploeg City waren de duels met Real Madrid een grotere. En beide duels wonnen ze. Besef je goed wat dat betekent?’
Maakt Guardiola het soms niet té ingewikkeld?
Martínez: ‘Pep bereidt élke wedstrijd op een complexe manier voor. Als hij wint, zoals in Madrid, zegt niemand er wat van. Als hij verliest wel, en is het zijn fout.’
Wij hadden hetzelfde kunnen zeggen na uw match tegen de Brazilianen in Rusland.
Martínez: ‘Juist. Maar er zijn momenten waarop je als coach je spelers moet helpen om een tactisch voordeel te krijgen. Ik snap Pep helemaal. Je helpt de spelers, en als je wint, is het dankzij hen. Als je verliest, is het de schuld van de coach. Oké, zo zij het.’
Hechten wij te veel waarde aan dat winnen van de Champions League? Een seizoen staat of valt niet met winst.
Martínez: ‘Daarom ga ik ook niet mee in dat debat. Pep heeft de club naar een hoger niveau getild en sommige individuele spelers ook. Voetbal is een zaak van smaak, niet van juist of fout. Daarom is er zoveel debat.’
