Er bestaat een reële kans dat Gilbert Bodart de feestdagen thuis bij zijn familie kan doorbrengen. Na drie maanden gevangenis is dat het eerste positieve nieuws voor de ex-doelman van de nationale ploeg. Over gokken en de gevolgen ervan.
In 1996 maakt Gilbert Bodart een uitstapje dat zijn levensloop zou veranderen. Samen met Rolland Courbis en Jean-Pierre Papin vertoeft hij een avond lang in het casino van Arcachon, in de buurt van Bordeaux. Iedereen bewonderde hem: Bodart was de ster van de Girondins de Bordeaux. Hij gelooft zelf dat hij sterker is dan de ronddraaiende cijfers en balletjes van de roulette. Eigenlijk gaat alles hem voor de wind, maar hij ziet niet in dat net zijn grote financiële weelde zijn ondergang zal worden: kansspelen geven nooit cadeaus weg. Het is nu eenmaal onmogelijk om het toeval en het geluk onder de knie te krijgen.
Twaalf jaar later is de voormalige vedette van zijn voetstuk gevallen. Bodart verspeelde twee miljoen euro en heeft nu niets meer. Hij zit sinds augustus opgesloten in de gevangenis van Dinant omdat hij betrokken was bij twee misdrijven: de overval op de grotten van Han en een poging tot valsmunterij. Bodart heeft sinds zijn verblijf in de gevangenis al regelmatig zeer diep gezeten. Zo vroeg hij aan zijn moeder om bij het volgende bezoek een touw mee te brengen. We hoeven niet uit te leggen waarom, maar het blijft een pijnlijke en beangstigende gedachte. Bodart schippert al jaren tussen de hoop en de wanhoop.
Vorige week werd het aanhoudingsbevel tegen Bodart in het gerechtelijk dossier rond de valsmunterij opgeheven. Het Luikse parket ging wel in beroep, maar de zitting die daarop volgde, verliep prima voor Bodart. Binnen de 15 dagen verschijnt de voormalige keeper opnieuw voor de kamer van inbeschuldigingstelling. In die tussentijd komt hij ook nog voor de raadkamer van Dinant aangaande de overval in Han-sur-Lesse. De hoop dat hij weer vrijkomt nog voor de feestdagen, is reeël. Het zou een heuse opkikker zijn om zijn kinderen onder de kerstboom te zien zitten in plaats van in de bezoekersruimte van de gevangenis van Dinant. Bodart heeft weer een perspectief, maar hij heeft nog een hele weg af te leggen.
Er zijn verhalen bekend van voetballers met een drankprobleem die zelfmoord gepleegd hebben om van hun verslaving af te raken. Anderen hebben bruutweg gemoord voor geld. TonyAdams, veertien jaar lang aanvoerder van Arsenal, richtte een steunpunt op dat hulp biedt aan op de dool geraakte voetballers: Sporting Chance Clinic. Zelf had Adams ook ooit af te rekenen met een drankverslaving. “Het moeilijkste ter wereld is beseffen dat je hulp nodig hebt”, zegt hij. “Op een bepaald moment begon het bij mij te dagen dat ik die verslaving niet alleen de baas kon. Ik was niet in staat om mijn probleem zelf op te lossen.”
Blanco strafblad
In de cel geeft Bodart een verwarde indruk. Zijn advocaten Luc Misson en Grégory Ernès worden geconfronteerd met zijn eenzaamheid, maar ook met zijn hoop. De ex-international klampt zich meer dan ooit vast aan het voetbal, de enige wereld die hij écht kent. In de Dinantse gevangenis onderbrak Bodart een ondervraging omdat hij niets wou missen van een van de Europese wedstrijden van Standard. Hij verslindt ook de sportkaternen van de kranten. Jean-Jacques Eydelie, een Franse ex-voetballer die betrokken was bij omkoopschandalen, schreef Bodart al een briefje. Enkele dagen voor zijn overlijden informeerde Régis Genaux nog naar hoe het met hem ging. Ook een resem andere voormalige ploegmaats liet al iets van zich weten. Een tijdje terug liep Bodart met een serieus blauw oog rond in de gevangenis. Tijdens een spelletje voetbal had hij naar de bal gedoken als in zijn mooiste dagen.
Zijn vrouw heeft de echtscheidingsprocedure ingezet, maar komt hem toch nog vaak bezoeken samen met de kinderen. De echtgenote van Bodart had geen flauw vermoeden van het problematische gokgedrag van haar man. Ze wist dat hij af en toe wat speelde, maar niet in dergelijke proporties. Toen ze er toch op uitkwam, deed ze de ene na de andere schrikwekkende ontdekking. Ze had geen controle over de rekeningen van haar man, die amper met haar overlegde toen hij het huis verkocht. Volledig geruïneerd had ze geen andere keuze dan de kinderen en zichzelf tegen haar echtgenoot te beschermen. Ze hield zich sterk en is voorlopig weer bij haar ouders ingetrokken. Intussen gaat ze werken om de kinderen te kunnen onderhouden. De echtscheidingsprocedure verloopt niet bepaald vlot. Hoewel Bodart geen kant meer uit kan, weigert hij akkoord te gaan met de scheiding. De hele familie lijdt er zwaar onder. De vrouw van Bodart en haar ouders geven op dit moment liever nog geen interviews. Er zijn te diepe wonden geslagen om nu al te reageren.
Mentaal gaat het op en af met Bodart. In het begin zat hij totaal aan de grond, hij sloeg zelfs wartaal uit. Bodart leefde in zijn eigen wereldje, ver weg van de realiteit. Hij ontkende tegenover zijn raadsmannen zaken die hij wel had bekend tijdens ondervragingen. Toch houdt het gevangenisleven ook een aantal positieve zaken in voor hem: misschien is Bodart wel ‘vrijer’ dan ooit in de gevangenis. Vrij en ver weg van de vele verlokkingen, van ‘foute’ vrienden en andere gevaren.
Op vraag van zijn advocaten liet het gerecht Gilbert Bodart psychiatrisch onderzoeken. De verdediging heeft de resultaten van dat onderzoek nog niet kunnen inkijken. Maar meester Ernès, een van Bodarts twee advocaten, heeft zich al gewapend met een aantal argumenten: de gokverslaving, de diepe financiële put en de vrees voor de schuldeisers. Gilbert Bodart heeft tot vandaag een blanco strafblad. In de zaak van de valsmunterij zou hij niet echt een hoofdrol gespeeld hebben. Zijn advocaten hebben er een goed oog in, of er zou nog een aantal nieuwe elementen moeten opduiken in het dossier. Indien hij vrijkomt, dan moet Bodart binnen enkele maanden voor de correctionele rechtbank verschijnen.
Maar er is natuurlijk ook nog die andere zaak, waarbij de grotten van Han-sur-Lesse beroofd werden. De uitbaters van de grotten hebben zich burgerlijke partij gesteld en willen de geleden schade verhalen op de daders. Een deel van de buit is tot vandaag nog steeds spoorloos. Mededader en handlanger Bodart heeft zijn betrokkenheid bij de diefstal toegegeven. Het proces is gepland voor begin 2009.
Voor het zover is, zullen er zich mensen over Bodart moeten ontfermen. Als hij nog voor de feestdagen weer op vrije voeten komt, dan vindt hij vermoedelijk onderdak bij zijn ouders en kan de zoektocht naar werk starten. Naar alle waarschijnlijkheid zal het om een voorwaardelijke vrijlating gaan: geen bezoeken aan speelhallen en casino’s, zich beschikbaar houden voor het gerecht, … Ongetwijfeld zal de twaalfvoudige Rode Duivel lang en hard aan de weg moeten timmeren om er weer volledig bovenop te komen.
Breken met de voetbalwereld
Serge Minet is een klinisch therapeut aan het Universitair Verplegingscentrum Brugmann in Brussel. Minet werkt als expert in de Clinique Dostoïevski, de psychiatrische dienst die onder meer gespecialiseerd is in gokverslavingen. Als geen ander kan hij inschatten welke ravage de verslaving van Bodart heeft aangericht en welk lastig afkickproces hem te wachten staat. “Verslavingen komen vaak voor bij mensen die op een bepaalde manier kwetsbaar zijn. Alle gokverslaafden hebben ooit eens een grote pot gewonnen. Daarna komen ze op de proppen met allerlei verzinsels, waarvan ze na een tijdje zelf overtuigd raken: ik heb gewonnen omdat ik intelligent gespeeld heb, ik ben op het juiste moment bij die machine gekomen, … Maar men kan gewoon niet ‘goed’ worden in kansspelen. In echte sporten kun je als speler wel verbeteren door vaak te spelen. Maar niet in kansspelen. De gokverslaafde heeft op de duur zelf geen vrijheid meer om ermee op te houden. Als hij niet speelt, voelt hij een gemis. Uiteindelijk gaat het bij de gokkers niet eens meer over winnen of verliezen. Ze willen gewoon spelen.
“Gokverslaafden zijn op het eerste zicht charmante en sympathieke figuren. Maar in feite gaat het om manipulators, leugenaars, koorddansers. Ze beliegen hun vrouw en kameraden. Geld vinden ze overal: bij vrienden, louche kredietmakelaars, … En als ze die schulden niet kunnen terugbetalen, dan komen de bedreigingen.
“Meestal zijn de echtgenotes de stille slachtoffers van kansspelen. Soms moet ik hun zeggen dat ze, als ze hun partner écht willen helpen, hem niet meer mógen helpen. Als die echtgenotes zichzelf niet beschermen, dan zijn ze vroeg of laat toch al hun geld kwijt. Van de 100 gokkers die ik hier over de vloer krijg, komen er 20 spontaan en worden er 80 gedwongen door rechters, ouders, echtgenotes. Het is dus meestal een gedwongen therapie, maar dat stoort me niet. Bodart helpen? Ja, dat is mogelijk.
“De heldencultus in de sport zorgt voor veel problemen”, gaat Minet verder. “Voetballers kunnen daardoor de illusie krijgen dat ze ook het toeval de baas kunnen. In dat geval moet de sporter serieus wakker geschud worden. In mijn therapie gebruik ik het ‘principe van de realiteit’. De patiënt moet niet alleen de waarheid spreken, maar ook in de waarheid leven. Het belangrijkste is dat de verslaafden stoppen met het hele gedoe. Vanaf het moment dat een patiënt liegt, zetten we hem uit de therapie. Ik zou zeker geïnteresseerd zijn om met Bodart te werken. Ik zou hem vragen: ‘Wat is je motief om hier te zijn?’ Als hij de processen noemt, zou ik zeggen dat hij ernaast zit. En hij moet zeker niet beginnen over een nieuwe ‘kans’. Neen, hij moet de beslissing nemen om alle vormen van gokken definitief te bannen. Gokkers zijn vaak zoals kinderen die blijven doorzeuren tot ze krijgen wat ze willen.
“Bodart zou zeker kunnen ontsnappen aan zijn gokprobleem, maar dat vereist een radicale ommekeer. Ik kan niet voorspellen hoe hij zou evolueren. Verslaafde gokkers zitten echt bijzonder in elkaar: ze hebben een eigen tijdsbeleving. De verslaafde heeft geen verleden en geen toekomst: morgen, dat zijn de schulden en de zorgen. Bodart heeft lang alleen in het heden geleefd. Het is voor hem essentieel dat hij met de voetbalwereld breekt. Als hij er blijft, dan krijgt hij misschien wel zijn uitstraling van vroeger terug, maar zal hij sowieso hervallen. Wanneer hij echt in het wereldje zou blijven, kan het interessant zijn om na geruime tijd degenen te helpen die dezelfde problemen hebben: genezen door anderen te helpen.”
WK 94
Regelmatig wijzen oud-voetballers Bodart met de vinger aan. Zij die dat doen, denken best nog eens terug aan het wereldkampioenschap in 1994. Verschillende internationals gebruikten ieder vrij moment tussen de trainingen en de matchen door om te pokeren. En dan ging het niet om een onschuldig kaartspelletje ter verstrooiing: er werd gespeeld voor serieuze sommen geld. Josip Weber en enkele anderen zijn er gepluimd. Wat was de invloed hiervan op de groep? “Dat pokeren heeft ons WK verbrod”, zegt een Rode Duivel van toen. “Op een bepaald moment waren sommigen niet meer bezig met het voetbal. Wel met wanneer het spel weer herbegon of hoe ze aan hun vrouw zouden uitleggen dat ze zulke grote sommen geld kwijtgeraakt waren. We zijn dat WK gelukkig goed gestart en toen ging er wat druk van de ketel. Toch heeft het pokeren zonder twijfel gezorgd voor concentratieverlies bij sommigen. Toen Paul Van Himst erop uitkwam, stelde hij meteen paal en perk aan het gokken. Maar het kwaad was dan al geschied.” S
door pierre bilic – beelden: reporters
