‘Altijd een verhaal klaar als hij te laat kwam’

9 augustus 2003. Een banale Anderlecht-Antwerp markeert het begin van een tijdperk. We zien er de eerste baltoetsen van Vincent Kompany in eerste klasse. Een reconstructie.

‘Voor alles is een eerste keer. Hoe minder gestresseerd je bent, hoe groter de kans op een vlot verloop.’ Hugo Broos geeft zijn kijk op een ontmaagding. De ontmaagding van een toekomstige legende.

We schrijven begin augustus 2003. Anderlecht trapt het nieuwe kampioenschap af tegen Antwerp. We spreken over het Anderlecht in zijn gloriedagen. Lees, mijmer en geniet: Daniel Zitka, Glen De Boeck, Besnik Hasi, Yves Vanderhaeghe, Pär Zetterberg, Walter Baseggio, Christian Wilhelmsson, Ivica Mornar, Nenad Jestrovic, Aruna Dindane. Namen die doen dromen. Toch heeft Hugo Broos kopzorgen: Glen De Boeck, Aleksandar Ilic en Michal Zewlakow zijn niet fit. Omdat zijn opties voor de centrale verdediging beperkt zijn, geeft Broos het vertrouwen aan Vincent Kompany.

Die is zeventien jaar en komt net uit zijn vierde middelbaar. In de weken voordien heeft Broos hem al twee keer voor de leeuwen gegooid en dat is goed bevallen. In de voorronde van de Champions League hield Kompany stand tijdens twee matchen tegen het Rapid Boekarest van Mircea Rednic.

‘Vincent kwam bij de kern bij de hervatting van de trainingen’, herinnert Pär Zetterberg zich, vandaag in de staf van Vince. ‘We merkten snel dat hij iets meer had dan de rest. Hij kwam métier tekort, maar toonde de intelligentie van een speler met jaren ervaring. In de trainingsmatchen speelde hij soms centraal achterin, soms als verdedigende middenvelder. Maar het was altijd hetzelfde liedje: één tegen één was hij onmogelijk te passeren. Ik denk niet dat ik ooit een één-op-éénduel tegen hem gewonnen heb. Bovendien had hij techniek, een zeer goede pass en een strak schot.’

Vercauteren belt Broos

Frankie Vercauteren, destijds verantwoordelijk voor de beloften, had enkele weken voordien een belangrijke rol gespeeld. ‘Hij wilde absoluut dat ik naar een van zijn spelers kwam kijken’, zegt Broos. ‘Vincent Kompany was klaar voor de profs, daar twijfelde Frankie geen seconde aan. Toen ik ging kijken, vielen zijn spelerskwaliteiten, maar ook zijn lichaamsbouw op. Vincent was echt al een man. Als ik voor de matchen tegen Boekarest en het begin van het kampioenschap over De Boeck, Zewlakow of Ilic had beschikt, had ik misschien getwijfeld. Maar toen zij alle drie out waren, heb ik me geen vragen meer gesteld. Ik was zelfs niet gestresseerd of ongerust. Voor mij was het duidelijk: Kompany was klaar. Het is altijd een risico om een speler zonder enige profervaring te lanceren in een Europese campagne, zeker als er miljoenen op het spel staan, maar hier had ik echt een goed gevoel bij.’

Tijdens de matchen tegen de Roemenen flirt Anderlecht met de voortijdige uitschakeling. In Boekarest verzekeren ze zich met 0-0 van een goede uitgangspositie, Kompany speelt negentig minuten. Maar in de terugmatch staat het aan de rust 0-2. Nenad Jestrovic, Pär Zetterberg en Ki-Hyeon Seol doen de balans doorslaan in de andere richting en forceren de kwalificatie met 3-2. ‘Die twee volledige matchen hebben Vincent enorm geholpen’, zegt Walter Baseggio, die destijds Glen De Boeck als kapitein verving. ‘In drie uur voetbal deed hij een pak ervaring op. Hij had van niemand schrik, dat viel ons op. En voor zijn leeftijd had hij al een waanzinnig charisma, een enorme présence. ‘

Chique restaurant

Bij de top van de club hadden ze al snel begrepen dat ze goud in handen hadden. Alles wordt in het werk gesteld om de clan-Kompany aan Anderlecht te binden, want verschillende andere clubs tonen interesse. Er gaan kleine attenties in de richting van de familie, zoals een uitnodiging voor vader Pierre Kompany om de match in Boekarest bij te wonen. Alles betaald. ‘Vincent wist niet dat ik zou komen, het was een verrassing van de club’, vertelt vader Kompany. ‘Hij vernam het pas de dag van de match, toen ik al ter plekke was. Natuurlijk deed het bestuur er alles aan opdat wij ons goed zouden voelen binnen de club. Ik hoor het Michel Verschueren nog zeggen: ‘ Amigo, ça va aller pour Vincent. ‘ En Constant Vanden Stock soigneerde me ook, hij zei: ‘Ik hou van Vincent. Hij is nog jong, maar ik geloof enorm in hem.’ Hij wilde ons alle eventuele goesting om te vertrekken ontnemen. In die periode inviteerde Constant me in een chique restaurant in Brussel, La Villa Lorraine. De zaal was magnifiek, maar hij installeerde zich met zijn rug ernaartoe. Zonder twijfel om mij te laten genieten van het mooie uitzicht. Ik ben dat etentje nooit vergeten. Toen Constant overleed, heb ik er nog een allusie op gemaakt in het rouwregister.’

De clan-Kompany kalmeert degenen die na de twee Europese matchen te hard van stapel lopen. Vincent Kompany, destijds: ‘Ik ga niet zeggen dat ik gearriveerd ben. Dit seizoen zit ik niet in de kern om te spelen maar om te leren. Ik zal elke kans grijpen.’ Vader Pierre vraagt publiekelijk om niet te veel druk op de schouders van zijn zoon te laden: ‘Verbrand hem niet. Hij is nog een kind, neem hem alsjeblieft zijn jeugd niet af.’ Pierre is bezorgd om de schoolcarrière van zijn zoon. Vincent heeft al een jaar gedubbeld: door toe te zeggen aan alle oproepen van het nationale jeugdelftal schoot er te weinig tijd over om in de boeken te duiken. Daarom beslist hij om een pauze in te lassen voor de nationale selecties. Wanneer Vincent in 2003 prof wordt, moet hij nog twee jaar naar school om zijn humanioradiploma te halen.

Lessen van Walter

Lichamelijk mag Vincent Kompany dan al een man zijn, in zijn hoofd is er nog groeimarge, zo ontdekken de andere profs bij Anderlecht al snel. ‘Ik heb hem een aantal keer moeten terechtwijzen’, herinnert Baseggio zich. ‘Hij was redelijk nonchalant. Wanneer we moesten verzamelen voor de training, deden we in de kleedkamer altijd een klein spelletje: hoeveel minuten zal Vincent vandaag te laat zijn? Op stage hadden we eens afgesproken om vier uur. Vincent kwam te laat aanzetten. En hij zegt: ‘Dat begrijp ik niet, ik heb nochtans mijn wekker op vier uur gezet.”

Ook Hugo Broos bewaart levendige herinneringen aan de punctualiteit van zijn genie. ‘Hij had altijd wel een verhaal klaar als hij te laat kwam, genre: ik had vier wekkers gezet maar ik ben toch terug in slaap gevallen … Hij probeerde altijd de meubelen te redden. Of hij kwam aanzetten zonder das terwijl de dresscode duidelijk vroeg om pak en das. Dat leidde wel eens tot irritatie, de oude garde kon niet goed om met die verstrooide kant van hem. Maar in het algemeen liep het wel goed, omdat iedereen kon zien wat hij bijdroeg op het veld. De meeste jongens redeneerden zoals in het Engelse voetbal: de prestatie gaat voor alles, eens te laat komen of foute kledij, dat is niet meer dan een onnozel detail. In Engeland heb je ook spelers die drinken als een tempelier. Hun ploeggenoten trekken zich daar niks van aan zolang die kerels in het weekend presteren. In het Duitse voetbal reageert men evenwel anders, ik denk dat Vincent daar in Hamburg wel achter gekomen is. Daar is het Gründlichkeit boven alles. Discipline, respect.’

Datzelfde seizoen komt een andere hoogbegaafde jongere van Anderlecht in botsing met de paarse geplogendheden: Anthony Vanden Borre. ‘Ik vond dat hij nog meer talent had dan Kompany’, zegt Broos. ‘Maar hij was een beetje speels. Samengevat zou je kunnen stellen dat Kompany de grens wist liggen, terwijl Vanden Borre er soms over ging.’ Baseggio: ‘Ze hadden dezelfde mimiek, dezelfde nonchalance, dezelfde neiging om niet altijd naar de anciens te willen luisteren, dezelfde manier om te mopperen voor niets. Maar het was op elk domein erger bij Vanden Borre. Bij hem gebeurde het echt te vaak.’

Verborgen verleden

In ieder geval is Vincent Kompany de laatste om zich bezig te houden met wat er over hem in de pers verschijnt. Als ze hem betrappen op te laat komen op training, gaat dat volledig aan hem voorbij. Pierre Kompany: ‘Je moet begrijpen dat hij op dat moment een geschift leven leidde. Trainingen, verzorging, matchen, familiaal leven, school. Denk je dat hij tijd had om de kranten te lezen?’

Diezelfde kranten ontwaren ook een zekere nonchalance op het veld. Kompany is een waaghals. ‘Mijn zoon is nooit een verdediger zoals een andere geweest’, zegt Pierre Kompany. ‘Hij beschikte altijd al over een uitzonderlijk dribbelvermogen. Voor een Congolees is dat natuurlijk charmant om te zien. Vincent kan op een heel elegante manier een persoonlijke actie maken, verstond altijd al de kunst om niet statisch te spelen. Dat kon ik zien als voormalige voetballer. Ooit speelde ik zelfs matchen voor 50.000 man met TP Mazembe. Maar dat heb ik nooit aan Anderlecht gezegd toen Vincent in het begin van zijn carrière stond. Ik vond dat ongepast.’

‘Bij de jeugd was Vincent zich ervan bewust dat hij voldoende kwaliteiten had om een fout recht te zetten’, zegt Baseggio. ‘Toen hij bij de profs arriveerde, geloofde hij dat nog steeds en bleef hij risico in zijn spel steken. Maar op dat niveau kun je niets meer goedmaken. Dat heeft hij moeten leren. Soms was hij te nonchalant, waarop wij, de anciens, hem de les lazen. Ik heb hetzelfde ervaren toen ik prof werd. Ik bleef ook infiltreren zonder me te bekommeren over dekking en dat komt je al eens duur te staan. Bij de profs gaat het vier, vijf, zes keer sneller dan bij de jeugd, daar heb je geen vangnet meer. Kompany was soms koppig, hij wilde niet altijd luisteren wanneer we hem op de risico’s wezen.’

Sleutelfiguur Tihinen

In de defensie zijn fouten duur. Het kostte Hugo Broos heel wat moeite om het de jonge Kompany aan het verstand te brengen. ‘Hij had veel vertrouwen in zichzelf, soms té. Wat maakte dat hij risico’s nam. Soms incasseerden we op die manier doelpunten. Op dat vlak is hij nooit helemaal veranderd, ik heb hem bij City ook nog van die gevaarlijke dingen zien doen. In feite is hij zo sterk in zijn hoofd, zo zeker van zijn talent, dat hij nergens voor terugschrikt. Die hang naar gevaar verklaart misschien voor een stuk zijn gedeeltelijke mislukking in Hamburg. Daar eisen ze discipline en omzichtigheid, zowel op het veld als ernaast.’

Vanaf zijn eerste profmatch krijgt Kompany van Hugo Broos een gids die hem gedurende het hele seizoen zal bijstaan: Hannu Tihinen. De Fin is tien jaar ouder dan Kompany en zijn handlanger in de centrale verdediging. ‘Hannu was de ideale gids voor Vincent’, zegt Pär Zetterberg. ‘Hij maakte zijn vorming compleet, coachte hem voortdurend, hielp hem om minder dekkingsfouten te maken. Vincents positiespel was soms zwak, dat was zijn grootste handicap toen hij prof werd.’ Broos: ‘Als je Vincent vraagt welke spelers het belangrijkst geweest zijn in het begin van zijn carrière, zal hij zeker over Tihinen beginnen. Die jongen kon wel een beetje speciaal uit de hoek komen. Finnen staan sowieso niet bekend om hun warmbloedigheid, maar Tihinen was echt een ijskonijn. Er mocht een bom ontploffen op twee meter afstand, hij zou nog niet bewogen hebben. Hij was de ideale man om Vincent een en ander bij te brengen.’

Tegenspraak als karaktertrek

Met Vincent Kompany kreeg Broos een jongen in zijn team die bij de jeugd al niet bang was om zijn trainers zijn gedacht te zeggen als hem iets niet aanstond. Het is bekend dat de kleine Kompany nogal een persoonlijkheid had. Broos: ‘Ik had een kern met jongens die wisten waarover ze spraken, en met voetballende kwaliteiten te over. Dat seizoen werden we trouwens met de vingers in de neus kampioen. Desondanks bleef Kompany zijn gedacht zeggen, alsof hij voor niemand bang was. Meer dan eens kwam hij met me spreken als hij het niet eens was met een van mijn beslissingen. Dat verliep altijd goed. Ik moest hem er alleen van overtuigen dat wat hij me vertelde niet juist was… Als je zijn ongelijk kon bewijzen, accepteerde hij wat je zei. Je had wel goede argumenten nodig!’

‘Tegenspraak zat in zijn karakter’, zegt Baseggio. ‘Zelfs als hij een slechte pass gaf, durfde hij soms te zeggen dat het niet zijn fout was. Met de jaren is hij gegroeid, hij begreep dat het niet altijd de beste manier was om geaccepteerd te worden in de groep. In het begin wilde hij altijd zijn gelijk halen in discussies, zelfs met de meest ervaren spelers. Dat was niet de goede manier. Je moet je gedeisd kunnen houden bij mannen die al een grote carrière gemaakt hebben. Ik hield mijn mond altijd dicht als ik opmerkingen kreeg van mannen als Enzo Scifo, Pär Zetterberg, Olivier Doll of Bertrand Crasson. Vanaf het moment dat je accepteert dat hun woord meer waard is dan het jouwe, dat hun ervaring meer waard is dan jouw mening, doorsta je dat veel gemakkelijker.’