Uitgerekend tijdens de Olympische Spelen in zijn Rio overleed João Havelange, die een leven lang macht verzamelde in de sport, bij de FIFA en het IOC.
Lid van het Internationaal Olympisch Comité van 1963 tot 2011 en voorzitter van de FIFA van 1974 tot 1998: zeggen dat João Havelange impact had op het internationale sportgebeuren is een understatement vanjewelste. In interviews over die laatste functie zei Havelange altijd: ‘Van voetbal ken ik niks.’ Maar van macht verzamelen, mensen samenbrengen en geld verdienen daarentegen wist deze jurist van opleiding alles.
Zijn roots liggen in Rio, maar ook in Luik, waar zijn ouders vandaan kwamen. Zijn vader Faustin werd door de Belgische wapenfabriek waarvoor hij werkte, naar Brazilië gestuurd om daar wapens aan de man te brengen. Het scheelde niet veel of Faustin, volgens de biograaf van Havelange een van de stichters van Standard, had zijn zoon nooit ter wereld gebracht. Faustin combineerde werk met een reismicrobe en kocht in 1912 een kaartje voor de eerste overtocht van de Titanic naar New York. Van daar wilde hij naar Lima vliegen en dan doorreizen naar Brazilië. In Luik miste hij evenwel de trein, zodat hij niet tijdig over het Kanaal geraakte en de fatale oversteek misliep. Een jaar later huwde Faustin en ging hij overzee werken, net voor het uitbreken van WO I. Het plan was om terug te keren naar België, zodra alles weer rustig was. Het is er nooit meer van gekomen.
João Havelange hield de band met Luik lang levendig. Als zijn internationale reizen hem naar Europa brachten, passeerde hij steevast bij de tantes in Luik. Tot in 1998, toen hij afscheid nam als FIFA-voorzitter, organiseerde hij rond Kerstmis zelfs elk jaar voor een zestigtal familieleden een feest in een restaurant in Neupré.
Havelange was een afstandszwemmer en een beoefenaar van waterpolo. Als atleet nam hij ook deel aan de Spelen, onder meer aan die van Berlijn die hij ‘een van de grootste spektakels vond die hij ooit bijwoonde.’ Dat is hij heel zijn leven blijven herhalen, ook al waren het de Spelen van Hitler. ‘Sport heeft niks met politiek te maken’, zei hij.
Nochtans zou hij zijn hele leven sportpolitiek bedrijven. Logisch, gezien hij zich heel zijn leven ook in politieke kringen bevond. Vader Faustin had al contacten met de overheid, João trok die door. Eerst in São Paulo, waar hij zich als jurist bezighield met onder meer een busbedrijf maar ook met mineralen. Later in Rio, waar hij zelf ook heel even kandidaat-politicus was (maar niet verkozen raakte). Zijn troef: hij kon met iedereen overweg, links, rechts, militaire dictator, het maakte niet uit. Hij was de brug tussen Rio en São Paulo en vermarktte en organiseerde vanaf 1958 eerst het Braziliaanse voetbal, en later het internationale. Corruptieschandalen dwongen hem uiteindelijk tot aftreden. Havelange overleed op 16 augustus 2016, hij werd 100 jaar.
DOOR PETER T’KINT
