Hoe Jean-Michel Saive afscheid nam van China, sommige atleten de as van overleden familieleden meesleuren en waarom Zimbabwe geen medaille haalde in het mountainbiken.

MAANDAG 18 AUGUSTUS

Twee dagen voor ze in competitie treden, worden de atleten aangebracht voor een persbabbel in de internationale zone van het olympisch dorp. Dat België nog geen medaille heeft gehaald, begint op de delegatie te wegen. De meisjes van de 4×100 en Tia Hellebaut proberen die druk af te houden. Kevin Rans maakt een weinig geïnteresseerde indruk of probeert op zijn manier de druk af te houden. “We zien wel, als het niet lukt, dan maar volgende keer.” Een Amerikaanse of Nederlandse atleet die zoiets zegt net voor hij op de Spelen aantreedt, wordt door zijn landgenoten de grond in geboord. Ook Monder Rizki doet uitschijnen alsof het hem allemaal niet veel kan schelen. Hij zorgde er met de Europese besttijd van het jaar op de dag voor de deliberatie voor dat het BOIC niet om hem heen kon en zette in zijn zog de poort open voor nog wat atleten waarover het BOIC twijfels had: als je het ene twijfelgeval meeneemt, dan ook het andere. Uiteindelijk, zegt Rizki, was het hem er niet om te doen om naar de Spelen te komen. Nu hij hier was, zou hij er wel het beste van maken.

DINSDAG 19 AUGUSTUS

De top van de heuvel in Jingshan Park biedt een schitterend zicht op de Verboden Stad. De heuvel is geen natuurlijke molshoop, wel gebouwd met aarde die uitgegraven is bij de constructie van de Verboden Stad. Er is zelfs even tijd voor een ritje in een riksja door de hutong, voorbij het huis van Deng Xiaoping. Het zitje achterop is zo smal dat er geen plaats is voor een muur tussen de twee taalgemeenschappen van dit magazine.

De lucht is blauw, met die luchtkwaliteit valt het nog mee. Dat wordt bevestigd door de Belgische triatleten Peter Croes en Axel Zeebroek. Zij werkten in 2006, 2007 en nu een kwarttriatlon af in Peking. “Zelfs tegenover vorig jaar is de vooruitgang groot”, vindt Axel Zeebroek. In Peking heeft de triatleet uit Bertrix met een dertiende plaats zijn laatste wedstrijd in de kwarttriatlon afgewerkt. Zeebroek vindt het tijd voor een gezinsleven. “Ik ben al acht jaar bezig, elk jaar is het afwachten of het jaarlijkse contract vernieuwd wordt. Bovendien moet je in deze discipline een goeie loper zijn. Dat ben ik niet, dat zal ik nooit worden.”

WOENSDAG 20 AUGUSTUS

Jean-Miche Saive is sportief op zijn retour, maar nog altijd big in China. Op de vraag of ze Saifo kennen, volgt een positief antwoord: ” Twobrothers! BigSaifoandLittleSaifo!” Ook Saives generatiegenoot en voormalig nummer één, de Zweed Jan-Ove Waldner, is nog bekend in China. Hij baat in Peking café De Viking uit. Dat moet in Zweden een naam zijn als Café Sportwereld bij ons.

In zijn eerste wedstrijd gaat Big Saifo al meteen onderuit tegen de Nigeriaan Segun Toriola. Die was een tijdje aangesloten bij de tafeltennisclub in Mortsel. Zijn Belgische vriendin zit hier in de tribune. Ondanks de nederlaag krijgt Saive een staande ovatie. Hij is de enige van de acht spelers die hier tegelijk in actie kwamen waarvoor de Chinezen in de rij gaan staan en aanschuiven voor een handtekening of een handdruk. Saive, aan zijn zesde Spelen toe, ontbeerde matchritme, maar zoekt geen excuses: “Ik heb te veel fouten gemaakt, maar ik maakte wél het mooiste punt.” Hij weet niet of hij nog doorgaat tot Londen. “Mijn zoon zou me daar graag zien, maar dan ben ik wel al oud.”

Opvallend is het grote aantal Chinese spelers dat hier aantreedt, voor China én de andere landen. Van de acht speelsters die woensdagavond tegelijk in vier wedstrijden in actie komen voor Saive aan de beurt is, zijn er zeven Chinese, plus de Japanse Hirano Sayaka. De derby Nederland-Luxemburg bijvoorbeeld wordt op het scherp van de snee betwist tussen Li Jiao en Ni Xia Lan. In de top twintig bij de mannen staan twaalf Chinezen, bij de beste twintig vrouwelijke speelsters zijn er vier die niet uit China komen: de vier Japanse.

De volledige teams van Spanje, Kroatië en Canada zijn geboren in China, net als de vrouwenteams van de VS en Australië. Erg vindt China het niet wanneer de betere spelers of speelsters het land verlaten. Wie weggaat, maakt plaats voor een nieuw talent. Tafeltennissers zijn een van de voornaamste Chinese exportproducten, zoals de Brazilianen hun voetballers uitsturen.

DONDERDAG 21 AUGUSTUS

Van het droogteprobleem waarmee Peking kampt, is vandaag niet veel te merken. Het water gutst bij bakken uit de hemel. Voor alle zekerheid belt een Amerikaanse journalist vanuit de bus om te vragen of de finale van het beachvolleybal wel doorgaat. Die gaat door, en hoe. Liefst twaalfduizend toeschouwers dagen om tien uur ’s ochtends op voor de wedstrijd tussen de VS en China. Je moet weten dat de tribunes, de persplaatsen én het speelveld op de site niet overdekt zijn. “Daarom dragen we ook een bikini”, merkte een van de Amerikaanse finalistes na de wedstrijd op, gevraagd of ze het niet erg vond in de gutsende regen aan te treden.

Het Amerikaanse paar Walsh/May-Treanor, dat in de achtste finales het Belgische duo Mouha-Van Breedam naar huis stuurde, wint goud, net als vier jaar geleden. Geen enkele set gaf het Amerikaanse duo prijs. De tegenstanders die de meeste punten tegen hen scoorden, waren de Belgen. Net als vier jaar geleden zeult Misty May-Treanor de as van haar overleden moeder mee. Op de vraag waarom ze dat doet, zei ze vier jaar geleden in Athene: “Alle atleten brengen hun familie mee naar de Spelen. Waarom zou ik dat dan niet doen?” Elke dag deelt ze de verzamelde pers mee welk lichaamsdeel ze die dag in gereduceerde vorm over het speelveld uitstrooit: gisteren was het een vinger, eergisteren een teen.

In de gietende regen wordt vanaf negen uur de tien kilometer zwemmen voor mannen afgewerkt. Bij de vrouwenwedstrijd kreeg het nummer 16 (op 24 deelnemers) meer aandacht dan de Russische winnares Larisa Ilchenko. De 24-jarige blanke Zuid-Afrikaanse Natalie du Toit, die in de openingsceremonie de vlag van haar land droeg, mist haar linkeronderbeen. Voor de start moest een begeleider haar kunstbeen aannemen en na aankomst opnieuw aandragen. In 2000 haalde Du Toit, toen nog met twee benen, net niet de zwemlimiet voor Sydney. Enkele maanden later moest haar linkeronderbeen na een zwaar motorongeval geamputeerd worden. Toen ze opnieuw het zwembad in dook, kon ze niet meer concurreren omdat ze zich bij het draaien onvoldoende kon afzetten met de benen. In openwaterzwemmen is dat niet nodig.

Bij de mannen wint de Nederlander Maarten van der Weijden. Zeven jaar geleden stopte hij wegens leukemie met topsport, maar hij genas na het inbrengen van stamcellen op miraculeuze wijze, een prestatie die hij zwaarder vond dan de zwemmarathon: “Als je kermend van pijn in je ziekenhuisbed ligt, denk je niet aan de volgende maand, maar aan het volgende uur.” Hij bedankte iedereen die een donatie gaf voor het onderzoek in de strijd tegen kanker. “Zonder die mensen was ik hier niet eens geraakt.” Oostendenaar Bryan Ryckeman, die stiekem mikte op een ereplaats, zag Van der Weijden van zich wegzwemmen, maar kon hem niet volgen: “Omdat iemand op mijn heupen zwom en ik hem niet kon afhouden.” Prompt zette hij alleen de achtervolging in, maar hij kon die vierde plaats niet aanhouden en eindigde zevende. “Als je vierde kan worden en je wordt zevende, ben je ontgoocheld.” Ryckeman, die op aangeven van zwemcoach Stefaan Obreno de 1500 meter (waar hij niet opkon tegen Tom Van Geneugden) ruilde voor de lange afstand, kijkt vooruit: “In Londen zal ik nog beter kunnen, als ik wat sterker word.” Hij heeft alles gedaan om hier een goeie beurt te maken. “Ik heb hier een maand alleen op mijn kamer gezeten.” Erg vond hij dat niet. “Ik kwam om te presteren, niet om hier als toerist rond te hangen.” Ryckeman is een echte olympiër.

VRIJDAG 22 AUGUSTUS

België heeft zijn eerste medaille, een gouden dan nog wel.

De winnaar, Sapphire, is een paard.

Het won, met zijn Amerikaanse berijder McLain Ward, goud in jumping per team. Zonder medaille moet Jos Lansink naar huis, maar een tyfoon teistert Hongkong. Geen vliegtuig stijgt op, geen auto waagt zich op straat. Gisterenavond stond Lansink na de eerste van de twee jumpingproeven nog op een gedeelde eerste plaats met acht anderen, na een foutloos parcours. Maar al tijdens de warming-up voor deel twee voelde hij dat hij geen medaille zou winnen. Zijn paard Cumano, nog maar een paar maanden hersteld van een zware blessure, kon één topwedstrijd per dag aan, geen twee. Cumano, 15 jaar oud, zal nooit olympisch kampioen worden, Lansink kijkt al uit naar Londen. In Peking deelde hij de tiende plaats onder meer met geboren Kortrijkzaan Jean-Claude Van Geenberghe. Het was een mooi podium geweest: een Nederlander die voor België rijdt en een Belg die sinds 2005 voor Oekraïne rijdt.

Lansink en Van Geenberghe zijn geen uitzonderingen als genaturaliseerde sporters. Toen de Russische beachvolleybalsters van Georgië verloren, sneerden ze dat hun tegenstanders niet eens wisten wie de president van Georgië was. De vier beachvolleyballers (mannen én vrouwen) in de Georgische delegatie zijn genaturaliseerde Brazilianen. Matthias Steiner die voor Duitsland goud won in het gewichtheffen, nam met zijn geboorteland Oostenrijk deel aan de Spelen in 2004, huwde in 2005 een Duitse vrouw en vroeg na een dispuut met de Oostenrijkse federatie het Duitse staatsburgerschap aan. Toen zijn vrouw aan de gevolgen van een auto-ongeval overleed, beloofde hij haar op haar sterfbed een olympische medaille te halen.

Voor de Russen baskette een zwarte Amerikaan, John-Robert Holden, die zijn staatsburgerschap van Vladimir Poetin kreeg. Op de vraag waarom hij als Amerikaan voor Rusland uitkomt, antwoordde hij laconiek: “Geen Amerikaans nationaal team heeft me ooit gevraagd voor hen te spelen.” In de vrouwenbasketwedstrijd tussen de VS en Rusland verdedigde de Amerikaanse Rebekka Linn Hammon de Russische kleuren. De Most Valuable Player van 2005 werd in 2007 niet geselecteerd voor het Amerikaanse team en kreeg, toen ze voor een club in Moskou speelde, een uitnodiging voor de Russische ploeg. Veel Amerikanen vinden dat ze landverraad pleegde.

Voor Canada haalde de 50-jarige Luan Jujie de tweede ronde in het schermen. In 1984 won ze goud voor China, vijf jaar later opende ze een schermschool in Canada. Toen ze hoorde dat de Spelen in haar geboorteland plaatsvonden, startte ze zestien maanden geleden weer met competitiesport.

ZATERDAG 23 AUGUSTUS

Zuid-Afrikaans journalist en parttime theaterscenarist Sabelo Zulu voelt zich ongelukkig. Zijn land heeft nog maar één medaille, een zilveren plak. Dat België op dat moment ook nog maar één zilveren medaille heeft, troost hem niet. “Met hoeveel zijn jullie hier? Wij hebben een delegatie van 220 man. Een klein sportland als Zimbabwe haalt hier vier medailles.”

Daar komt geen meer bij. Antipass Kwari van Zimbabwe start als enige zwarte Afrikaan in het mountainbiken. Op training in de bush buiten Harare moest Kwari al eens een leeuw ontwijken en hij rijdt af en toe op een olifantenpad: “Breed genoeg om te trainen, op voorwaarde dat je geen olifant tegen komt.” In Laoshan, aan de rand van Peking, waren geen leeuwen of olifanten te bekennen: helemaal ontheemd stapte Kwari al na twee ronden af.

Olympisch veteraan Filip Meirhaeghe rijdt ook de koers niet uit. Het is zijn laatste mountainbikewedstrijd geweest, zegt hij. Vooraf beoogde hij een plaats in de top tien. Dat klonk niet ambitieus voor iemand die acht jaar geleden zilver haalde en vier jaar geleden alles overhad om voor goud te gaan. Maar Meirhaeghe is vooral blij dat hij zich nog plaatste voor de Spelen. Toen hij de eerste dag in Peking aankwam, fietste hij naar het Vogelnest. “Toen dacht ik: ik ben hier toch maar weer.”

Ongemeen sterk presteerde Sven Nys. Hij maakte samen met de Chinese thuisrijder de grootste sprong in het eindklassement door 24 plaatsen hoger te eindigen dan zijn startpositie. Even over halfweg flirtte hij zelfs met brons: “Heel even geloofde ik er ook in.” Toen was zijn pijp uit. De laatste ronde reed hij met krampen, maar die negende plaats gaf hij niet meer af: “Ik denk dat ik hier een overwinning behaald heb op mezelf. De krachten die ik nodig had om in de laatste ronde iets te doen, had ik verspeeld om in het begin de kloof dicht te rijden”, zuchtte hij achteraf.

Nys reed pas drie jaar geleden zijn eerste mountainbikekoers, maar offerde dit jaar een deel van zijn cyclocrossseizoen op om hier te kunnen zijn. “In mijn sport heb ik alles bereikt wat ik kon bereiken. Ik kan daar nog een titel bij doen, maar ik weet al niet meer wat ik allemaal al gewonnen heb. Dit olympische avontuur is een verrijking voor mij als persoon.” Hij gaat zeker door tot de OS van 2012. “Ik wil in Londen nog eens proberen, ik heb nog voldoende groeimarge om daar mee te dingen naar een medaille.” De enige reden waarom hij niet voltijds voor mountainbike gaat (hij blijft beide sporten combineren), is de financiële kant: “Als veldrijder heb ik een marktwaarde en een publiek opgebouwd, dat laat ik niet zomaar los.”

De winnaar, de Fransman Julien Absalon, de Michael Phelps van het mountainbiken, kreeg meteen na zijn zege een gsm in handen gestopt. “President Sarkozy aan de lijn!” Een gat in de lucht sprong Absalon niet. Misschien omdat dat niet kon op zijn fiets. Of had hij stiekem gehoopt op een telefoontje van Carla Bruni?

ZONDAG 24 AUGUSTUS

Met een mooie Belgische eindsprint komt een eind aan schitterende Spelen, gedomineerd door Michael Phelps en Usain Bolt. Hun fenomenale prestaties zetten die van de andere verdienstelijke atleten in de schaduw. Thuisland China won de meeste gouden medailles, de VS – die het verrassend lieten afweten in de sprintnummers van de atletiek – wonnen zoals voorheen de meeste medailles in totaal.

Naast het stadion was de organisatie op en top, de Chinezen hebben zich hier dag en nacht met de glimlach uitgesloofd om het iedereen naar de zin te maken. Zelfs het weer viel, op de smog van de eerste dagen en een paar regendagen na, enorm mee. Zouden ze dat ook zelf gemanipuleerd hebben?

Kinderlijk blij zakten de Chinezen naar de Spelen af, zoals onze ouders met open mond naar de architectuur en de buitenlandse gasten keken op Expo ’58 in Brussel. Voor de doorsnee Chinees was dit de eerste keer dat de wereld op bezoek kwam. Londen krijgt het over vier jaar moeilijk om dit huzarenstukje te evenaren.

België kreeg met twee medailles evenveel als een internationale expert voor het begin van de Spelen aan Eddy De Smedt, directeur sport van het BOIC, voorspelde. Maar het was het waard om helemaal naar hier te komen om die voorspelling te zien uitkomen. S

door geert foutré

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content