Aandachtig, maar ook hoofdschuddend en bij momenten met verbijstering heeft Jan Mulder de voorbije weken het EK gevolgd. ‘Het voetbal was niet top.’ En de Rode Duivels? ‘Teleurstellend.’ Wint die generatie ooit nog een prijs? ‘Nee.’
Het wordt even wennen voor Brussel, nu Jan Mulder weer in zijn andere heimat vertoeft. De stad die haar wonden nog likt na de aanslagen zag er ineens een stuk vriendelijker uit wanneer Jan over straat liep, zwaaiend naar zijn vrouw die naar Nederland terugreed, een babbeltje sloeg met de agenten aan de overkant van de straat, en vaak aangeklampt werd door mensen voor een korte babbel, een foto of een interview.
Wat heeft je op het voorbije EK het meest verrast?
JAN MULDER: ‘De uitschakeling van de Belgen. Ik had echt gedacht dat ze zeker halve finale, zelfs de finale zouden halen. Daarnaast IJsland, Wales, zelfs Albanië, en het mooie publiek. Neem nu Zwitserland. Een gigantische massa Zwitserse voetbalsupporters in die stadions: ik wist niet dat dat bestond. Die geweldige supporters vond ik mooi aan dit toernooi, dat verder behoorlijk saai was. Het voetbal vond ik niet zo’n hoog niveau halen. Het zegt al veel als ik spontaan over supporters begin als we over voetbal moeten spreken. Ik vond het niet echt geweldig, zelfs niet Frankrijk en Duitsland. Opeens gaat de Duitse trainer tegen Italië iets uitvinden… Zo’n trainer, dat denkt te veel. Julian Draxler, zo’n mooie speler moet er dan opeens uit om, of all people,Benedikt Höwedes erbij te zetten. Dat denken over voetbal, vooral bij trainers, neemt soms bizarre vormen aan. Het is ook generatiegebonden. Ik verbaas me daar ook over, als ik met mijn zoon Youri over voetbal praat, hoe die het elke dag bloedserieus over tactiek kan hebben. Erg leuk, maar voetbal gaat niet over tactiek, maar over techniek. Drama: het begrip tactiek heeft het begrip techniek helemaal overvleugeld.
‘Het heeft ook te maken met de techniek op televisie, die camera’s die boven het veld suizen en van boven alles vastleggen.’
Wat had jij daar als speler van gevonden, van zo’n camera boven je hoofd?
MULDER: ‘Lekker! Aandacht, haha. Als Gert Verheyen dat dan ook nog mooi uitlegt, hang ik aan zijn lippen. Ik vind het vooral esthetisch mooi. Zo’n heatmap, dat bekijk ik als een kunstwerk. Soms heb je er wel eens iets aan, maar als je in de praktijk precies het tegenovergestelde zou doen op tactisch vlak, werkt dat ook. De systematiek van aanvallen en verdedigen hangt namelijk volledig af van de klasse van de spelers die je tot je beschikking hebt. Als je Jason Denayer in plaats van Vincent Kompany zet, verandert ineens het hele systeem. Je kan met een slechte tactiek een wedstrijd winnen… als je Cristiano Ronaldo maar op het veld hebt. (lacht) Ik zie veel meer negatieve invloeden van tactische meesterzetten dan positieve. Ik heb een röntgenoog dat dwars door alles heen gaat. Ik denk dat Cristiano Ronaldo zich van de tactiek afscheidt. Dat is ook verstandig. Gareth Bale past zich wel meer aan de tactiek aan. Die speelt bij Wales ongeveer op het middenveld.’
Als hij blijft terugvallen, wordt hij nog een goeie libero.
MULDER: ‘Bale zou een weergaloze libero zijn: inzicht, snelheid, wegkoppen. Kan je daar zo neerzetten. Doen, Zinédine! (lacht) Terwijl Ronaldo niet anders kan dan alleen voor zijn troepen uitlopen. Ik zou als trainer niet te veel uitstippelen. Normaal spelen is altijd beter. Nooit aanpassen aan tegenstanders. Tenzij Bale over de middenlijn komt, dan zou ik aan hem ietsje meer aandacht besteden. Er een man opplakken. Een type Gille Van Binst.Je moet hem niet overal laten lopen en vrij de bal laten aannamen. Maar dat noem ik geen tactiek, dat is gewoon inzicht. In onze Europacuptijd speelden wij tegen Dukla Praag en Milan waar Josef Masopust en Gianni Rivera deden wat ze wilden. Pierre Sinibaldi wist niet eens dat die meededen. Een klein beetje aandacht aan die heel grote spelers moet je wel besteden.
‘Maar nu heeft tactiek een heel hoge vlucht genomen. Dat komt door al die analisten en tv-deskundigen. Als je Chelsea of Manchester United ziet: iedereen speelt compact. Gevolg? Ze kunnen thuis geen doelpunt meer maken. Verbijsterend dat zulke toptrainers met al dat talent geen leuk spel op de mat kunnen leggen. Dat komt allemaal door té veel denkwerk en de waan van eigendunk.
‘Héél soms komt er eens iets uit die tactiek. Zo vond ik Axel Witsel tegen Ierland een openbaring, al wist ik wel dat die kon voetballen. Youri heeft als trainer van Schalke tegen Benfica gespeeld. Toen ging Witsel naar voren en naar achteren, in grootse stijl. Die is versukkeld in een slapende rol, totaal verkeerd gebruikt. Dat zit hem ook in het DNA van de Belgen. Dat blijft te voorzichtig, terwijl ik dan denk: wees niet zo klein. Hoe Witsel tegen Ierland voetbalde, was te danken aan een nieuw, normaal systeem. Een verademing. Alleen mocht hij dat maar één wedstrijd doen. Toen begon het alweer te jeuken in die Belgische hoofden, werd men weer een beetje bang. Ik kan niet anders dan constateren dat Witsel weer terug moest kruipen in zijn holletje. Zo kreeg je weer dat tergend trage breedtespel. Jammer, want de Belgen zijn zo sterk dat je bij elke wedstrijd hoog moet voetballen.’
STEENRIJK
Jouw conclusie: we hebben niet genoeg gedurfd.
MULDER: ‘Ja. Er wordt te veel achter zeildoeken getraind. Weet je wat het ook is? Die jongens worden steenrijk bij clubs met trainers als JoséMourinho en Louis van Gaal en komen niet meer in opstand, omdat ze zo veel verdienen. Tien miljoen per jaar: waar zou ik me druk om maken? Ik doe mijn job, wat de trainer me vraagt. Ik slaap liever dan dat ik hard loop. Als die omhooggevallen André Villas-Boas van Zenit wil dat ik het zo doe? Met plezier, meneer. De spelvreugde legt het af tegen het inkomen.’
Komt het mindere niveau ook door de steeds langere, slopende seizoenen waardoor die topspelers op zijn?
MULDER: ‘Het is dubbel zo erg als vroeger, want achter mensen aanrennen vergt twee keer zo veel energie als leuk aanvallend spelen. Ze lopen te veel achterin mee te verdedigen. Eden Hazard tegen Wales: ik begrijp dat niet. Een kwartier zo magistraal voetballen, en dan zo inzakken.’
Wie moet dat tegenhouden, Jan?
MULDER: ‘Dat is heel moeilijk om te buigen vanaf de kant. Hazard en De Bruyne moeten dat zelf opknappen. Wat België ook niet in de vingers heeft, is iets afmaken. De versukkeling kwam een kwartier na dat fantastische begin. Ze gingen steeds verder achteruit, een mentale zwakte tegen het toch modale Wales. Die hebben dan wel mentale kracht, en gaan gewoon door. Dat hebben Britten meer dan wij. Ik heb vaak tegen Engelse clubs gespeeld. Wij twee keer zo goed, zij winnen dankzij hun enorme wilskracht.’
Wie speelde het beste voetbal? Frankrijk, Portugal of toch Duitsland?
MULDER: ‘MesutÖzil en ToniKroos, dat is voetbal. Het spel geniet van deze spelers. Frankrijk was goed, zonder meer. In de halve finale was het verschil in klasse met de Duitsers bij tijd en wijle pijnlijk. En toen kwam die strafschop voor de rust die de wereld op zijn kop zette. Portugal kon me ook bekoren, Ronaldo kwam zelfs sympathiek over. Maar in Duitsland zit een overtuiging van tientallen jaren EK’s en WK’s winnen. Duitsers kunnen heel goed focussen op toernooien. Een jaar van tevoren staat hun organisatie vast. Al vond ik hen tegen Italië dan weer onherkenbaar voetballen. Gelukkig klungelden die Italianen met de penalty’s. Niet te geloven, met al die overbetaalde vedetten. Het gesticht op vakantie. Dat blijft het grootste voetbalraadsel: de volledige afwezigheid van de trainer bij penalty’s. Een loterij, zeggen ze dan. Dat SimoneZaza zich aanstelt als een clown is de schuld van de trainer, maar dat is dan ook zelf een clown.’
Conte, een clown?
MULDER: ‘Ja. Ik zou niet graag zien dat mijn zoons mij zo bezig zagen, als een geïnjecteerde muis in een kooi.’
Hij haalde uit Italië wel veel meer dan vooraf verwacht werd.
MULDER: ‘Dat wel, maar daar stuit je op dezelfde kwestie als met Nederland op het WK. Ik heb me toen doodgeschaamd. Je wilt toch fatsoenlijk voetbal? Of niet? Eén match heeft Italië het aardig gedaan. Daarna was het weer catenaccio, tegen Duitsland. (denkt na) Dat Conte Wilmots tactisch had opgegeten? Nonsens.’
Wat was het dan wel?
MULDER: ‘Een juweel van een pass van LeonardoBonucci. Techniek won het daar, niet de tactiek.’
HAZARD
Waren de spelers niet gewoon op na een slopend seizoen, Jan?
MULDER: ‘Dat kan ik me heel goed voorstellen. Ik merkte het vooral aan De Bruyne. Ik kan me heel goed voorstellen dat die jongen vooral toe was aan vakantie, massages en een ijsje.’
Is De Bruyne een van de ontgoochelingen van het voorbije EK?
MULDER: ‘De Bruyne ontgoochelt me nooit, maar hij had niet die flitsen die hij bij Manchester City toonde. Dat vond ik toch knap, hoe hij naar daar ging en ineens de zaak zomaar naar zich toe trok. Wij – hier spreekt de oud-speler – blonken wel een keer in de maand uit, maar in de Premier League kan je vandaag niet elke week uitblinken en dat een jaar lang doortrekken. Hazarddeed dat een seizoen lang, De Bruyne was wekelijks een ster bij City. Bewonderenswaardig.’
Ben je minder liefhebber van Hazard geworden?
MULDER: ‘Helemaal niet. Ik geniet van techniek, van wat hij tegen Hongarije klaarzet. Die spankracht, zijn versnelling, dat gevoel en overzicht. Hazard blijf ik een prachtige speler vinden, al verliest hij honderd wedstrijden na elkaar. Hij zette zich in, op het EK, ook tegen Wales. Hij heeft gevochten.’
Zijn wij, Belgen, te streng in ons eindoordeel?
MULDER: ‘Nee. Marc Wilmots moet mij niet willen verkopen dat het allemaal wel mooi is geweest. Het was teleurstellend. ’t Was echt te slap, die onverklaarbare terugval op het terrein. Ik had gedacht dat België de finale zou halen, maar achter in mijn hoofd zat alweer de gedachte dat er wel weer iets verkeerd zou lopen.’
Wint deze generatie ooit een prijs?
MULDER: ‘Nee. Het vertrouwen is weg, mijn hoop ook. Ik zal nog genieten van hun kunstjes, maar in Rusland zal er gegarandeerd weer iets verkeerd lopen. Ook van Nederland moet je dan niets verwachten. Oranje stelt niets meer voor, ligt helemaal uitgeteld op de grond. Er is daar geen talent. Ik zie in Nederland geen Yannick Carrasco, geen begin van een Hazard. Alleen middelmaat.’
CURSUS WINNEN
Arrigo Sacchi omschreef het verschil tussen België en Italië kort voor het EK als volgt: Italië heeft een geschiedenis van winnen. Dat geeft vertrouwen. België heeft dat nog niet. Heeft hij een punt?
MULDER: ‘Ja. Alleen stel ik vast dat Italië toch weer heeft verloren, ondanks die winnaarscultuur. Het is onzin. Marco van Basten roept nu ook dat Nederland moet leren winnen. ‘Het zit niet in onze genen’, zegt hij. Nou, ik, Nederlander, voetbal vanaf mijn zesde. Al die tijd ging het mij maar om één ding: wedstrijdjes winnen. Dat geldt ook voor Van Basten, die heeft gewoon alles gewonnen. Op maar één ding: techniek.
‘In Nederland gaan ze nu cursussen organiseren over het winnen. Ik zou er zo graag bij zijn. Men zegt ook: Nederland kan niet verdedigen. Nonsens. Ik haal je uit elk weekendje Serie A 25 grandioze verdedigende blunders. Giorgio Chiellini,ik heb me doodgelachen. Als je hem bezig ziet, geloof je je ogen niet. In het circus heeft hij zijn plaats, met zijn schitterende kop. Als hij de bal heeft, moet je eens kijken waar hij hem allemaal naartoe schiet. Weergaloos. Hij kan zo als centrale verdediger de Premier League in, de overschatte competitie waar het geld rolt en rolt. Ach, de centrale verdedigers in de Premier League: een schitterende galerij van mensen die volstrekt niet kunnen voetballen.
‘België en Nederland missen maar één ding dat Italië en Duitsland wél hebben. Ze zijn tien keer kleiner als land. Dan is het aanbod aan spelers ook veel kleiner. Dacht je nu echt dat Toby Alderweireld of Jan Vertonghen minder winnaarsmentaliteit hebben dan Bonucci? Het cliché regeert de voetbalwereld, en ondertussen ook de pers. Journalisten praten als trainers, om serieus genomen te worden. Allemaal op cursus, om dat af te leren!’
Nog gauw een ander cliché dan: België heeft te weinig persoonlijkheden.
MULDER: ‘Thibaut Courtois ging door het lint. Hij had dat ook gezegd als hij zelf slecht had gekeept, wat niet het geval was. Dat strekt hem tot eer. Veel beter had hij vóóraf gezegd: nu is de maat vol, dat doen we niet, trainer. Eerst je voegen naar het strijdplan en dan achteraf opmerkingen maken is de verkeerde volgorde. Wij hadden in onze tijd Jef Jurion.Die had dat niet laten gebeuren, zoals tegen Wales. Kompany was op dat vlak wel een aderlating. Hij maakt wel eens een foutje, maar die vallen in het niets bij zijn kracht als rots. Ik dacht nooit dat ik het zou zeggen, maar ik heb hem wel gemist.’
Waren er überhaupt lichtpunten bij de Rode Duivels?
MULDER: ‘Thomas Vermaelen is weer helemaal terug. Mooie, stijlvolle speler, vol in de tackle vanaf de eerste wedstrijd. Witsel vond ik een openbaring tegen Ierland, Thomas Meunier heeft een mooie stijl. Een ex-spits, dat zie je meteen. (grijnst) Ik let doorgaans niet zo op verdedigers, maar hij heeft het goed gedaan. Nou. Je hoeft maar vijf ballen goed te trappen om miljoenen binnen te slepen: het is Thomas gegund.’
Chelsea betaalt 40 miljoen voor Michy Batshuayi. Schrik je van die bedragen?
MULDER: Of het nu 40 of 400 miljoen is, ik zie het verschil niet meer. Honderd miljoen voor Pogba? Zo’n kleerkast? ’t Is toch echt niet Messi hoor. Meunier is met zijn transfersom een mier in het circus. Je moet vandaag al een zwak spelertje zijn als je voor minder dan 40 miljoen naar de Premier League gaat. AZ vraagt 20 miljoen voor Vincent Janssen. Tactisch helemaal verkeerd. Ze hadden 40 miljoen moeten vragen, dan pas zouden de Engelsen geïnteresseerd geraken. Nu denken die: moeten wij voor een spelertje van 20 miljoen de Noordzee over, een bedrag waarvoor we niet eens een regeltje in The Sun krijgen? Vanaf het moment dat er een etiket van 100 miljoen op een speler kleeft, worden ze in China wild, ook al hebben ze hem geen bal zien trappen.’
KLINSMANN
Jouw advies voor de KBVB betreffende de opvolger van Wilmots: haal een m/v die Frans noch Nederlands kent, nog nooit het Laatste Nieuws of Le Soir gelezen heeft en denkt dat België een stad is.
MULDER: ‘Ik heb ook een naam gesuggereerd: Jürgen Klinsmann. Méén ik ook. Leuke jongen, beschaafd iemand met ervaring. Een buitenlander, want het communautaire bestaat echt, minder in de spelerskern, vooral in de pers. Of doe de Duivels maar een Fin. Liefst niet Roy Hodgson. Ook niet de coach van Wales. Die is verguisd en ontslagen bij Fulham. Hij zei ook eerlijk: het ligt aan de spelers. Een trainer moet zorgen dat hij zo weinig mogelijk verkeerd doet. Maar Klinsmann kost natuurlijk wel een paar miljoen. Ik keek mijn ogen uit toen ik hoorde dat Dick Advocaat slechts 600.000 euro per jaar verdiende bij België. Je kan niet anders dan naar de internationale norm betalen als je een persoonlijkheid wil.’
Louis van Gaal, Jan?
MULDER: ‘Ik denk niet dat België geschikt is voor hem, en omgekeerd. Ik zag die nieuwe, jonge trainer van Anderlecht bezig (René Weiler, nvdr). Die maakte een goeie, frisse indruk. Ik ben voor een jongere trainer zonder de motoriek van een clown. Ronald Koeman.’
Je zegt: een trainer moet proberen zo weinig mogelijk verkeerd te doen. Wat heeft Wilmots verkeerd gedaan?
MULDER (somt op): ‘Greep niet scherp genoeg in toen België terugviel tegen Wales. Liet na Ierland Witsel weer dutten. Was te traag in zijn beslissing of De Bruyne rechts dan wel centraal moest staan. Heeft toegelaten dat tegen Noorwegen Hazard De Bruyne zei waar hij moest gaan lopen. Daar heeft De Bruyne last van gehad. Ik zag het aan hem.’
Maar hij zei er niets over.
MULDER: ‘En weet je waarom niet? Je kunt die Hazard niets kwalijk nemen. Da’s zo’n leuke fladderaar. Schitterende speler, met zijn onhebbelijkheden, maar geen slecht mens. Al deed hij toen wel neerbuigend tegenover de trainer en De Bruyne. Maar alles glijdt langs hem af. Zo speelt hij ook. Hazard is een speler. Of beter: een speelvogel. Je kan niet kwaad blijven op die jongen. De Bruyne was ook niet kwaad op hem, die wilde gewoon geholpen worden door zijn trainer, maar dat deed Marc niet. Hij schipperde. Vergeet evenwel niet dat dat schipperen vier jaar lang goed is gegaan. Dat zijn allemaal mannen die 10 miljoen per jaar verdienen. Houd dat maar eens in het gareel. Knappe prestatie van Wilmots.’
Waar zetten we dat monument neer?
MULDER: (lacht) ‘Dat verdient hij nu ook weer niet, maar hij mag ook niet verguisd worden. Vier jaar is een behoorlijk lange termijn voor een coach.’
Welke raad had jij Wilmots gegeven, had hij je erom gevraagd?
MULDER: ‘Niet zo lang twijfelen over je opstelling. Duidelijker zijn. Zijn staf vult dat ook niet aan. Vital Borkelmans lijkt me een al te loyale werknemer van Marc. Soms kan je beter iemand hebben met persoonlijkheid, iemand die kanttekeningen plaatst bij jouw visie. Doet Vital niet. Marc is koppig, maar ik kan hem geen slecht mens vinden. Hij schippert, maar dat moet je ook soms met sterspelers.’
Ze geven, op één man na, ook geen kritiek op hem.
MULDER: ‘Ze beseffen dat hij achter hen staat. Hij heeft hen nooit laten vallen, ook niet Denayer nu en evenmin Lukaku vorige keer na het WK. Nooit. Knap gemanoeuvreerd, hoor. Maar dat is iedereen alweer vergeten, behalve de spelers zelf.’
DOOR GEERT FOUTRÉ – FOTO’S BELGAIMAGE – CHRISTOPHE KETELS
‘Verbijsterend dat al die toptrainers met al dat talent geen leuk spel op de mat kunnen leggen.’ JAN MULDER
‘De spelvreugde legt het af tegen het inkomen.’ JAN MULDER
‘Ik dacht nooit dat ik het zou zeggen, maar ik heb Kompany gemist.’ JAN MULDER
‘Je moet vandaag al een zwak spelertje zijn als je voor minder dan 40 miljoen naar de Premier League gaat.’ JAN MULDER
