Niet altijd de allergrootsten, maar toch bewonderd. Omdat ze net dat ietsje meer hebben. Humor. Een uitgesproken mening. Of iets tragisch. Cultfiguren in het voetbal, aflevering 15. Ewald Lienen
14 augustus 1981, Weserstadion. De match tussen Werder Bremen en Arminia Bielefeld is twintig minuten ver wanneer Ewald Lienen, middenvelder van de bezoekers, op de linkerflank door Norbert Siegmann genadeloos wordt onderuit geschoffeld. Lienen rolt over de grond, kijkt naar zijn rechterbeen en grijpt zich naar het hoofd. Een vleeswonde, vijf centimeter diep. Zijn dijbeen is over een lengte van 25 centimeter opengeritst, spieren en bot duidelijk zichtbaar. Siegmann krijgt geel, in zijn rug springt Lienen recht en zakt dan opnieuw naar de grond. Ongeloof. Hij schreeuwt, kijkt vertwijfeld in het rond en hinkt als een bezetene, wijzend met de vinger naar Otto Rehhagel, naar de dug-out van de thuisploeg. Hij geeft Rehhagel, T1 van Werder, een duw. Er wordt gevloekt en gescholden, Rehhagel gooit de armen in de lucht en loopt weg, Lienen wordt in een trance uit het tumult geholpen. Van uit het ziekenhuis, in bloot bovenlijf, zegt hij op de nationale televisie dat Rehhagel zijn speler de opdracht heeft gegeven om hard te tackelen.
‘In de jaren tachtig was voetbal in de Bundesliga oorlog’, schreef Lienen vorig jaar in zijn autobiografie ( Ich war schon immer ein Rebell. Mein Leben mit dem Fußball). ‘Verdedigers waren niet alleen hard, maar ook brutaal. En de scheidsrechters zagen bijna alles door de vingers.’ Lienen trok naar de rechtbank, maar zowel Siegmann als Rehhagel werden vrijgesproken. Fouten, zo vond de rechter, zijn inherent aan het voetbal.
Exact 17 dagen na de horrortackle staat Lienen, met 23 hechtingen, opnieuw op het trainingsveld. ‘De rechtszaak was een signaal – zulke fouten tolereren we niet – dat door media, trainers en spelers werd opgepikt’, aldus Lienen, die vooral schitterde in het shirt van Borussia Mönchengladbach. In zijn eerste passage (1977-1981) won hij met Die Fohlen de UEFA Cup (1979) en speelde het jaar erna de finale, na matige seizoenen in Bielefeld stond hij met Borussia (1983-1987) in de finale van de DFB-Pokal.
Lienen voelde zich als een vis in het water in Mönchengladbach, een provinciestad in Noordrijn-Westfalen, waar vrijbuiters goed gedijden. Günter Netzer was vanaf midden de jaren zestig een cultheld op de Bökelberg, waar ook Lienen een bijna mythische status had. Lang zwart haar, dikke snor en een fijn streepje haar op de kin – looks die eerder op Woodstock thuishoorden -, een man met uitgesproken politieke standpunten. De leden van de Rote Armee Fraktion, vond hij, verdienden een betere behandeling in de gevangenis van Stammheim. Lienen stapte mee in betogingen tegen kernenergie, kwam bij de deelstaatverkiezingen op als onafhankelijk kandidaat van de Deutsche Kommunistische Partei en lag mee aan de basis van de oprichting van de Vereinigung der Vertragsfussballspieler, de belangenvereniging van Duitse profvoetballers.
‘Voetbal en politiek is niet te scheiden. Voetballers, trainers en clubleiders hebben een enorme maatschappelijke verantwoordelijkheid’, zei Lienen onlangs. Na een brokkenparcours als trainer in alle hoeken van Europa ‘eindelijk thuisgekomen’, klonk het in 2014, toen hij T1 werd van FC Sankt Pauli, thuishaven van vrijdenkers en rebellen, waar hij drie jaar later technisch directeur werd. De club dobbert in de middenmoot, maar dat is bijzaak. ‘Wij denken mee over het klimaatvraagstuk.’ Sankt Pauli heeft een overeenkomst met Deutsche Bahn, de spoorwegmaatschappij die de vaak verre verplaatsingen in de 2. Bundesliga verzorgt, en werkte intensief mee aan milieu-initiatieven. ‘Ik voel schaamte en spijt omdat mijn generatie de wereld heeft verwaarloosd.’
Ewald Lienen
GEBOREN 28/11/1953 (Duitsland)
CLUBS VfB Schloss Holte, Arminia Bielefeld, Borussia Mönchengladbach, Arminia Bielefeld, Borussia Mönchengladbach, MSV Duisburg
CAPS –
