Na de schitterende mislukking die de Fyra was, proberen de Belgische en Nederlandse voetbalvrouwen in de BeNe League het heil van een samenwerking over de grenzen te tonen. De bestemming is nog onzeker.

Een doordeweekse dinsdag is het in Lier wanneer het mythische Ajax er zijn opwachting maakt. Sinds midden februari worden met de play-offs van de allereerste BeNe League de eerste internationale treffens afgewerkt.

Bij Lierse zijn ze een beetje nieuwsgierig, geven de speelsters toe. Caroline Berrens: “We weten eerlijk gezegd ook niet echt wat te verwachten. In België wist je van elke directe tegenstander perfect hoe ze speelden, nu is het toch een stap in het onbekende.”

Volgens Lenie Onzia is het grootste verschil”dat de beste Nederlandse speelsters veel atletischer zijn. In Nederland hebben ze nu eenmaal een grote voorsprong: er is een traditie van overdag trainen, zelfs met uitgewerkte fitnessprogramma’s.”

Lien Mermans: “Wij trainen drie à vier keer per week, maar telkens ’s avonds. Misschien zullen we er toch naar moeten uitkijken om dat op te drijven, maar het is nu al vaak enorm schipperen om sport en studie te combineren.”

De speelsters zijn wél blij met de nieuwe formule, zegt Mermans.”Het voetbal was de laatste jaren wat ter plaatse blijven trappelen. Tot vorig jaar won je soms een match op één been, nu kan iedereen van iedereen winnen. En het doet natuurlijk wel iets dat die grote namen er nu bij zijn. Als je tegen je vriendinnen zegt dat je in het weekend tegen Ajax moet spelen, luisteren ze toch net iets meer dan anders.” Liersevoorzitter JohanBreugelmans betreurt dat de eerste geplande versie van de wedstrijd werd uitgesteld door het weer: “Anders had ik 1500 man verwacht. Sporza Radio had ook toegezegd om de wedstrijd live te verslaan. Voor de match tegen PSV kwamen er dan weer aanvragen om met een zestigtal PSV-sponsors een dagje Lier te komen verkennen. Het leeft echt wel met deze affiches.”

Dat extra cachet blijkt snel als de selectie van Ajax het Lisp komt binnenwaaien. De beroemde Ajaxkleuren, de coaches en entourage strak in het pak, en de gezonde assertiviteit waarmee het Lisp in een vingerknip wordt ingepalmd. ‘Dit is Ajax en wij zijn de beste.’ Je merkt het tot aan de manier waarop de handen nonchalant in de broekzakken steken. Het Lisp bevalt ze wel: compact en best gezellig, en de kleuren kenden ze in Nederland al langer van Roda JC. De zeswoordenrecensie van een Ajaxspeelster over de spelerstunnel: “Jeezes, het ruikt hier naar zwembad.”

Het Ajax-DNA

Het schaalverschil blijkt al gauw als Ajaxmanager vrouwenvoetbal Marleen Molenaar de Amsterdamse omkadering omschrijft. Naast zijzelf zijn ook de coach en de kinesist fulltime in dienst. Daarnaast zijn er ook nog een assistent, een keeperstrainer een elftalbegeleider en verschillende vrijwilligers. Komt nog eens bij dat het instituut Ajax alle faciliteiten ter beschikking stelt. Bij Lierse doen ze het er allemaal bij na hun uren. Er is niemand die zelfs maar halftijds in dienst is. De speelsters van Ajax trainen vijf keer per week, ’s namiddags om 16 uur. Een noodzaak om internationaal niveau te halen, vindt Molenaar. “Zo niet werken of studeren speelsters van ’s morgens vroeg, moeten ze ’s avonds een zware inspanning leveren en daarna nog eens in hun boeken gaan zitten. Dat houdt bijna niemand vol.”

De intrede van Ajax in het vrouwenvoetbal kwam er pas vorig jaar, nadat de Nederlandse grote drie jarenlang aan de mouw werden getrokken. Ajax en PSV gingen overstag, Feyenoord nog niet. Molenaar: “Het ontstaan van de BeNe League was voor Ajax absoluut geen bepalende factor, maar voor de BeNe League was het wel belangrijk dat PSV en Ajax besloten om in het vrouwenvoetbal te stappen. De voorbije jaren was er al sprake van dat Ajax een vrouwenteam zou oprichten, maar de kaarten lagen toen nog niet helemaal gunstig (onder meer door de loopgravenoorlog binnen Ajax en de onduidelijkheid rond de rol van Johan Cruijff, nvdr). Pas vorig jaar was de tijd rijp voor dit avontuur.” Met coach Engelkes en manager Molenaar werd meteen de succesvolle kern van het drievoudige kampioensteam van AZ ingepalmd. De manier waarop was des Ajax’: de ambities stijl. Winnen is de leidraad, jeugd moet een van de pijlers worden.

“Ajax staat voor eigen jeugd, dus om dan enkel met een volwassen vrouwenteam te beginnen, dat paste niet bij de Ajaxcultuur. Daarom hebben we ook een samenwerking met het CTO-talententeam, met veel jeugdinternationals, dat voor Ajax als satelliet gaat gelden. Deze meisjes moeten dat Ajax-DNA nog inplanten. Normaal begin je als jeugdspelertje bij Ajax en wordt het er ingeslepen wat het betekent om Ajacied te zijn. Die achtergrond heb je nodig, want de naam Ajax maakt heel wat los: zodra je het shirt aantrekt, word je anders bekeken. Iedereen wil altijd van je winnen. Dan is het logisch dat er veel meer van je verwacht wordt.”

Nood aan zichtbaarheid

De vrouwen van Ajax werken hun wedstrijden af op De Toekomst, het vermaarde jeugdcomplex waar het team soms enkele duizenden toeschouwers trekt, een gezellig en gemengd publiek. Molenaar: “Belangrijk voor België is dat je in de toekomst naar een vaste speeldag gaat. Elke vrijdagavond voetbal, zo moet het in het systeem van supporters gaan zitten. Bij jullie zijn de wedstrijden te vaak verspreid, dat is moeilijker om te volgen, ook voor de media. Uit die continuïteit zou moeten volgen dat wekelijkse wedstrijdverslagen in alle kranten vaste prik worden. Als mensen onze sport niet vaak in de media zien, zullen ze minder geneigd zijn om ze een kans te geven. We moeten ons dus profileren en een continue zichtbaarheid nastreven. Zo hebben we bij Ajax Anouk Hoogendijk in huis, die op Twitter eerst een paar 100 volgers had, maar sinds ze bij ons speelt, zijn dat er al 10.000. Anouk is iemand die heel onbevangen en spontaan haar verhaal kan vertellen en niet bang is van de camera’s. Daarnaast is ze ook supervrouwelijk, een echt meisje-meisje dat toevallig een heel stoere sport beoefent. Het is dan logisch dat zij als een rolmodel naar voren wordt geschoven. Zulke meisjes kunnen helpen om onze sport uit een bepaalde hoek te halen.”

Ondertussen is ook een bus met Ajaxfans gearriveerd. De supportersbus is een nieuw initiatief, vertelt Peter Nederlof, die al 20 jaar supportersreizen voor de heren organiseerde, en dat meteen ook voor de vrouwen is beginnen te doen. Hij kent Lierse alleen door de link met ex-spelers Stanley Menzo en Pieter Huistra. Eén tegenvaller, vinden de Nederlanders: er valt hier nergens iets te eten, zelfs de frituur tegenover het stadion is niet open. België als gastronomisch paradijs? Een reputatie gaat aan diggelen. Dus worden de broodjes uit de bus in het stadion koud gelegd voor de terugreis.

Op het veld valt het verschil tussen beide ploegen mee. Vocaal gaat het overwicht onder de zeshonderd supporters naar de 25 Amsterdammers die de trip van 200 kilometer gemaakt hebben. Ze laten zich de hele match non-stop horen, met de nodige Amsterdamse branie. Er zijn twee manieren om naar het vrouwenvoetbal te kijken. Wie kritisch kijkt, ziet dat sommige vrouwen nog niet op een aanvaardbaar gewicht zitten, en dat van de componenten kracht, snelheid en techniek vaak al eentje volstaat om mee te draaien. Anderzijds is het een verademing om te kijken naar een sport zonder prima donna’s: er wordt nadrukkelijk gezocht naar samenspel, de scheidsrechter wordt niet bij elke beslissing uitgekafferd, en het gaat er hard maar fair aan toe. Geen enkele vrouw die haar voet terugtrekt, maar ook geen een die bewust het mes bovenhaalt.

Standard

Niet Lierse of Ajax, maar Standard is na negen speeldagen koploper in de BeNe League A. Het Luikse team won vorig jaar al de Belgische dubbel en raasde voor Nieuwjaar nog door de BeNe League Red met 39 op 42. Het sportieve succes van Standard is het gevolg van jarenlang bouwen aan een sterk blok, waar elk jaar een paar gerichte versterkingen bij komen. Ook organisatorisch kan Standard tippen aan de beste Nederlandse clubs. Belangrijk daarbij is dat de Luikse club al bijna veertig jaar historisch verankerd is in de werking van de mannenclub en zijn wedstrijden ook op Sclessin mag spelen. Ze heeft met Roland Duchâtelet bovendien een voorzitter die zowel het vrouwenvoetbal als de BeNe League genegen is en die op geen honderdduizend euro hoeft te kijken. Niets staat een verdere dominantie in de weg, want alle achtervolgers kampen met problemen voor volgend seizoen.

Bij Anderlecht dreigt de grote leegloop. De spelersgroep is ontgoocheld over het gebrek aan ondersteuning van bovenuit. Zo mogen de speelsters in tegenstelling tot de oudere jeugdspelers niet trainen op het nagelnieuwe oefencomplex in Neerpede. Hun thuiswedstrijden moeten ze afwerken in het ongezellige trainingscomplex in Tubeke, waardoor een groot deel van de aanhang afgehaakt heeft. Een speelster: “Begrijpelijk, want er is niet eens een kantine. Als je Ajax of Twente moet ontvangen, is het enige dat je kan aanbieden een plastieken bekertje met koffie uit een automaat. (zucht) Er is zo veel potentieel bij Anderlecht, maar niemand die iets voor ons doet.” Ook bij Beerschot zijn er veel vraagtekens. Zou Beerschots toekomst 20 kilometer lager kunnen liggen? Bij KV Mechelen ontkennen ze niet dat er geruchten circuleren, maar beklemtonen ze dat er voorlopig nog geen contact is opgenomen.

Ook de vrouwenploeg van STVV lag even op het hakblok nu de club al het vet moet wegsnijden om de eerste ploeg competitief te houden. Er waren zelfs vergevorderde gesprekken aan de gang met RC Genk om het vrouwenelftal over te nemen. STVV-voorzitter Bart Lammens: “Ik had daar groen licht voor gegeven, maar aangezien er met het lokale Argentakantoor een nieuwe sponsor is opgestaan, kan STVV volgend jaar gewoon verder in de BeNe League.” Vertrekkend trainer Fons Moons zucht: “Het dramatische is dat Genk wél aan de kar wilde trekken. Maar STVV verkiest dus om volgend jaar verder te gaan met een sterk afgeroomd elftal. De BeNe League moest een stap voorwaarts zijn, dit is plots een eeuw terug in de tijd.”

Johan Breugelmans van Lierse verliest de moed niet, maar beseft dat dit beslissende jaren zijn: “We hebben weinig keus: deze BeNe League moet slagen. Als we over drie jaar terug zouden moeten naar het oude model, is het volgens mij over en uit. Alleen moeten we realistisch zijn: op het hoogste niveau is voetbal zakelijk. Als we kunnen tonen dat we break-even kunnen draaien, is dat al een mooie prestatie.”

Langs Nederlandse kant beaamt Marleen Molenaar dat: “Het vrouwenvoetbal is volwassen aan het worden, alleen missen we nog het laatste financiële duwtje om een zo professioneel mogelijke omkadering uit te werken. Het is deze speelsters heus niet te doen om een luxe-auto of een huisje in Zuid-Frankrijk. Ze willen echt alleen maar voetballen.”

DOOR JENS D’HONDT – BEELDEN: IMAGEGLOBE

“Als je tegen je vriendinnen zegt dat je tegen Ajax moet spelen, luisteren ze toch net iets meer dan anders.” Lien Mermans