Donderdag 23 juni 2016 spreekt het Verenigd Koninkrijk zich in een referendum uit over zijn EU-lidmaatschap. Mochten de Britten beslissen om uit de Europese Unie te stappen, wat zijn dan de gevolgen voor het voetbal? ‘Dan heeft Simon Mignolet een probleem.’

‘Should the United Kingdom remain a member of the European Union or leave the European Union?’ Moet het Verenigd Koninkrijk (Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland samen) lid blijven van de Europese Unie (Bremain) of eruit stappen (Brexit)? Over die vraag spreken de Britten zich morgen uit in een referendum, het gevolg van een verkiezingsbelofte van David Cameron bij de parlementsverkiezingen van 2015. Met zijn belofte gaf de premier toen toe aan de druk van een aantal van zijn eigen Conservatieve parlementsleden, maar vooral van de Britse Onafhankelijkheidspartij (UKIP), die steeds populairder wordt in het Verenigd Koninkrijk dankzij zijn flegmatieke leider en EU-basherNigel Farage. Zelf is Cameron tegen een Brexitscenario.

Ook de Britse voetbalwereld is tegen. Karren Brady wees als eerste op de kwalijke gevolgen van een eventuele Brexit. Brady verwierf bekendheid toen ze in de vroege jaren 1990 bij Birmingham City FC de eerste vrouwelijke algemeen directeur in de Premier League werd. Vandaag is ze vicevoorzitter bij West Ham United en zetelt ze namens Camerons partij in het Britse Parlement. Eind januari uitte ze haar ongerustheid in een brief aan alle clubvoorzitters in de Premier League: ‘Spelers uit de EU kunnen zonder visum of speciale arbeidsvergunning voor een Engelse club tekenen. Talenten van overal in Europa kunnen hierdoor sneller en makkelijker in onze competities aan de slag. Door een Brexit verliezen we deze ongehinderde toegang tot het Europese talent. Dat zou Britse clubs ernstig benadelen ten opzichte van clubs op het continent.’

Volgens Brady zullen in een uitstapscenario (top)spelers uit Europa niet langer massaal het Kanaal oversteken. Binnen de EU is het vrij verkeer van werknemers een basisrecht. Als de Britten beslissen om uit de EU te stappen, geldt dat recht in principe niet meer in het Verenigd Koninkrijk. Europese voetballers vallen dan – tenzij onderhandelingen er anders over zullen beslissen – onder dezelfde strenge toelatingsvoorwaarden die nu al voor Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse voetballers gelden. Brady’s nachtmerrie is dat dit zal leiden tot een verregaande devaluatie van ’s werelds rijkste competitie. ‘Uit de EU stappen zou onze competities zware schade toebrengen, onzekerheid creëren op de Europese transfermarkt en een stap achteruit betekenen voor de volgende generatie voetballers.’

HOLLYWOOD

Nico Vaesen keepte zes seizoenen in Engeland, waar hij voornamelijk bij het Birmingham van Brady onder contract lag. Hij begrijpt haar bezorgdheid. ‘Een Brexit zou niet alleen voor het voetbal een stap terug betekenen, maar voor heel de Engelse economie’, weet de huidige spelersmakelaar. ‘De Britse pond zal devalueren en het leven wordt duurder. Supporters zullen niet meer met goedkope Ryanairvluchten naar Europese wedstrijden kunnen vliegen, voetballers zullen minder gaan verdienen en de televisie zal minder geld willen betalen voor een product dat aan waarde inboet. Vandaag is de Premier League het Hollywood van het voetbal: met een Brexit verdwijnt dat.’

Een van de spelers die hij mee de overstap naar de Premier League hielp maken, is Simon Mignolet. De Liverpooldoelman en Rode Duivel informeerde al bij Vaesen wat voor hem de gevolgen van een Brexit kunnen zijn. ‘Dan heeft Simon een probleem’, zegt Vaesen. Mignolet komt dan wel uit een land dat tot de top tien van de FIFA behoort – een van de strenge voorwaarden om als buitenlander van buiten de EU in de Premier League aan de slag te mogen – maar als wisselspeler verzamelde hij te weinig caps met zijn nationale ploeg. Een probleem dus, al houdt Vaesen een slag om de arm: ‘In geval van een Brexit zal men zeker een overgangsfase inlassen. De verwachting is dat we naar een soft leave gaan, niet naar een hard leave. Spelers zullen niet met terugwerkende kracht worden uitgesloten. Wie er nu is, zal kunnen blijven.’

Mochten de Britten beslissen hun EU-lidmaatschap op te zeggen, breekt er inderdaad een lang onderhandelingsproces aan. Tijdens dat proces blijft het Verenigd Koninkrijk gewoon lid van de EU. Uiterlijk na twee jaar moet er een uitkomst zijn. ‘De mogelijke consequenties zullen zich dus pas over twee jaar echt laten gevoelen’, zegt Stefaan Van den Bogaert, hoogleraar Europees recht en hoofd van het Europa Instituut in Leiden (Nederland).

LONDENSE CITY

Waarover die onderhandelingen in de eerste plaats zullen gaan, is voor iedereen duidelijk. Van den Bogaert: ‘Alle EU-burgers hebben het recht om naar andere landen in de EU te gaan, er te wonen en te werken, en er gelijkwaardig als de onderdanen van dat land te worden behandeld. Met een Brexit is het daarmee in principe afgelopen. Dan gelden de vrijverkeersregels niet meer en worden alle Europeanen een soort van derdelandsonderdanen in het Verenigd Koninkrijk. Zij zullen dan aan dezelfde regels onderworpen moeten worden als de huidige derdelandsonderdanen. Die regels zijn erg streng.’

Tot daar de theorie. Van den Bogaert houdt er rekening mee dat de soep niet zo heet zal worden gegeten als ze wordt opgediend. ‘De financiële belangen van de Premier League zijn te groot. Zij heeft er alle belang bij om de belangrijkste competitie van Europa te blijven. Ik vermoed dat er in het geval van een Brexit zal worden gezocht naar een regeling om het huidige preferentiële statuut voor EU-spelers te laten bestaan.’

Jesse De Preter is daar zeker van. Hij behartigt met Atticus Sports Management de zaken van Manchester Cityspeler en Rode Duivel Jason Denayer. ‘In theorie vervalt met een Brexit je voorrecht als Belg in Engeland. Maar ik heb voor een advocatenkantoor in de Londense City gewerkt: die loopt vol met buitenlanders, die het hart van de Engelse economie vormen. Gaan ze die topbankiers echt zeggen: vraag maar een werkvergunning aan of je vliegt buiten? Ik denk niet dat Engeland uit is op een cash drain. Ik verwacht dat er een regeling zal worden gevonden voor expats uit de hele Europese Unie, of toch minstens uit bepaalde Europese landen, en dat men hen een gelijkgestemd statuut zal geven.’

ACHTERPOORTJES

Voor Riyad Mahrez, de tot Speler van het Jaar uitgeroepen Algerijn van landskampioen Leicester City, en andere Afrikanen in de Premier League verandert een Brexit niets. De Preter: ‘Het Verenigd Koninkrijk maakt in tegenstelling tot andere EU-landen geen deel uit van de Schengenzone. In die zone geldt het Schengenverdrag, dat regelt hoe wij tegenover, bijvoorbeeld, een Afrikaan staan die de zone binnen wil. Die zone is breder dan de EU en het Verenigd Koninkrijk is er nooit lid van geweest. Daarom hanteert het beperkingen om niet-Europeanen binnen te laten. Gaan ze die mega strikte regels nu ook voor EU-burgers laten gelden? Ik denk het niet: nu al wordt een Europeaan anders behandeld dan een Afrikaan. Ik verwacht dus niet dat het bij een Brexit voor een Belg even moeilijk zal worden om het Verenigd Koninkrijk binnen te kunnen als voor een Ivoriaan. Precies omdat ik ook iets anders zie dan alleen voetballers, namelijk dat financieel-economisch hart van Europa.’

Stefaan Van den Bogaert twijfelt: ‘Ik acht de kans groot dat de financiële wereld in geval van een Brexit zijn boeltje pakt en naar Frankfurt verhuist. Er wordt tegenwoordig zelfs nadrukkelijk gesproken over Amsterdam als nieuw financieel centrum. De EU is het grootste handelsblok van de wereld. Als het Verenigd Koninkrijk eruit stapt, heb je als financiële elite geen enkele incentive meer om in Londen te blijven zitten. Dat is ook net de reden waarom er vanuit het wereldje van bankiers en advocaten zo op wordt gehamerd om bij de EU te blijven.’

Van den Bogaert sluit niets uit: ‘De Premier League zal een aantrekkingspool blijven en men zal genoeg achterpoortjes openhouden zodat spelers nog altijd het Kanaal kunnen oversteken. Maar ik kan me voorstellen dat de Britten na een Brexit ook zeggen: wij willen alleen nog de goede buitenlanders, in om het even welke sector, dus ook in het voetbal. Het gevolg daarvan zal zijn dat voetballers zonder meerwaarde niet meer worden toegelaten. Obbi Oulare van Club Brugge naar Watford: dat zal dan niet meer gebeuren.’

NATIONALE PLOEG

Wat ons bij de vraag brengt: heeft een eventuele Brexit ook winnaars? Antwoord: ja, mochten er dus inderdaad strengere toelatingscriteria worden ingevoerd ook voor EU-voetballers. ‘Dat zou als gevolg hebben dat weer meer Britse spelers kunnen doorstromen in de Premier League’, zegt Nico Vaesen. ‘De grote winnaar daarvan zou de Engelse nationale ploeg zijn. De andere winnaars zijn dan de Bundesliga en de Primera División. De toppers die vandaag in de Premier League spelen, voetballen bij een Brexit overmorgen in Duitsland of Spanje.’

Vaesen vertolkt hiermee een strekking in het Britse voetbal die een Brexit niet ongenegen is. Financieel is de Premier League wereldwijd de onbetwiste nummer één. Volgens KPMG bedraagt de waarde van alleen al de binnenlandse tv-rechten per Premier Leagueduel 14 miljoen euro. Voor de Spaanse Primera División is dat 2,9 miljoen euro, voor de Italiaanse Serie A 2,5 miljoen euro. Van de twintig rijkste clubs ter wereld komen er volgens Deloitte negen uit Engeland. De keerzijde van dit financiële succesverhaal zijn de teleurstellende prestaties van de Engelse nationale ploeg op de grote toernooien. De grote instroom van buitenlanders hypothekeert de opleiding en beperkt de ontplooiing en de speelkansen van eigen talent. De topschutters van de laatste vijftien seizoenen in de Premier League waren – op Harry Kane na – allemaal buitenlanders. Ook zijn slechts zeven van de twintig coaches in de Premier League Britten.

LOON IN PONDEN

Rest er nog één heikele kwestie: wat met het loon van onze Duivels in de Premier League? De Preter: ‘Wij zijn al maanden bezig met twee mogelijke transfers van Belgische spelers naar Engeland. Zal een Brexit goed of slecht zijn voor de waarde van het pond? Niemand die het weet.’

Dirk Geuens, vennoot van De Preter bij Atticus Sports Management: ‘Het Verenigd Koninkrijk heeft altijd aan cherry picking gedaan. Het stond sowieso al maar met één voet in de EU. Het principe van de vrijhandel vond men er heel interessant, zolang het maar daartoe beperkt bleef. Alles wat verder ging, richting politieke integratie, vond het maar niks. Net zoals het nooit in de Schengenzone is gestapt, maakt het geen deel uit van de Eurozone: het pond is altijd het pond gebleven. Daaraan verandert een Brexit niets.’

Naarmate het referendum dichterbij kwam, ging het pond steeds slechter scoren. Geruchten dat het Brexitkamp het zou gaan halen in de nek-aan-nekrace waren daar niet vreemd aan. Mochten die geruchten werkelijkheid worden, zullen de ponden waarin onze Duivels hun loon betaald krijgen, nog verder in waarde dalen. Dat zorgt toch voor wat animositeit bij de voetballers. Helemaal juist, zegt Stijn Francis, die met zijn kantoor Stirr Associates onder meer de belangen van Tottenhamspeler en Rode Duivel Toby Alderweireld behartigt: ‘Wij zijn voor een van onze spelers aan het onderhandelen met een Premier Leagueclub. De laatste weken verliest het pond fors terrein. Als die lijn zich doorzet, is er een probleem.’

DOOR GEERT FOUTRÉ EN JAN HAUSPIE – FOTO’S BELGAIMAGE

‘Uit de EU stappen zou onze competities zware schade toebrengen.’ KARREN BRADY

‘In geval van een Brexit zullen spelers niet met terugwerkende kracht worden uitgesloten. Wie er nu is, zal kunnen blijven.’ NICO VAESEN

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content