Afgelopen vrijdag trapten Heerenveen en Roda de nieuwe Eredivisie op gang. Sport/Voetbal-magazine peilde bij de vaste watchers van de topclubs naar een stand van zaken.

Nog maar vijf keer sinds het bestaan van de Eredivisie (opgericht in 1956/57) pakte een andere club dan Ajax, PSV of Feyenoord de titel. In een ver verleden waren dat DOS (Door Oefening Sterk) uit Utrecht (1958), Sparta Rotterdam (1959) en DWS (Door Wilskracht Sterk) uit Amsterdam (1963). Daarna doorbrak alleen AZ de hegemonie van de grote drie: de club uit Alkmaar werd in 1981 en afgelopen zomer Nederlands kampioen. Opvallend: op PSV na kwamen alle Nederlandse kampioenen uit de provincies Zuid- of Noord-Holland.

AZ

Kampioen in 2008/09

Champions League

Budget: 40 miljoen euro

Is AZ klaar om zijn titel te verdedigen?

“Dat denk ik wel”, zegt Theo Brinckman van het Noordhollands Dagblad. “Er is nauwelijks iets veranderd in de selectie. Alleen Demy de Zeeuw, die vier jaar geleden gekocht werd voor 100.000 euro, is voor meer dan zeven miljoen euro verkocht aan Ajax. Ronald Koeman moest dus niet zo veel uitproberen in de voorbereiding. Ik denk niet dat er nog belangrijke spelers vertrekken, ook Moussa Dembéléniet. De echte internationale topclubs vinden hem nog niet interessant genoeg. De categorie daaronder wacht wat af, door de crisis. AZ betaalde vier miljoen voor hem en wil hem ook niet voor zeven of acht miljoen euro laten gaan. Maar ik heb niet de indruk dat hij misnoegd in Alkmaar blijft. De meeste contracten zijn de laatste twee jaar ook verbeterd, en de spelers vinden het geen straf om de Champions League te spelen.

“Belangrijk was de nieuwe trainer. Kapitein Stijn Schaars bijvoorbeeld wachtte met bijtekenen tot hij wist wie dat werd. Voor sommige spelers zal Koeman na vier jaar Van Gaal wel een verademing zijn. Van Gaal zat er elke dag kort op, de boog stond altijd gespannen. Koeman heeft dat minder, die is wat losser.”

Veel veranderingen verwacht Brinckman niet in de selectie: “Met het geld van De Zeeuw zou Koeman graag nog een goeie centrale verdediger halen, een echte mandekker. Nu hebben ze centraal achterin twee ‘mooie’ voetballers, maar geen killer. Koeman houdt het doorgaans bij de 4-4-2 waar ook Van Gaal mee speelde. Bij balverlies worden weinig risico’s genomen. Sommige middenvelders zijn halve verdedigers. Eerst zorgt men ervoor dat het verdedigend goed staat.” Toch zou hij AZ geen counterploeg noemen. “De intentie is er altijd om aan te vallen, maar als ze voelen dat het niet lukt, gaan ze meer zekerheid inbouwen. Dat deed Van Gaal, dat doet ook Koeman.”

De ambitie is, net als vorig jaar, een plaats in de top vijf: “Maar ik denk niet dat men hier tevreden gaat zijn als AZ vierde of vijfde eindigt. Voor een plaats in de top van de Nederlandse competitie zijn ze sterk genoeg. Europees komen ze tegen de echte topclubs te kort, maar met de individuele uitschieters van Dembélé en Mounir El Hamdaoui kunnen ze zich wel meten met de ploegen daar net onder.”

FC Twente

Tweede in 2008/09

Voorronde Champions League

Budget: 38 miljoen euro

Zal Twente net als vorig jaar een rol spelen in de titelstrijd?

“Dat weet niemand”, zegt Leon ten Voorde, die de Tukkers volgt voor TC Tubantia. “Trainer Steve McLaren, een heel aardige man, zei anderhalve week geleden nog: vraag me naar mijn ambities op 1 september, als de transferperiode afgelopen is. Twente is zijn drie topspelers van vorig seizoen kwijt: Edson Braafheid is naar Bayern, Eljero Elia naar HSV en Marko Arnautovic naar Inter. Daar word je nooit beter van. De nieuwelingen zijn heel laat gekomen, hadden voor de Europese wedstrijd in Lissabon nog nooit samengespeeld. Het probleem van een club als Twente is dat men eerst het geld van de verkoop nodig heeft voor men zelf kan inkopen.”

Het grootste verlies noemt Ten Voorde Braafheid: “Dat was de beste linksback van Nederland. Op zijn positie staat nu een jonge speler, maar Twente zoekt nog een goeie linksback.” Voor de Champions League werd Bryan Ruiz gehaald. “Dat is de toptransfer uit de clubgeschiedenis. Nooit eerder betaalde Twente vijf miljoen euro voor een voetballer. Ruiz is hier linkerspits. Achter de spitsen speelt Kenneth Perez. Op Ruiz’ plaats stond vorig jaar met Elia een heel ander, explosiever type.”

De andere nieuwe spelers kwamen via het netwerk van trainer McLaren. “Onze Iraakse speler, Nashat Akram, was een tip van Sven-Göran Eriksson. Hij is technisch sterk, maar mist tempo. Daar moet hij aan werken. Hier krijgen nieuwe spelers wél meer tijd dan bij Ajax. Elia zat hier de eerste maanden gewoon op de tribune maar werd nu aan Hamburg verkocht voor bijna negen miljoen.”

Een titelkandidaat ziet Leon ten Voorde niet in de Tukkers. “Als ze bij de eerste vijf eindigen, zullen ze het goed gedaan hebben. Dat ze vorig jaar tweede werden, kwam vooral door het falen van de topclubs. Wanneer maak je het nog eens mee dat Feyenoord, PSV en Ajax het samen laten afweten? Uiteindelijk is Twente pas gaan draaien vanaf oktober, maar het speelde dan wel het leukste voetbal van Nederland. AZ was meer een counterteam, Twente wil altijd dominant voetballen. Alleen: als Twente niet goed draaide, speelde het 0-0. Draaide AZ niet goed, wonnen ze met 0-1, met een flits van een van hun smaakmakers.” Op dit moment leeft de club enorm: “Twente boomt. De 24.000 plaatsen in het stadion zitten vol. Men wil er zo snel mogelijk 32.000. Twente heeft nu een fanatiek publiek, terwijl het voorheen vooral een slapende aanhang had. Nu zie je overal in de stad kinderen met clubshirts lopen.”

Ajax

Derde in 2008/09

Voorronde Europa League

Budget: 65 miljoen euro

Is Ajax klaar om na zes jaar nog eens kampioen te worden?

Het huiswerk van Ajax is nog niet af, zegt Jop van Kempen, die namens Het Parool de Amsterdamse club volgt. “Ajax heeft niet zo veel nieuwe spelers gekocht: een derde keeper en twee spelers die in aanmerking komen voor het eerste elftal: middenvelder Demy de Zeeuw van AZ, en linksback Timothée Atouba die Jol transfervrij heeft meegenomen bij HSV toen Braafheid van Twente niet haalbaar bleek. Atouba gaf al aan dat hij niet enkel wil verdedigen, maar ook het publiek vermaken, terwijl Thomas Vermaelen een sobere, taakbewuste linksback was.

“Het elftal is nog niet uitgebalanceerd: ze zoeken vooral nog een centrale verdediger, want ze gaven best veel goals weg, vorig seizoen, maar ook in de voorbereiding. Even zaten ze achter Oguchi Onyewu aan. Maar eigenlijk zoekt de nieuwe trainer, Martin Jol, op alle posities kwaliteit: hij is niet tevreden met de huidige kern. Het punt is dat Ajax wat voorzichtiger is geworden met geld uitgeven. Vorig jaar kochten ze voor 35 miljoen euro aan spelers. Aan Miralem Sulejmani bijvoorbeeld gaven ze 16 miljoen uit, maar die heeft weinig laten zien.

“Wat Jol veranderde, is de manier van voetballen. Onder Van Basten was dat 4-3-3, Jol wil dat Ajax twee systemen beheerst: 4-3-3 in de makkelijke thuismatchen maar ook 4-4-2 in de moeilijkere wedstrijden. Hij staat ook dichter bij zijn spelers dan Van Basten, die wat afstandelijk heette te zijn, al vond ik dat zelf niet. Van Basten was alleen hoogst onervaren als clubtrainer. Als bondscoach miste hij ervaring met het kneden van een elftal. Ik vond dat Van Basten erg streng over zichzelf oordeelde, toen hij opstapte omdat hij niet bracht wat verwacht werd. Jan Vertonghen gaf aan dat ook de spelers naar Van Bastens voorbeeld wat harder voor zichzelf mochten zijn.

“Het ontbrak Ajax vorig jaar aan teamspel. Omdat de teamorganisatie bij balverlies te wensen overliet, kregen ze veel goals tegen. Jol heeft nu Luis Suárez, een van de spelers die vorig jaar niet bracht wat verwacht werd, aanvoerder gemaakt. Vorig seizoen heeft Ajax vijf aanvoerders gehad.

“Jol heeft het wel voor ervaren spelers. Daarom zal hij Maarten Stekelenburg weer in doel zetten. De meeste minuten in de voorbereiding speelde Toby Alderweireld. Jol is gecharmeerd door hem. Toby heeft één grote kwaliteit: een uitstekende pass, ook over 40 meter. Zo zijn er niet veel. Vertonghen depanneerde in de voorbereiding als linksback, maar in het Amsterdamtoernooi speelde hij voor de verdediging.

“Het doel? Ajax is al vijf jaar op rij geen kampioen geworden. Ik denk dat ze vrij hoog kunnen eindigen, maar ik betwijfel of het dit jaar lukt. Ik denk dat het PSV wordt.”

PSV

Vierde in 2008/09

Voorronde Europa League

Budget: 59 miljoen euro

Wordt PSV dit seizoen terecht als dé titelkandidaat getipt?

“Trainer Fred Rutten vindt wel dat de top breder werd, dat PSV zich geen aankoop van vijf miljoen euro à la Twente kan permitteren, maar PSV is wél de enige topploeg die zich tegenover vorig jaar heeft versterkt”, zegt Frans van den Nieuwenhof van het Eindhovens Dagblad. “Er is geen enkele basisspeler weg en drie nieuwe spelers kwamen erbij: twee ervaren rotten én een jong Bulgaars talent.

“Ze hebben de spelers gehaald die nodig waren. Vorig jaar kregen ze veel doelpunten tegen, achterin was het niet solide genoeg. Daarvoor hebben ze André Ooijer teruggehaald uit Engeland. Op het middenveld was er, met alle respect voor Timmy Simons, na het vertrek van Phillip Cocu geen leider meer. Die is er nu met Orlando Engelaar wel. Daardoor wordt het voor Stijn Wuytens erg moeilijk: ik verwacht dat hij uitgeleend wordt. Die andere Belg, Funso Ojo, is niet speelklaar wegens net terug uit blessure. Hij werd uitgeprobeerd als rechtsback. Men vindt wel eens dat hij naast zijn schoenen loopt, maar het is een prima voetballer.

“Alleen voorin moet nog iets gebeuren. Dan moeten ze eerst iemand als Danko Lazevic kunnen verkopen, want na de zware investeringen van de voorbije jaren zijn ze bij PSV op het financiële vlak voorzichtiger geworden. Er moet eerst verkocht worden voor er nog iemand komt. Maar wat er beweegt, hoor je niet. Sinds Rutten trainer is, komt er niets meer naar buiten. Ze zijn bij PSV erg discreet geworden.”

Wat Rutten als trainer waard is, zal moeten blijken, zegt Van den Nieuwenhof. “Hij is rustig en beschaafd, houdt van combinatievoetbal, maar of het hem gaat lukken, weet ik niet. Hij heeft het nog nooit echt bewezen aan de top: Twente kwam vanuit het niets, en Schalke was geen succes. Hij gaat in elk geval voor een systeem met twee controlerende middenvelders – Simons en Engelaar – en daarvoor een spelmaker – Ibrahim Afellay – achter één diepe spits, die waarschijnlijk Ola Toivonen wordt.”

door geert foutré – beelden: proshots

PSV is wél de enige topploeg die zich tegenover vorig jaar versterkt heeft.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content