Het Heizeldrama sidderde nog na en de Bende van Nijvel sloeg in die donkere herfstmaand in 1985 bijzonder bloedig toe. België kreunde. Maar toen kwam die 20e november en kon ons land eindelijk eens juichen. Met dank aan John van Loen. ‘Ik moest Georges Grün niet houden, hoor.’

Die 20e november 1985 kopte Georges Grün in de Kuip van Feyenoord in de beslissende barragematch Nederland-België vijf minuten voor affluiten de bezoekers naar het WK ’86 in Mexico, waar onze Rode Duivels met een vierde plaats een historisch hoogtepunt zouden bereiken. De jonge ingevallen John van Loen, toen bij FC Utrecht en in 1990 een jaartje bij Anderlecht, was de man die Georges Grün vrij liet inkoppen.

John van Loen is inmiddels 45 jaar, woont nog steeds in IJsselstein – provincie Utrecht – traint momenteel onbezoldigd het amateurclubje Roda ’46, runt de voetbalschool John van Loen – “geen schaarbewegingen of hakjes, wel passing, één keer raken, schieten … de basics” – bekijkt wedstrijden voor De Telegraaf en gaat vaak kijken naar zijn voetballende zoon Denni (19). “1.97 meter lang, maar technisch een veel betere voetballer dan ik was, alleen niet zo’n vechtjas. Hij kan naar het Betaald Voetbal, maar blijft liever lekker op amateurvoetbal, ongeveer het niveau vierde klasse bij jullie.”

Allemaal “om bezig te blijven”, hij zoekt hardnekkig, een beetje gefrustreerd zelfs, na tien jaar jeugd- en assistent-trainer onder Foeke Booy en Willem van Hanegem te zijn geweest bij FC Utrecht, nieuw emplooi in het betaald voetbal. “Ik heb niet voor niets alle trainersdiploma’s gehaald, ik solliciteer echt overal. Deed ik bijvoorbeeld ook bij Twente, op een golftoernooi met Michel Preud’homme in het voorjaar. Maar hij stuurde achteraf een sms’je dat zijn technische staf vol zat.”

Zijn spelerscarrière ligt al een eindje achter hem, zeker die 20e november 1985 – hij moet al diep gaan graven. “Oh ja …”, lacht hij dan. Van Loen was pas 20 jaar, had er bij Utrecht al twaalf ingejast en Oranjes topspitsen Marco van Basten en Wim Kieft (die laatste met dank aan Frankie Vercauteren in de heenmatch) waren geschorst. “Ik was een aparte voetballer. Technisch niet zo onderlegd, maar een knokker, kopbalsterk, goed kaatsend … En plots werd ik door Leo Beenhakker geselecteerd voor Oranje, voor zo’n belangrijke wedstrijd nog wel. Ik was zelfs nooit jeugdinternational geweest. In de voorbereiding was het best nog aardig weer geweest, maar die dag vroor het plots wel 7 graden, geloof ik. Ik had niet eens een schoenencontract, ik weet niet meer van wie ik uiteindelijk sneeuwschoenen kreeg.”

Rotterdam, 20 november 1985, 19.55 uur, BRT, Eurovisie, Rik De Saedeleer: “Dames en heren, men is klaar voor de slag. Welkom in de Kuip van Feye-noord. Mijn inleiding kan bijzonder kort zijn. Naar Mexico gaan of Mexico volgen vanuit de luie zetel. (…) We komen hier een voorsprong verdedigen, zij het een magere van 1-0. Eén doelpunt zou betekenen dat Nederland drie keer moet scoren. Met andere woorden: zolang Nederland niet met 3-0 leidt, is er helemaal niets gezegd (…) En hij fluit ons in gang … “

John van Loen, november 2010: “Ik zat lekker warm ingeduffeld op de bank. Ik was ook helemaal niet zenuwachtig of bang om te moeten invallen in zo’n kapitale wedstrijd. Ik maak mij niet zo snel druk. Laatst hield ik voor Rabobank zonder enig probleem een lezing voor 1500 mensen over hypotheekleningen, terwijl ik daar eigenlijk niets van ken. Gewoon vanuit interactie, elkaar vragen stellen, daar gaat het mij altijd om. Heb ik ook nog gedaan voor de politie, voor Douwe Egberts … Om maar te zeggen: ik zat daar heel relaxed.”

De Saedeleer: “Of straks – want daar zijn we zeker van – het geheime Nederlandse wapen, nog steeds op de bank gekluisterd tot nog toe: een vuurtoren die John van Loen heet. En die eindeloos lang is.”

Kort voor de rust, het staat nog 0-0, begint Van Loen zich op te warmen. “Daar is ie … Daar is ie dan … De man die we vrezen!”

Van Loen: “Toen ging mijn hartslag wel omhoog, moet ik zeggen. Tijdens de rust zei Michel van de Korput, die ik zou vervangen: ‘Succes! Doe jij het nou maar …!'”

De Saedeleer: “Jawel! Van Loen is erbij …!”

Meteen wisselt bondscoach Guy ThysLeo Van der Elst voor Georges Grün, die bij Van Loen gaat postvatten. Georges Grün in het boek ‘Italia ’90, 10 jaar later’ van Frank Baudoncq e. a . : “De bondscoach had mij de dag vooraf gezegd dat hij mij als joker wilde gebruiken. Indien Beenhakker Van Loen zou opstellen, zou ik die man uit de wedstrijd moeten houden. Je kon mijn situatie vergelijken met die van een ‘schaduwkabinet’. Ik herinner mij dat ik met Michel De Wolf nog wat grapte, om Van Loen in de war te brengen.” Van Loen: “Daar herinner ik mij niets van. Ik weet wel nog dat Frankie Vercauteren meteen wat ruzie kwam maken met mij. Er was toen al een beetje sprake van een transfer naar Anderlecht en hij riep me toe: ‘Als jij hier wint, kom je nóóit van je leven naar Anderlecht!'”

Grün wint alweer een kopbalduel van Van Loen. De Saedeleer: “En u begrijpt waarom Guy Thys Grün heeft ingebracht.” Van Loen: “Já! Maar je wint makkelijker kopduels als je van achteren komt. En hij speelde al lang aan de top, ik kwam net kijken.”

60e min. De Saedeleer: “En geváár …! Houtman is het!” (1-0)

72e min. “Niet gedáán …! De Wit …! En Nederland gaat voorlopig naar Mexico!” (2-0) Zingende oranje massa: we gaan naar Mexico! Van Loen: “Dat besefte ik op dat moment nauwelijks.”

De ene Belgische kans na de andere. De Saedeleer: “Ze gaan lopen … Ze gaan lopen … ’t Is niet te geloven! Volledig in paniek!”

85e min. Gerets zendt voor, Grün kopt in. “Daar is ‘m … daar is ‘m …!!!” (2-1) Georges Grün: “In één tijd centerde Erik voor doel en ik ben op het goede moment op de goede plaats opgedaagd. Van Loen was niet waar hij in feite hoorde te zijn.” Van Loen: “Jááá! Mijn rechtstreekse tegenstander, hé! ( grinnikend) Ik heb altijd gezegd: het was mijn man niet! Het was het mannetje van Spelbos! ( schatert) En het begon eigenlijk bij Rob de Wit die voortdurend Erik Gerets liet lopen zodat die kon voorzetten. Ik liep wel mee met Grün maar stond er te ver van af. Ach, ik was nog zo groen, hé. En blauw van de kou … Bovendien was het niet alleen dat. Kort daarna miste Frank Rijkaard nog een levensgrote kans op 3-1.”

91e min. De Saedeleer: “We gáán …! We gááán!” Beenhakker stapt zwaar aangeslagen de lange, lege spelerstunnel in. “De eenzaamheid van de trainer die het net niet haalde.” Van Loen: “Natuurlijk was het een klap. Indien we Mexico hadden gehaald, was ik er wellicht bij geweest. Maar het meest dramatische moment uit mijn carrière? Pfftt … neen. Ik voelde me ook niet schuldig, voelde eigenlijk helemaal niets. Eén grote leegte. Niemand uit de groep heeft mij ooit iets verweten. Al stond ’s anderendaags wel overal in de kranten dingen als ‘Van Loen laat man lopen’ of ‘Door Van Loen niet naar WK’. Het heeft ook nog wel een paar jaar geduurd voor ik opnieuw werd geselecteerd, maar er was toen ook met Van Basten, Gullit, Kieft, Bosman … aanvallend keuze te over voor Oranje. Het WK ’90 maakte ik nog wel mee, ik heb er goed tien minuten gespeeld, tegen Noord-Ierland. ( nadenkend) Toen we eruit gingen in de achtste finales tegen Duitsland (1-2), had Beenhakker mij moeten inbrengen in plaats van iemand anders ( Hans Gillhaus, nvdr), vind ik nog steeds. Na dat WK was het afgelopen als international. Ik verhuisde toen wel voor 3,5 miljoen gulden naar Anderlecht. Een mooie herinnering. Jammer dat ik geen foto van die ploeg heb.”

Waarop hij zijn Blackberry bovenhaalt en foto’s toont van vrouw en zoon en van zijn voetbalverleden als trainer en als speler. Zwart-witte ook. Met de Europacup. En, jawel, een treurende John van Loen, zittend op de ijskoude grasmat van De Kuip op 20 november 1985, 21.47 uur. Grinnikend: “Jullie werden in Mexico vierde, hé? Die 20e november heb ik toch maar mooi meegeholpen aan het mooiste hoofdstuk van de Rode Duivels ooit!”

door frank buyse

“Frankie Vercauteren kwam meteen ruzie maken met mij.”

“Ach, ik was nog zo groen, hé. En blauw van de kou.”