Toen Zenit Sint-Petersburg in 2007 kampioen werd en de hegemonie van de clubs uit Moskou doorbrak, toonde het bestuur zich in een zeer gulle bui: iedere speler kreeg een premie van 400.000 euro netto. Het seizoen daarop won de club de UEFA Cup en opnieuw werd dezelfde premie gestort. En toen een paar weken later ook nog eens de Europese supercup aan de trofeeënkast werd toegevoegd, volgde er nog eens 300.000 euro. Die supplementaire vergoedingen, 1,1 miljoen euro in één jaar, kwamen boven op de vorstelijke salarissen en andere buitenissige extra’s die vaak in emotionele opwellingen worden gegeven. Nicolas Lombaerts wist niet wat hem overkwam. De verdediger groeide in Sint-Petersburg uit tot de bestbetaalde Belgische voetballer.
De financiële mogelijkheden zijn bij Sint-Petersburg onbegrensd. Dat heeft ook bij Axel Witsel de doorslag gegeven: hij zou drie miljoen euro per jaar gaan verdienen. Maar als alles meezit, menen kenners van het Russisch voetbal te weten, kan dat tot het dubbele oplopen. Sponsor Gazprom, die bij de club belandde door bemiddeling van de uit Sint-Petersburg afkomstige president Vladimir Poetin, blijft de kraan opendraaien, ook al daalde de winst van het grootste aardgasbedrijf ter wereld tijdens het eerste kwartaal van dit jaar met 25 procent. Bovendien loopt er tegen Gazprom een onderzoek van de Europese Commissie omdat het zich schuldig zou maken aan oneerlijke concurrentie. Een eventuele boete kan in de miljarden lopen, maar in een club met ook premier Dmitry Medvedev in de raad van bestuur denkt niemand aan een horrorscenario.
Of Rusland in de toekomst het mekka wordt voor veelverdieners moet worden afgewacht. De competitie stelt niet veel voor. Wie zich door roebels laat leiden en verblinden, begraaft zich sportief en verdwijnt uit de spotlights. Voetballers met eergevoel lonken naar andere kampioenschappen, ook al wil Zenit Sint-Petersburg de jacht op de Europese topclubs openen.
Om het niveau met het oog op het WK van 2018 op te krikken heeft de Russische voetbalbond van de doorstroming van eigen talent juist een prioriteit gemaakt. De import van buitenlandse voetballers, die van een heel gunstig fiscaal klimaat genieten, moet helpen om die ontwikkeling te versnellen. Alle mecenassen die geld in het voetbal pompen, worden bejubeld en met veel egards behandeld. In de hoop dat er nog anderen volgen.
De intrede van de nieuwe rijken is in het voetbal niet meer te stoppen. Chelsea gooide zich zeven jaar geleden in de armen van Roman Abramovitsj, die al 1,2 miljard euro in de club pompte. Manchester City en heel recent nog PSG koppelden hun lot aan oliesjeiks uit het Midden-Oosten.
De UEFA ziet deze ontwikkeling met zorg tegemoet. Het leidt tot competities met twee snelheden en een scheefgroei in de salarissen. De zogenaamde financiële fair play die Michel Platini een jaar geleden invoerde, moet de macht van deze wild met biljetten zwaaiende baronnen inperken, omdat clubs slechts het geld mogen uitgeven dat ze via het voetbal verdienen. Juist dat laatste laat ruimte voor interpretatie, want het is maar de vraag onder welke noemer je bepaalde financiële injecties brengt.
Het voetbal kan zich al lang niet meer bevrijden uit de wurggreep van het geld. Ook de Champions League is een almaar grotere bron van inkomsten: 910 miljoen euro wordt er dit seizoen uitgetrokken voor startgelden en winstpremies. Dat is 156 miljoen meer dan vorig jaar. Ook dat zorgt voor grote discrepanties. De 17 miljoen euro die Anderlecht nu krijgt, is meer dan het totale budget van pakweg YR KV Mechelen en SV Zulte Waregem samen. En de club die de Champions League wint, kan tot 35 miljoen euro opstrijken.
Die waanzinnige toestroom van geld staat haaks op de huidige crisis. Zeker als gefortuneerde zakenmensen clubs aanzien als prestigeobjecten en een artificieel landschap creëren zonder normen. Een andere Russische club, Anzji, zette vorig jaar wat dat betreft de toon: het betaalt Samuel Eto’o 22 miljoen euro netto per jaar. Voor een spits op de terugweg. Zo ontstaan er verenigingen zonder visie en zonder voetbalcultuur. Met het gevaar dat iemand er, zoals in Málaga, genoeg van krijgt. En een poel van ellende achter zich laat.
Voor de actualiteit van België-Kroatië:
surf naar www.sportmagazine.be
door jacques sys
Axel Witsel kan tot zes miljoen euro per jaar verdienen.
