Bijna heel Frankrijk lust hem rauw. Wat heeft bondscoach Raymond Domenech de Fransen eigenlijk misdaan ? Een poging tot analyse.

Je zou hem een tamelijk mooie man kunnen noemen. Hij praat vlot en helder. Hij heeft gevoel voor humor. Hij is intelligent. Hij tekende een interessante loopbaan als voetballer uit. Hij leidde elf jaar lang de Franse beloften, met bijwijlen briljante resultaten. Hij kwalificeerde Frankrijk voor dit WK – toen hij Les Bleus overnam, na een gemankeerd EK 2004, was de temperatuur onder het vriespunt gezakt. En na twee van zijn drie groepswedstrijden behoudt Frankrijk uitzicht op de achtste finale van dit WK en dat zou een beter resultaat betekenen dan vier jaar geleden.

Kortom, Raymond Domenech (54) heeft alles om in Frankrijk als een golden boy op handen te worden gedragen. Niets is echter minder waar. De meningen over hem zijn verdeeld, de Fransen (inbegrepen het voetbalmilieu en de media) lusten hem rauw. Hoe komt dat ? Een persconferentie van een halfuur maakt ons misschien iets wijzer. Als hij op het podium stapt, geeft hij een wat strenge indruk. Hij beseft dat de Franse media als gieren boven elk woord van hem cirkelen. Eén verkeerd woord en ze sabelen hem neer. Toch ontdooit de Franse bondscoach vlug. Hij knipoogt naar zijn publiek en opent het debat : ” Bonjour à tous. Allons-y.”

Hoe schat u zelf de progressie van het Franse team in ?

Raymond Domenech : “Die drie wedstrijden van de eerste ronde van dit WK, dat zijn drie blanco bladen papier. En ik hoop dat we na die drie matchen nog papier overhebben om op te schrijven. De oefenwedstrijden, dat waren kladjes. Toen we in Duitsland aankwamen, stelde ik vast dat alles nog voor verbetering vatbaar was. We waren gedoemd om te groeien in het toernooi. Om iets te creëren, om in de spirit van het WK te stappen. Frankrijk moet de bal snel voorin brengen en achteraan niet in moeilijkheden raken.”

Analyse. In zijn eerste wedstrijd op het WK schreef Frankrijk pas echt op kladpapier. Tegen Zwitserland voetbalden de Fransen weinig geïnspireerd, voorzichtig en amorf. Geen enkel moment kroop de ploeg in de gestalte van een kandidaat-wereldkampioen. Integendeel, de match tegen Zwitserland bevestigde alleen maar de moeizame kwalificatie voor het WK. Ter herinnering : de Fransen spartelden zich naar Duitland in een kwalificatiegroep met nochtans stuk voor stuk haalbare tegenstander als Israël, de Faeröer, Ierland, Cyprus en Zwitserland.

Journalist Vincent Duluc van de sportkrant L’Equipe volgt de Franse nationale ploeg al jarenlang op de voet. Zijn commentaar op het huidige niveau van Frankrijk : “Die kwalificatiegroep was lang niet zo simpel als hij leek. Israël is een rijzende voetbalnatie, Zwitserland altijd een stugge tegenstander en gaan winnen in Ierland is voor niemand een gemakkelijk karwei. Ik woonde wedstrijden van Les Bleus in het Stade bij waarin ze 20 tot 25 doelkansen creëerden. Het probleem is dat Thierry Henry in onze thuiswedstrijden nu al bijna drie jaar geen doelpunt kan maken. Er dreef toen wel kritiek op Domenech naar boven, maar die sproot voort uit de discrepantie tussen zijn arrogantie en de resultaten. De kritiek hield nooit verband met de speelstijl van het team.”

Wereldkampioen voor het leven

Waarom hebt u voor Sidney Govou gekozen om Djibril Cissé te vervangen na diens beenbreuk ?

Raymond Domenech : “Na de wedstrijd tegen China en de crash van Cissé verzamelde ik mijn staf om vier uur ’s morgens om overleg te plegen over zijn vervanging. Iedereen gaf zijn mening en ik hakte de knoop door. Aan alle spelers die niet in de selectie zaten maar wel de voorbereiding hadden meegemaakt, had ik gezegd dat de spelerslijst open zou blijven tot 12 juni en dat zij zich zolang klaar dienden te houden. Govou wist dus dat hij nog een kleine waterkans had om naar het WK te vertrekken. Ik koos hem op basis van zijn profiel : hij is een polyvalente voetballer. Maar als 24ste man weet je dat je op zo’n WK-toernooi wellicht geen enkele minuut zal spelen.”

Analyse. Raymond Domenech raadpleegt zijn staf. Die staf hernieuwde hij vrijwel voltallig bij zijn indiensttreding. Sportieve staf, medische staf, de kok, zelfs de man die de nationale ploeg al twintig jaar begeleidde als materiaalmeester, ze werden allemaal opzijgezet. De nieuwe coach verklaarde toen : “Als je je twee keer opeenvolgend vroegtijdig laat uitschakelen op een groot toernooi – zoals Frankrijk in 2002 en 2004 -, dan moet er iets veranderen.”

De grote schoonmaak die Domenech toen hield, viel niet bij iedereen in de smaak. De eerste signalen van vijandigheid tegenover de bondscoach dateren al van die periode.

Vincent Duluc blikt terug : “Domenech ontsloeg mensen die zich wereldkampioen voor het leven waanden. Mensen die het schitterende avontuur van 1998 van dichtbij hadden meegemaakt. Vaak mensen die in de schaduw werkten, maar die niettemin een zekere invloed uitoefenden en geprobeerd hebben de nieuwe trainer te vernietigen. Ook na hun verwijdering bleven deze mensen machtig. En ze hebben die macht aangewend om Domenech te beschadigen.”

De uitspraak dat Govou hoogstwaarschijnlijk op het WK niet in actie komt, mag ook niet tot de meest verstandige van Domenech worden gerekend.

Het cijfer 69

Bijna 80 procent van de Fransen eiste dat Franck Ribéry in de kern van 23 spelers zou worden opgenomen. Nu hij tot de kern behoort, vindt 69 procent dat hij elke wedstrijd aan de aftrap zou moeten verschijnen.

Raymond Domenech : “69, dat is een cijfer waarvan ik wel houd …”

Analyse. Raymond Domenech heeft een bizar gevoel voor humor. Hij smokkelt grapjes in zijn betoog, die sommigen amuseren maar anderen irriteren. “De humor van Domenech is niet altijd even fijn”, getuigt Vincent Duluc. “En zijn grappen worden niet altijd even gesmaakt. Zo leverde hij op een dag commentaar op Claude Makélélé en zei : ‘Niet slecht wat hij nog doet op 32-jarige leeftijd, en dan nog in CFA-frank.’ CFA staat voor Communauté Financière Africaine, de vroegere Afrikaanse financiële gemeenschap. Makélélé is geboren in Kinshasa en Domenech suggereerde eigenlijk dat hij op zijn identiteitskaart met zijn leeftijd heeft gesjoemeld en dat Makélélé in werkelijkheid wellicht veeleer 35 dan 32 jaar was. Nogal gedurfd als uitspraak, eigenlijk is het erover. De bondscoach pakt nogal eens met scherpe humor uit. Er steken ook veel knipogen en glimlachen in zijn lichaamstaal, maar dat krijgt de schrijvende pers natuurlijk nooit treffend vertaald.

“Het discours van Domenech is ook drastisch veranderd sinds hij de Franse nationale ploeg heeft overgenomen. Toen hij werd benoemd, slaakten de Franse media collectief een zucht van opluchting. Eindelijk kregen ze recht op een bondscoach die tenminste zijn zinnen afmaakte. Het taalgebruik van Roger Lemerre was extreem elitair, geen mens die daar een jota van begreep. Daarna lieten ze Jacques Santini op ons los en twee jaar lang had die het herhaaldelijk over ‘Niet alleen … ‘ – zonder dat ook maar één keer het logische ‘… maar ook’ erop volgde. De eerste verklaringen van Domenech gingen er dan ook in als zoete koek.

“Domenech heeft zich wat op die populariteit verkeken. Hij dacht dat hij de media in zijn zak kon steken. In die periode vertelde hij ons werkelijk alles. Daarna is de wind gedraaid. Op elk verkeerd woord dat hij uitsprak, werd hij aangevallen. Domenech trok daaruit zijn conclusies. Voortaan sprak hij nog louter in clichés. Hij heeft ondervonden dat zijn voorgangers gelijk hadden om hun hart vooral niet uit te storten. Sinds Aimé Jacquet werd geen enkele figuur uit het Franse voetbal zo beschadigd als Domenech.”

De terugkeer van de drie

Wat vindt u van Patrick Vieira ? Hij lijkt ver weg van zijn beste vormpeil.

Raymond Domenech : “Men heeft me verteld dat sommigen bezig zijn het proces van Vieira te maken. Zelf weet ik van niets, ik lees de kranten niet. Vieira wordt een van de uitblinkers van dit WK, daar steek ik mijn hand voor in het vuur. Ik ken zijn kwaliteiten en ik ken zijn wilskracht. Hij zal een schitterend toernooi spelen. Vieira moest hier aanwezig zijn, punt uit.”

Analyse. Voor Raymond Domenech was het meest positieve punt van de laatste weken dat er weinig vragen rezen over zijn selectie. Op dat vlak werd hij amper aangevallen. Al bakende hij wat dat betreft wel zijn territorium af en onderstreepte hij zijn onafhankelijkheid door één speler mee te nemen aan wie niemand zich had verwacht : Pascal Chimbonda. Voor de rest reisde Domenech naar Duitsland af met min of meer de groep die pers en publiek hadden voorspeld. Een groep aangevoerd door drie tenoren die de nationale ploeg eerst adieu hadden gezegd en vervolgens waren teruggekeerd : Zinédine Zidane, Lilian Thuram en Claude Makélélé.

Vincent Duluc : “Velen hebben Domenech verweten dat hij verantwoordelijk was voor het vertrek van die drie spelers. Men beweert ook dat Domenech een zwarte lijst heeft met spelers van wie hij niet wil weten : Nicolas Anelka, Johan Micoud, Frank Sylvestre, Robert Pires. Het is mogelijk. Hij neutraliseerde alleszins die verdachtmakingen door Anelka en nadien Pires op te roepen, al nam hij ze tenslotte niet mee naar Duitsland. Wat Domenech vooral wordt verweten, is dat hij Anelka en Ludovic Giuly thuisliet. Velen oordelen dat Domenech zich tot zeven verdedigers had kunnen beperken en in plaats van een achtste verdediger een offensieve kracht had kunnen aanwijzen.

“Toen de selectie van Ribéry werd bekendgemaakt, zeiden de mensen : Er beweegt iets. Voor het imago van Domenech was het belangrijk dat hij Ribéry koos. En goede punten kreeg hij ook toen Zidane, Thuram en Makélélé terugkeerden.”

Terug naar school

Welke blessure heeft Florent Malouda precies ? Is het ernstig ?

Raymond Domenech : “Ik ben geen dokter.”

Maar de dokter wil ook niets zeggen.

Raymond Domenech : “De dokter van de Franse nationale ploeg moet de medische geheimhouding respecteren. Ga het dan aan de speler vragen.”

Analyse. Sinds hij in dienst is, legde Raymond Domenech al zijn medewerkers spreekverbod op. Want : “Ik ben de enige stem van de nationale ploeg van Frankrijk.” De Franse internationals hadden de gewoonte om zich telefonisch te laten interviewen, zelfs wanneer ze op afzondering waren. Daarmee maakte de bondscoach komaf. Domenech controleert alles en eist een ijzeren discipline. Scheenbeschermers op training zijn verplicht en na elke match is er een lange debriefing voorzien. De privévliegtuigen die de clubs inleggen om hun spelers na een interland terug te vliegen, hebben geen vijf minuten te verliezen, maar Domenech trekt zich daar niets van aan.

Het irriteert de spelers. “We hebben er schoon genoeg van, we zijn geen kinderen”, lekte iemand in de pers. Dat gaf vette koppen in de kranten en veel lawaai. “Ik heb de indruk dat ik weer op school ben”, luchtte Pires zijn ongenoegen. “Ik wens mijn medespelers niet te compromitteren maar ik verzeker u dat ze er allemaal net eender over denken.” Waarop Pires een kruis mocht maken over zijn illusies met betrekking tot de nationale ploeg. Geen WK voor hem, wel – bij wijze van afscheidspremie – een zware boete : 50.000 euro omdat hij zich voor een affiche had laten fotograferen in de uitrusting van een concurrent van de kledingsponsor van de nationale ploeg. Een paar weken later beging Domenech straffeloos dezelfde vergissing : een speelhelft lang droeg hij schoeisel van een andere fabrikant dan de officiële partner. Een schoonheidsfoutje, vonden ze bij de federatie.

Vincent Duluc : “Ik ben er zeker van dat nogal wat mensen Pires hebben aangezet om in het openbaar zijn beklag te doen en Domenech aan te vallen.”

Au revoir et merci

Nog een vraag ? Ach, u hebt het al gemerkt : Raymond Domenech strooit op zo’n persconferentie de banaliteiten in het rond. Tot provocaties laat hij zich niet langer verleiden. “Ik ben daarin veranderd”, geeft hij toe. “Zwijgen is goud, ik had al vroeger veel meer moeten zwijgen.”

Zijn contract loopt af na het WK. Wordt het verlengd ? Toen Domenech in 2004 de verbintenis tekende, waren de doelstellingen van de Franse voetbalbond duidelijk : kwalificatie voor het WK in Duitsland en daar de halve finale bereiken, en daarna opnieuw de halve finale op het EK. Het resultaat in Duitsland dus zal de toekomst van Raymond Domenech bepalen.

“Haalt Frankrijk de halve finale, dan blijft de bondscoach”, voorspelt Vincent Duluc. “Eindigt het parcours in de kwartfinale, dan volgt er allicht een deliberatie. Sneuvelen de Fransen eerder, dan krijgt Domenech de bons. Een handdruk en een simpel Au revoir et merci.

Zou er al een opvolger klaarstaan ? Volgens Vincent Duluc is Didier Deschamps de ideale kandidaat. “Er was twee jaar geleden al een lobbygroep die onder de noemer van France 98 pleitte voor Laurent Blanc. De keuze viel echter op Raymond Domenech. Maar als Domenech straks opstapt, komt die lobbygroep weer boven water om de kandidatuur van Deschamps door te drukken.”

PIERRE DANVOYE

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content