In 2001 werd Felipe Scolari bondscoach en bezorgde Brazilië een jaar later zijn vijfde wereldkroon. Het land van de samba haalde eind 2012 de Gene Hackman van het voetbal terug en hoopt dat de geschiedenis zich herhaalt.

Nooit zal een nationale voetbalploeg onder grotere druk naar een wereldkampioenschap toegeleefd hebben dan Brazilië in het komende jaar. Toen Luis Felipe Scolari zijn selectie bekendmaakte voor de Copa das Confederações waren er 300 journalisten aanwezig. De honger naar de hexacampeão (de zesde wereldkroon) is gigantisch. Brazilië wacht er al meer dan tien jaar op. Dat is nog helemaal niet vergelijkbaar met de vierde titel, waar het land 24 jaar moest van dromen (van 1970 tot 1994), maar in eigen land mag het geen tweede keer foutlopen. Een nieuwe ondergang als in 1950 zou duizenden mensen in een depressie storten. Alle kranten hadden het de voorbije dagen over het absolute doemscenario voor 2014: de finale verliezen, dit keer niet tegen Uruguay, maar tegen aartsvijand Argentinië. “Dan liever in een vroegere fase uitgeschakeld worden”, vertelde een verslaggever van O Globo ons.

Brazilië gaat echter voor de eerste plaats, laat daar geen misverstand over bestaan. Maracanã en de andere WK-stadions afwerken wordt echter kinderspel vergeleken met de Seleção weer goud bezorgen. De Goddelijke Kanaries bekleden momenteel de 22e plaats op de FIFA-ranking, de laagste ooit. Twaalf plaatsen achter de Rode Duivels, maar ook achter Griekenland, Ghana, Denemarken en Bosnië-Herzegovina.

Corruptieverhalen

Aan de FIFA-ranking moet niet al te veel belang worden gehecht en Brazilië is benadeeld omdat het al twee jaar geen interland met inzet heeft gespeeld. De stand maakt desondanks duidelijk dat de Seleção de jongste jaren geen hoge toppen scheert.

Op het WK 2010 bracht Brazilië heel prozaïsch voetbal en werd het op de koop toe al in de kwartfinale uitgeschakeld door Nederland. Bondscoach Dunga overleefde het toernooi uiteraard niet, maar ook zijn opvolger Mano Menezes is alweer afgevoerd. De kersverse trainer van topclub Flamengo bleef in de Copa America 2011 in de kwartfinales tegen Paraguay steken – na een strafschoppenreeks waarin de geel-groenen vier kier misten – en tekende zijn ontslag toen hij vorig jaar op de Olympische Spelen in Londen slechts zilver behaalde.

Dat het toch nog drie maanden duurde voor hij werd weggestuurd, had te maken met problemen bij de Braziliaanse voetbalbond CBF. Bondsvoorzitter Ricardo Teixeira was in maart van vorig jaar vertrokken na een eindeloze reeks corruptieverhalen. Zijn opvolger, de tachtigjarige José Maria Marin, was echter ook een controversiële figuur, vanwege zijn banden in de jaren zeventig met de militaire dictatuur. Vooral zijn verhouding met president Dilma Rousseff, een gewezen communistische militante die in die periode in de gevangenis zat en werd gemarteld, is problematisch.

Anderhalf jaar voor de wereldbeker in eigen land haalde de meest succesvolle natie in de internationale geschiedenis van het voetbal Luis Felipe Scolari terug. Scolari won in 2002 voor het laatst goud met Brazilië, nadat hij in de achtste finales de Rode Duivels opzij had gezet. Om helemaal zeker te zijn stelde de Braziliaanse bond Carlos Alberto Parreira aan als zijn assistent. Met Parreira wonnen de Goddelijke Kanaries in 1994 hun vierde wereldtitel.

“Het ontslag van Menezes was geen vergissing, wel de timing”, schreef Mauricio Barras, hoofdredacteur van Placar, het grootste voetbalmagazine van Brazilië. “Na ruim twee jaar had hij nog geen duidelijk tactisch concept. Hij riep in die periode ook maar liefst 102 spelers op en won alleen tegen kleine voetballanden. De groten waren telkens te sterk. Het is al vier jaar geleden dat Brazilië van een topland won.”

Uitgefloten

Met een nieuwe bondscoach moest helemaal van nul worden begonnen. Menezes probeerde zijn ploeg à la Barcelona te laten spelen, met veel balbezit en een snelle omschakeling. Hij gaf ook kansen aan jonge spelers als Neymar, zijn ploeggenoot bij Santos Paulo Henrique Ganso (momenteel geblesseerd) en Lucas, die Dunga over het hoofd had gezien en waar hij veel kritiek voor kreeg.

Scolari heeft een heel andere voetbalvisie. Hij wil dat verdedigers de bal zo snel mogelijk naar de speelhelft van de tegenstander versturen. De eerste interlands onder het nieuwe duo waren tegenvallers. Van de eerste vijf interlands werd er maar één gewonnen: tegen het bescheiden Bolivia, dat zo vriendelijk was de Brazilianen niet op grote hoogte te ontvangen. Big Phil verloor tegen Engeland op Wembley en speelde gelijk tegen Chili, Italië en Rusland.

De kritiek op Scolari was niet min. Tegen Chili, zijn eerste partij in eigen land, werden het team en de nieuwe bondscoach ongenadig uitgefloten. Veel insiders vroegen zich af of Scolari geen tactische inzichten hanteerde die voorbijgestreefd waren. Zelfs Ronaldo uitte zijn twijfels. “Ik ken Scolari van 2002,” zei O Fenomeno, “maar we zijn nu wel in 2013.”

Het is ook al een tijdje geleden dat Big Phil nog hoge ogen gooide. Hij bracht Portugal op het EK 2004 in eigen land naar de finale, twee jaar later haalde hij nog de halve finales, maar in 2008 kwam Portugal niet verder dan de laatste acht.

Nadien beleefde hij zes ongelukkige maanden bij Chelsea en elf lucratieve maar onsuccesvolle maanden bij Bunyodkor in Oezbekistan. Zijn terugkeer naar eigen land was ook al een afknapper. Na twee jaar werd hij in november ontslagen bij Palmeiras, omdat de club uit São Paulo waarmee hij in 1999 de Copa Libertadores (de Champions League van Zuid-Amerika) won, op degradatie afstevende.

De Braziliaanse bond haalde Scolari echter terug in de hoop dat de geschiedenis zich zou herhalen. Hij heeft alles immers al eens meegemaakt. In 2001 nam hij een jaar voor de wereldbeker in Japan en Zuid-Korea het roer over van Emerson Leão. Toen beschikte hij echter over Rivaldo, Ronaldinho en Ronaldo.

“We hebben nu dertig dagen om samen te werken en te spelen”, aldus doelman Júlio César. “En om te begrijpen wat onze coach van ons verwacht. Scolari staat erom bekend dat hij snel een groep kan ombouwen tot een grote familie. In 2002 heette de selectie niet voor niets La Familia Scolari. Hij wil nu met ons hetzelfde doen. Het is lastig teamgeest te creëren als je geen kwalificatiewedstrijden kunt spelen. De Confederations Cup is het dichtste dat echte wedstrijden benadert.”

“Scolari gaat ook het gevecht aan met de media”, aldus de man die Queens Park Rangers niet in de Premier League kon houden. “Om ons te beschermen. Het is belangrijk dat we dat weten. Het helpt ons om te relaxen, want er komt veel druk op ons af. Te veel druk. Dit is hét voetballand en iedereen verwacht dat we zullen winnen.”

“Deze groep lijkt niet in staat wereldkampioen te worden”, meende Zico, een van de vedetten uit de jaren tachtig, begin deze maand. “Zelfs niet voor eigen volk. Een jaar voor de openingsmatch weten we nog niet hoe de basisploeg eruitziet. Deze groep is heel jong. Er staat plots een heel nieuwe, jonge generatie. Alle verantwoordelijkheid ligt bij Neymar. Hij is pas 21 en heeft zelfs nooit een WK-kwalificatiematch gespeeld. We hebben spelers nodig die alles al eens hebben meegemaakt en de spotlights aankunnen, zodat de opkomende generatie in de schaduw kan opgroeien.”

Tostão, een van de coryfeeën van het WK’70, trad hem bij. “Het probleem is dat jongens als Ronaldinho, Kaká en Robinho te snel zijn teruggevallen”, schreef hij in zijn column in Fohla de São Paulo. “We hebben Neymar, Lucas en Oscar, maar dat zijn talenten die sterren kunnen wórden. We hebben veel goede spelers, maar slechts één die outstanding is. We zijn te afhankelijk van Neymar. Ik zie ons eerder wereldkampioen worden in 2018.”

Grandioze Neymar

Veel van de 195 miljoen Brazilianen hadden Kaká en vooral Ronaldinho, die op 33-jarige leeftijd een tweede jeugd beleeft bij Atletico Mineiro en de ploeg naar de halve finales van de Copa Libertadores loodste, teruggehaald. Ronaldinho verprutste zijn kansen echter op Wembley, waar hij op nonchalante wijze een strafschop miste.

Scolari geeft de voorkeur aan de jeugd boven ervaring en dat lijkt stilaan te lonen. Brazilië klopte Frankrijk (3-0) in de aanloop naar de Copa das Conferações en het team lijkt stilaan in een vaste plooi te vallen, met winst tegen Japan (3-0) en Mexico (2-0). “Tegen Mexico speelden we voor het eerst sinds het WK 2006 twee wedstrijden op rij met hetzelfde elftal”, vertelde de 64-jarige dubbelganger van Gene Hackman. “Onze eerste 25 minuten waren het beste voetbal dat Brazilië de jongste jaren liet zien. We zijn er echter nog lang niet. We hadden het knap moeilijk tegen de Mexicanen.”

Big Phil kon rekenen op een grandioze Neymar, die met een fraaie volley en een weergaloze actie en assist voor de tweede keer tot Man van de Match werd uitgeroepen. “Hij is één van de drie beste voetballers in de wereld, ook al is hij pas 21”, stelde de Braziliaanse bondscoach. “Hij heeft nu ook bij ons de kwaliteiten laten zien die hij al geruime tijd bij Santos etaleert. Hij heeft zich vooral tactisch ontwikkeld en dat helpt ons enorm. Met als gevolg dat ik me heel wat minder zorgen maak dan twee, drie maanden geleden.”

Neymar scoorde ook tegen een alles behalve indrukwekkend Italië, dat de routiniers Pirlo en de Rossi liet rusten. In het slotkwartier speelde de Seleção met dichtgeknepen billen, tot Fred met zijn tweede goal de beslissing velde.

Thuisvoordeel

Het is wachten op bevestiging, maar de miljoenen Brazilianen die geloofden dat dit de slechtste Goddelijke Kanaries sinds mensenheugenis zijn, vergissen zich. Met Thiago Silva beschikt Big Phil over misschien wel de beste centrale verdediger ter wereld en de opkomende backs Alves en Marcelo hebben de kwaliteiten van echte buitenspelers. Met Neymar heeft hij bovendien een superspits in huis.

Ook in de breedte zit Brazilië niet slecht. Vorig seizoen telde geen enkel land meer vertegenwoordigers in de Champions League dan de Brazilianen (72). Ze scoorden ook het vaakst en dubbel zoveel als de Argentijnen, ondanks het feit dat niemand in de buurt kwam van Lionel Messi.

En dan is er nog het thuisvoordeel. Niemand zal beter gewend zijn aan de wisselende omstandigheden dan de gastheren. In deze tijd van het jaar kan er een verschil van dertig graden zijn tussen voetballen in het noordoosten (Fortaleza, Salvador) en het zuiden (São Paulo, Porto Alegre). In 1950 trok Frankrijk zich uit het toernooi terug, omdat het zijn eerste partij in Porto Alegre moest spelen en de volgende in Recife. In het moderne voetbal is dat veel minder een probleem, maar toch.

De bijgelovige Brazilianen klampen zich ook vast aan de statistieken. Van de negentien WK’s die gespeeld werden, was de bondscoach dertien keer minstens drie jaar aan het bewind. In de zes andere gevallen won Brazilië vier keer. Maar eerst is er nog de halve finale van de Confederations Cup tegen… Uruguay, het land dat bij veel Brazilianen nog nare herinneringen oproept aan de met 1-2 verloren finale van het WK 1950. ?

DOOR FRANÇOIS COLIN IN BRAZILIË BEELDEN: IMAGEGLOBE

Scolari geeft de voorkeur aan de jeugd boven ervaring en dat lijkt stilaan te lonen.

De miljoenen Brazilianen die geloven dat dit de slechtste Goddelijke Kanaries sinds mensenheugenis zijn, vergissen zich.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content