Tlacotepec is een klein dorpje aan de rand van Toluca. El campo, het platteland, al is dat slecht gekozen voor een heuvelig stuk buitenwijk, met slechte wegen en veel armoede. Kleine huisjes, weinig kleur, smalle straatjes en steile hellingen.

Het was alweer Ramón die halverwege de jaren negentig in een gesprek met Michel D’Hooghe opperde of er ook niet voor andere bevolkingsgroepen in Mexico iets kon worden gedaan. Uit die gesprekken ontstond het initiatief van de bibliotecas. Dat zijn een soort bibliotheken in de rand van Toluca.

Die van Tlacotepec werd geopend in 1998. Het is dinsdag en de vaste dag van de tercera edad, de derde leeftijd. Zij hebben in een klein zaaltje de verste tafel ingenomen. Elke dinsdag komen ze hier samen, voor een informatiesessie. Daarna doen ze wat dingen samen. Vandaag is dat werken aan een tafelkleed dat in de plaatselijke kerk zal worden gebruikt voor de Semana Santa, de Goede Week. Maar eerst was er een lezing rond ouderdomsdiabetes en hoe die te voorkomen of te behandelen. Soms wordt ook de krant voorgelezen, want zij die op hun leeftijd kunnen lezen en schrijven zijn klein in aantal.

Tegen de muur staan oude computers. Worden hier ook internetlessen gegeven? Irene Paula geeft wat schoorvoetend toe dat er geen internetaansluiting is. Bij een bezoek aan het – kraaknette – toilet blijkt de biblioteca evenmin stromend water te hebben. Het is behelpen met een emmer. We zakken haast door de grond van schaamte. Onze luxe voor norm nemen …

Aan een tafel helpt een juf wat tieners bij hun huiswerk. Bijles wiskunde. Ook volwassenen schuiven aan. Eentje is héél moedig: Cecilia. 72 is ze, zegt ze, en ze komt alle dagen naar hier om te leren lezen en schrijven. Jaren heeft ze alle papieren getekend met een afdruk van haar duim, vanwege nooit naar school geweest. Er was geen school in het dorp, zegt ze, en bovendien, van haar vader moest ze helpen in de casa en op het campo.

Maar nu neemt ze tijd voor zichzelf. Heel traag toont ze hoe ze haar naam al kan schrijven. Een beetje bibberig, maar duidelijk. Ze leest ook wat eenvoudige woordjes en zinnetjes. En lacht. Poseren doet ze zonder schort. Een fiere vrouw. Haar droom: op reis gaan. Naar Veracruz, de oudste en grootste havenstad van het land. Naar zee, voor het eerst in haar leven. Maar dat kost geld en daarvoor moet ze nu sparen …