Zondag zal het zestig jaar geleden zijn dat de UEFA werd opgericht, op 15 juni 1954 in Basel, terwijl in Zwitserland het WK werd georganiseerd. Initiatiefnemers waren de voorzitters van de Italiaanse, Franse en Belgische bond. De nieuwe bond telde toen 31 leden. Mede door de implosie van de USSR en Joegoslavië is dat aantal vandaag gestegen tot 54. Aanvankelijk zetelde de organisatie in Parijs, vanaf 1990 in Bern en sinds 1995 in het Zwitserse Nyon, aan het meer van Genève. In 1960 telde de UEFA drie voltijdse werknemers, vandaag zijn dat er 400 uit 38 verschillende landen.
Bedoeling was het Europese voetbal te promoten. Opmerkelijk is dat het idee van de Europabekers voor clubs niet van de nieuwbakken organisatie kwam, maar van een Franse journalist van sportkrant L’Equipe die in april 1955 achttien clubs uitnodigde om het project toe te lichten. Omdat de FIFA vreesde dat het geen greep zou hebben op het nieuwe initiatief, gaf ze groen licht voor de Europabeker, op voorwaarde dat de organisatie zou gebeuren onder de auspiciën van de net opgerichte UEFA. In 1955 ging de allereerste Europabeker voor Landskampioenen van start, al waren niet alle deelnemende clubs kampioen van hun land en trok bijvoorbeeld de Engelse kampioen Chelsea zich onder druk van de Engelse FA terug.
Wat de UEFA zelf wél in het leven riep, was het Europees Landenkampioenschap. De eerste kwalificatiematchen werden vanaf 1958 georganiseerd en mondden uit in het eindtoernooi in 1960. Aan de kwalificatiematchen namen die eerste keer slechts zeventien landen deel. Engeland, Nederland, West-Duitsland en Nederland onthielden zich, Spanje trok zich in de loop van de kwalificaties om politieke redenen terug: het wilde onder het rechtse Franco-regime niet spelen tegen de communistische USSR, dat in de finale Joegoslavië klopte.
Aanvankelijk speelden vier landen de EK-eindronde. Pas vanaf 1980 (de enige keer dat België de finale haalde) werden dat er acht. In 1996 verdubbelde dat naar zestien, in 2016 wordt het een eindronde met 24 landen.
In december 1995 verloor de UEFA een stuk van haar macht, toen het een zaak tegen de Belgische voetballer Jean-Marc Bosman verloor. Het Europees gerechtshof gaf aan dat topvoetbal wel degelijk onderhevig was aan de wetten van de economie en dat het vrij verkeer van werknemers en het non-discriminatiebeginsel op vlak van nationaliteit gold voor alle EU-onderdanen. Daardoor konden voetballers uit een EU-land niet geweerd worden op basis van hun nationaliteit en na afloop van hun contract vrij veranderen van club.
De kip met de gouden eieren bleek de hervorming van de Beker voor Landskampioenen. Vanaf 1992/1993 zorgde de invoering van de groepsfases van de Champions League (toen met acht ploegen, nu met 32) voor extra inkomsten via vooral de tv-gelden.
In januari 2007 volgde gewezen topvoetballer Michel Platini, de zesde UEFA-voorzitter sinds 1954, de Zweed Lennart Johansson op. Zijn prioriteit is de bescherming van het voetbalspel op zich en het ingaan tegen de gevaren die in de 21e eeuw de sport bedreigen: matchfixing en de financiële Fair-Play, om de oneerlijke financiële concurrentie aan banden te leggen.
DOOR GEERT FOUTRÉ
