Yvan Vandamme was de eerste algemeen directeur van Cercle Brugge. Vorige maand nam hij afscheid van de vereniging en van de profliga. ‘Ik zie in het voetbal wel een evolutie ten goede,’ zegt hij, ‘maar die gaat ontzettend langzaam.’ Een afscheidsmonoloog.

Yvan Vandamme: “Op mijn allerlaatste officiële werkdag was ik uitgenodigd bij Vaillant, de Cerclesponsor met de langste staat van dienst, voor de inhuldiging van de nieuwe bedrijfsgebouwen in Drogenbos. Dat was mooi voor mijn laatste dag. Maar toen de voorzitter en Peter-Jan Matthijs, mijn opvolger, mij ’s avonds afzetten aan mijn auto op de parking van Hotel Van der Valk in Oostkamp overviel me toch een vreemd gevoel. Een beetje tristesse, ja, melancholie. Het besef van een serieuze ommezwaai in mijn leven; zaken die er niet meer zullen zijn en die toch voor een deel gemist zullen worden. Niet het minst de goeie relaties met collega’s van andere eersteklassers, goeie collega’s die je in al die jaren ook als mens leerde kennen.

“Sindsdien werkte ik nog een paar kleinigheden af. Op 16 september was er nog een buitengewone algemene vergadering waarop de inbreng van het patrimonium van de vzw in de cvba moest worden goedgekeurd en pas dan kon dit dossier volledig afgesloten worden. Daarnaast is er af en toe nog wat telefoon- en mailverkeer. Mijn profiel is financieel en dat van mijn opvolger commercieel, dus blijf ik hem vooral in het financiële nog wel wat ondersteunen indien nodig. Maar voor de rest wil ik eigenlijk bewust zo veel mogelijk afstand nemen, mijn hoofd eens volledig leegmaken en ruimte creëren voor nieuwe impulsen die er zouden kunnen komen. Ik blijf uiteraard Cerclesupporter, maar ik wil nu eerst een sabbatperiode inlassen om te zien hoe mijn gevoel evolueert. Het is even genoeg geweest.”

Machteloosheid

“Ik voel dat ik aan een time-out toe ben. Emotioneel en mentaal slorpte de job veel energie op. Vooral de laatste jaren. Als je bezig bent, voel je dat niet zo. Maar achteraf voel je toch wel dat het jaar dat we op het punt stonden om te degraderen veel van je vergde. De machteloosheid vooral. Je weet dat je structureel goed werk levert, maar het resultaat op het veld hangt van zo veel factoren af. Dan zit je daar op de tribune naar te kijken en onderga je dat. Daar komen dan nog eens de reacties van de entourage, de supporters en de pers bovenop. Je denkt dat je daarboven staat en je weet dat de naamloze sms’en en brieven die je krijgt, komen van mensen die de totale context niet kennen en met wie je dus geen rekening moet houden, maar toch: zonder dat je het wilt en beseft, vreet dat aan je. Omdat je er weerloos tegen bent.

“Als persoon en qua attitude ben ik veranderd sinds ik in het voetbal zit. Mijn vrouw zegt het en ik voel dat zelf ook. Vroeger was ik iemand die altijd uitging van het positieve, van het vertrouwen van mensen en van het geven van vertrouwen aan mensen. Nu ben ik meer op mijn hoede. De voetbalwereld gaf me veel voldoening, maar bracht ook argwaan.

“Wat er in november 2013 gebeurd is op de algemene vergadering van de vzw laat toch ook krassen na op het groen-zwarte hart dat ik van mijn vader meekreeg, merk ik: mensen die je goed kent en volledig vertrouwt, die ervoor zorgen dat je anoniem wordt weggestemd. Daar ben ik achteraf meer en meer last van beginnen te krijgen. Dat dringt precies almaar dieper door.

“Je verwacht het niet. Zeker niet bij een vereniging als Cercle, die voor bepaalde waarden staat. Ik was totaal verrast. Zelfs een aantal mensen die er mee verantwoordelijk voor waren, zegden mij dat ze geschrokken waren van het resultaat van de stemming en dat zo’n resultaat zeker niet hun bedoeling was geweest. Dan is het een beetje zoals de kasteelmoord, denk je: ik heb niet gewild dat hij dood was, ik wilde hem juist eens een lesje leren… (lacht) Ik werd daar blijkbaar afgerekend op het slechte voorgaande seizoen én op de veranderingen die al waren doorgevoerd en deze die in het vooruitzicht werden gesteld. Eigenlijk kwam het neer op: we willen wel professionaliseren, maar we zaten bijna in tweede.

“Je schrikt, maar zolang ik zelf in de spiegel kan kijken en mijn geweten goed is, probeer ik goed te slapen, en de rest… taxeer ik. Mijn vrouw en kinderen waren nog meer geschrokken dan ik. Je bent achteraf vooral ontgoocheld dat je je vergiste in mensen die je volledig vertrouwde. De bedrijfswereld is toch anders, ervoer ik. Iemand in een anonieme stemming een mes in de rug steken, is iets heel anders dan hard en zakelijk zijn. Dit gaat niet over professionalisme, maar om respect.”

Emotie

“Maar er is in tien jaar Cercle natuurlijk meer dan dat gebeurd. Ik haalde uit die periode vooral positieve dingen. Niet alleen sportieve voldoeningen. Persoonlijke relaties. Veel vrienden. Bij Cercle en erbuiten. Ik kende er tien goeie jaren, ik deed het graag en ik werd er daarenboven ook nog correct voor betaald. Dat is ook wel een gevoelig punt geweest, volgens mij, dat ik als managing director een betaalde kracht was. Bij Cercle moet je vrijwilliger zijn hé. (glimlacht) Ik denk dat ook dat meespeelde: dat is iemand die er geld aan verdient!

“Emoties spelen een enorme rol in het voetbal. En niet alleen bij de supporters, maar ook op bestuursniveau. De zestig vzw-leden van Cercle, dat zijn vooral supporters hé. Die emotie overschrijdt soms grenzen die je totaal niet verwacht. Dat de raad van bestuur die de vzw-leden verkozen mij meteen vroeg om via coöptatie toch bestuurder te blijven, is van betekenis. Maar ik was eerst niet geneigd om daarop in te gaan. Uiteindelijk deed ik het toch, uit respect voor bestuursleden met wie ik een goeie relatie had, uit Cerclegevoel en uit loyaliteit.

“Een voetbalvereniging leiden, is een job die je zeven dagen op zeven opslorpt. Chapeau voor iemand als bijvoorbeeld Michel Louwagie, die het al bijna 25 jaar doet, al veel shit over zich heen kreeg maar uiteindelijk trots mag zijn op wat hij kon realiseren. Hij kan bij AA Gent wel zijn ding doen en vormt daar met voorzitter Ivan De Witte een uniek duo. Bij Cercle komt de raad van bestuur nog om de veertien dagen samen, moet je dan als manager telkens ook alle operationele punten nog eens bespreken. Als het over het sportieve gaat, komt daar veel emotie bij kijken. Of die vergadering na een verloren of een gewonnen wedstrijd komt, kan een heel andere beslissing geven. Dat is erg vermoeiend en heel moeilijk functioneren op die manier. Een raad van bestuur moet er uiteindelijk zijn om de strategische beleidslijnen uit te stippelen en bevoegdheden en verantwoordelijkheid te delegeren aan het management, dat via periodieke rapportering – financieel en sportief – verantwoording moet afleggen. Maar ik zie die problematiek nog altijd in wel meer clubs. Zelfs in Genk bijvoorbeeld, volgens velen een modelorganisatie, voelde je recent dat de lijnen tussen de raad van bestuur en het management splinterdun zijn en voor verwarring zorgen. Mijn opvolger maakt geen deel uit van de raad van bestuur, dit is alvast een goede stap opdat Cercle nog verder kan gaan in die splitsing en professionalisering.”

Jungle

“Ik zie in het voetbal wel een evolutie ten goede, maar die gaat ontzettend langzaam. Het gebeuren rond de spelersmakelaars bijvoorbeeld is een jungle. Af en toe worden wel eens schuchtere pogingen ondernomen om daar iets aan te veranderen, zoals met een ontwerp van een type-overeenkomst, maar in de realiteit verandert er heel weinig. Blijkbaar zijn er clubs die niet willen dat het strakker gereglementeerd wordt omdat ze het gewoon zijn om op een andere manier met spelersmakelaars om te gaan. Al mag ik niet veralgemenen: ik zie af en toe een makelaar die kiest voor de langetermijnoptie voor zijn speler in plaats van een deal op korte termijn voor zichzelf. Hier en daar zie ik wel positieve dingen, maar het gaat allemaal zeer traag. Bijna vijf jaar geleden werd er een ethische commissie opgericht, omdat er nood aan was, maar na twee maanden bleek dat al een doodgeboren kind. Een cultuur verander je niet zo maar. Dat zit in de genen van het voetbal.

“Een ander probleem: het systeem, het competitieformat, is zelfvernietigend. Het verschil tussen de eerste en de tweede klasse is zodanig groot dat als je zakt je de structuur die je opbouwde weer volledig moet afbreken. De angst om te degraderen zorgt ervoor dat er gekke dingen gebeuren. Bijvoorbeeld in de wintertransferperiode. Zie het geval Beerschot. Iedereen is ervan overtuigd dat het zo niet verder kan, maar wat is de oplossing? Een opsplitsing tussen prof- en amateurvoetbal is sowieso een must. In tweede is er momenteel een natuurlijke selectie aan de gang: het aantal ploegen dat nog kan aansluiten bij eerste, op basis van financiële en infrastructurele criteria, wordt almaar kleiner. Misschien lost het probleem zichzelf op. Maar gezond is het niet.

“Voor veel ploegen is een externe investeerder de oplossing om te overleven, maar is dát een duurzame oplossing? Cercle probeert het op een andere manier: met méér investeerders, om niet van één investeerder afhankelijk te zijn. Maar dat is ook een moeilijke evenwichtsoefening. Want wie investeert, wil mee aan het stuur zitten; en met twee aan het stuur zitten, is al moeilijk, laat staan met vier of met vijf.”

Unicum

“Ondertussen evolueert Cercle verder. Volgens sporteconoom Trudo Dejonghe is Cercle, vanuit rationeel macro-economisch oogpunt, ten dode opgeschreven. Twee eersteklassers in dezelfde stad vind je alleen in miljoenensteden als Londen, Madrid, Milaan en Barcelona en niet in provinciesteden als Brugge. Cercle blijft evenwel het tegendeel bewijzen. Wij zijn in Europa een unicum. We hielden zelfs de voorbije tien jaar stand, in een periode waarin het voetballandschap enorm veranderd is. Dat deden we door het product Cercle te blijven differentiëren. Door ons te onderscheiden van de rest en ons met een zo creatief mogelijk beleid op onze manier aantrekkelijk te maken voor supporters en sponsors. Als je daar ook sportief de resultaten van kunt zien, dan slaag je daarin.

“Met een cvba, een aandelenvennootschap, is nu de structuur gecreëerd om te kunnen blijven overleven. De verdere invulling daarvan is een evenwichtsoefening die de komende maanden of jaren gemaakt zal moeten worden. In de statuten is een veiligheid ingebouwd opdat Cercle niet verkocht zou kunnen worden aan eender wie. Je voelt wel dat dit een moeilijke evenwichtsoefening is. Want wie investeert, wil het ook voor het zeggen hebben; en als de statuten dat niet toelaten, is een investeerder of potentiële investeerder minder geneigd om te investeren.”

Jazz

“Intussen word ik al geregeld gevraagd of ik nu echt helemaal niets meer zal doen in het voetbal en dan antwoord ik altijd hetzelfde: dat ik het niet weet. Eerst wil ik dus alles eens laten leeglopen. Maar, nogmaals, ik blijf Cerclesupporter, ook al zitten er door de gebeurtenissen wat krassen op mijn groen-zwarte hart.

“Wat ik zeker zal doen, is iets meer proberen te genieten van de kleine dingen. Met telkens een match in het weekend moet je al eens uitnodigingen van vrienden aan je laten voorbijgaan. Op de duur wordt dat structureel en dat is niet goed. Het is ook de bedoeling om weer eens meer naar een jazzconcert te gaan en vaker een citytrip te maken. De voorbereiding van een reis is voor mij al een stuk reizen, het bestuderen van gedetailleerde kaarten vooraf en uitzoeken waar je overal zal gaan. Dat is een hobby. Sinds ik in mijn vroegere professionele leven veel te maken kreeg met Portugal verloor ik mijn hart aan Lissabon. Daar zal ik af en toe weer naartoe gaan. Dat ik de taal spreek, is overigens een groot voordeel geweest in de samenwerking tussen Cercle en Sporting.

“Wat ik met absolute zekerheid zal doen, is meer genieten van mijn zeven kleinkinderen. Er zitten voetballers tussen en elke avond kan ik er wel één ergens naartoe voeren.” (lacht)

DOOR CHRISTIAN VANDENABEELE – BEELDEN: DAVID STOCKMAN/BELGAIMAGE

“Ik blijf Cerclesupporter, ook al zitten er door de gebeurtenissen wat krassen op mijn groen-zwarte hart.”

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content