Lang was Bayern München niet echt populair in Duitsland. Velen ergerden zich aan de kille zakelijkheid van de Beierse grootmacht. Nu de club met aantrekkelijk voetbal tal van records van de tabellen veegde, is dat beeld helemaal omgeslagen.

Heel even trekt Bayern München zich tijdens deze eindejaarsperiode terug in bezinning. De stad baadt in het licht en in de kantoren langs de Säbener Strasse is de voorbije dagen onder de kerstboom een balans gemaakt van het voorbije jaar. De titel, de beker, de Champions League, de Europese supercup en als afsluiter ook nog de Wereldbeker: straks dreigt de trofeeënkast te klein te worden. En de omzet steeg naar 432,8 miljoen euro – in vergelijking met het jaar daarvoor een toename van bijna 20 procent. Hoewel er 70 miljoen euro werd geïnvesteerd in de van Borussia Dortmund overgenomen Mario Götze, blijft er een nettowinst van 14 miljoen euro over, terwijl het eigen vermogen van de club nu 286,8 miljoen euro bedraagt. De recordcijfers zaten hem vooral in een forsere toename van sponsoring, marketing en merchandising.

Toen die cijfers twee maanden geleden op de jaarvergadering werden bekendgemaakt, vroeg CEO Karl-Heinz Rummenigge naar het vertrouwen in Uli Hoeness, die eerder diep door het stof was gegaan naar aanleiding van een strafzaak wegens belastingontduiking. Er barstte een oorverdovend applaus los bij de 4000 leden. De hevig geëmotioneerde Hoeness, wiens zaak in maart voorkomt, liet de tranen de vrije loop. Al maanden wordt hij achtervolgd door deze affaire die geregeld in de Duitse pers wordt opgerakeld en vooral zijn gezin dreigt te traumatiseren.

Schuiven en schakelen

De fiscale fraude waarvan Hoeness wordt verdacht is de enige smet op een vlekkeloos jaar. Maar zelfs kritische media behandelen deze zaak met opmerkelijk veel mildheid. Het heeft te maken met de onaantastbare status van Bayern München dat in alle opzichten uit zijn voegen barst en ook op sportief vlak nieuwe wegen inslaat. Sinds Pep Guardiola vorige zomer het roer overnam van Jupp Heynckes beweegt er op het veld meer dan ooit te voren. Nooit in de geschiedenis van Bayern was een trainer zo bepalend als de creatieve Catalaan. Schuiven en schakelen, spelers in de loop van de wedstrijd vanuit de verdediging in het middenveld posteren, zoals hij dat een paar keer met de Spanjaard Javin Martinez deed, Guardiola is trainer en coach, leermeester en tacticus. Toen hem onlangs op de Duitse televisie gevraagd werd hoe een trainer zich voelt die met zijn club het ene record na het andere breekt, antwoordde Guardiola dat Bayern München niet zijn club is. “Daarvoor”, zei hij, “wordt er nog niet gevoetbald zoals ik het wil.” Hij voegde eraan toe dat iedereen dat ook weet: “Het zou erg zijn als wij zouden denken dat we nu perfect voetbal brengen.”

Clubs die Pep Guardiola traint moeten niet alleen winnen, ze dienen vooral goed te voetballen. Door een hogere loopintensiteit wil hij tot meer aanspeelpunten komen, het is de basis om het spel sneller te maken. De doelpunten moeten geen toevalstreffers zijn, maar het gevolg van subtiliteit, inventiviteit, beweeglijkheid, stijl… Op de vraag hoe Bayern München moet spelen vooraleer Guardiola tevreden is, antwoordde aanvoerder Philipp Lahm dat de trainer wil dat de wedstrijden gedomineerd worden. Eén woord staat daarbij centraal: balbezit. Guardiola, zegt Lahm, kan genieten van een wedstrijd waarin Manchester City met 1-3 helemaal werd zoek gespeeld, maar ontsteekt in woede als drie dagen later dezelfde prestatie in een competitiewedstrijd maar 20 minuten lang herhaald kan worden omdat een aantal spelers wat minder scherp zijn. Ongelooflijk veel aandacht besteedt de voormalige trainer van Barcelona aan details. Hij praat op training permanent en steeds weer keert hetzelfde terug: de wijze waarop spelers zich moeten oriënteren om meer ruimte te krijgen.

In de Bundesliga is het voetbal dat Pep Guardiola voor ogen heeft nog maar één keer gebracht. Dat was in een met 0-7 gewonnen uitwedstrijd op Werder Bremen. Het was de eerste keer, zo zei de trainer achteraf, dat Bayern met dat positiespel had uitgepakt dat hij voor ogen heeft, het was voetbal met een esthetische dimensie. Hij feliciteerde zijn team. Maar benadrukte ook dat er in de weg naar de perfectie nog veel werk te verrichten valt. En naar die perfectie streeft de Spanjaard. Constant herhaalt hij waar het om gaat: balbezit, beweging, precisie, totale controle.

Onafhankelijkheid

Heel lang is het geleden dat Bayern München in zijn spel naar het wapen van het cynisme greep. Door die manier van voetballen genoot de club in Duitsland weinig populariteit. De afstandelijke manier waarop Bayern werd gedirigeerd en het dedain waarmee bestuurders spraken, gaf de club geen te best imago. Nog niet zo heel lang is het geleden dat de spelers werden uitgejouwd toen ze op verplaatsing aantraden, één enkele keer werd de spelersbus zelfs met stenen bekogeld. Nu weerklonk er applaus toen de spelers zich voor de uitwedstrijd op Werder Bremen opwarmden. Nog nooit kwam de club sympathieker over dan op dit moment.

Met de resultaten en het goede voetbal veranderde ook de houding van de club tegenover de buitenwereld. Bayern wil zich profileren als een open club, zoals 53 Europese journalisten uit 53 landen mochten ervaren toen ze een paar weken geleden rond een wedstrijd voor de Champions League tegen het Tsjechische Viktoria Pilsen werden uitgenodigd. Karl-Heinz Rummenigge nam toen alle tijd om het internationale persgezelschap te woord te staan. Hij had het onder meer over de grote kracht van Bayern München: de totale onafhankelijkheid. Die leidt al zestien opeenvolgende seizoenen tot een verhoging van het budget, met een andere structuur zou dat volgens hem onmogelijk zijn geweest. Rummenigge praatte uitgebreid over de relatie tussen de club en de supporters. Die, benadrukte hij, zijn de basis voor iedere vereniging. De ex-international erkende dat er in het verleden op dat vlak problemen bestonden, maar dat er nu wordt geprobeerd de aanhang meer en meer bij de club te betrekken. Democratische toegangsprijzen zijn daarbij van essentieel belang. Het hoort volgens hem bij de sociale verantwoordelijkheid van iedere vereniging. In Engeland en Spanje, zo zei hij, zijn de inkomtickets tot drie keer hoger dan bij Bayern München.

Die schappelijke prijzen staan de groei van de club niet in de weg. Het merk ‘Bayern München’ moet wereldwijd een begrip worden. Er zullen bureaus worden geopend in New York en Azië. In augustus vliegt de ploeg naar New York om tegen het Allstar Team van de Noord-Amerikaanse profliga MLS aan te treden. De club stelde onlangs een bestuurder aan die een duidelijke strategie moet ontwikkelen voor een betere internationalisering. Bayern München wil overal aanwezig zijn. Ook daarom was het WK voor clubs in Marokko zo belangrijk en werd de finale tegen Casablanca – de 36e wedstrijd van dit seizoen – zeer geconcentreerd afgewerkt. Veel meer dan de vijfde titel en de vier miljoen euro die dat opleverde ging het in Marrakech om de wereldwijde uitstraling.

Toch wil Bayern zich binnen de Bundesliga niet als een veelvraat opwerpen. Zonder morren onderwerpt de club zich op het vlak van televisiegelden aan een centrale verdeling. Het is volgens Karl-Heinz Rummenigge de enige manier om tot een solidaire liga te komen, tot een competitie waarin alle clubs gezond leven.

Tactische details

In 2018 is de Allianz Arena afbetaald en moet Bayern München uitgroeien tot de rijkste club van de wereld. Die groei en bloei speelt zich af ver buiten de denkwereld van Pep Guardiola. Toen de trainer in het begin van het seizoen met rechtsachter Philipp Lahm als defensieve middenvelder experimenteerde, zei Uli Hoeness: “Pep zit nog in een fase waarin hij wat aan het zoeken is.” Inmiddels heeft Lahm ook al in de Duitse nationale ploeg op die positie gespeeld. Toch vragen sommigen zich af of een trainer die bij wijze van spreken meer van de creativiteit van een middenvelder dan van het opportunisme van een spits geniet wel bij een op succes geprogrammeerde machine past. Guardiola begrijpt niet dat veel mensen niet geïnteresseerd zijn in de spelontwikkeling, de strategie, de esthetiek, maar uitsluitend geobsedeerd zijn door het resultaat. De schoonheid van het voetbal, doceert Guardiola, heeft niet alleen te maken met doelpunten en strafschopscènes.

De spelers van Bayern München kennen dit credo: ze weten steeds beter wat hun trainer wil. Hij kan hen nauwelijks nog verrassen. Helemaal uit zijn rol viel de Spanjaard dit seizoen eigenlijk maar één keer: toen de boulevardkrant Bild voor een competitiewedstrijd tactische details had gepubliceerd en het duidelijk was dat iemand die had doorgespeeld, reageerde hij als door een adder gebeten. Hij was ervan overtuigd dat er een spion zat in de kleedkamer. Vergrijsde volgers lachten eens meewarig: is erevoorzitter Franz Beckenbauer geen columnist van Bild? En is het van Beckenbauer niet bekend dat hij zegt wat hij denkt, zonder met iemand rekening te houden? Het was schertsend bedoeld. Kort daarna beëindigde Pep Guardiola zijn zoektocht en ging hij weer over tot de orde van de dag.

Jonge talenten

Dat doet ook de club. Op dit moment worden er onderhandelingen gevoerd met die spelers wiens contract medio 2015 afloopt. Zoals de Braziliaanse rechtsachter Rafinha,die onlangs verlengde tot midden 2017. Of zoals de Oostenrijkse linksachter David Alaba,die zich zelfs tot medio 2018 aan de club bond, ofschoon er voor hem concrete interesse bestond van Barcelona, Arsenal en Paris Saint-Germain. Spelbepalende spelers als Bastian Schweinsteiger, Philipp Lahm en doelman Manuel Neuer liggen tot 2016 vast, Franck Ribéry, Thomas Müller en Mario Götze zelfs tot 2017. Intussen stroomt ook de jeugd verder door. Sinds enkele weken maakt het achttienjarige Deense supertalent Pierre-Emile Højbjerg deel uit van de A-kern en een groot talent is ook de zeventienjarige Lucas Scholl,de zoon van ex-international Mehmet Scholl.

Niettemin moet er vooral op het vlak van jeugdwerking nog veel vooruitgang worden gemaakt. Het is een prioriteit voor sportief manager Matthias Sammer,die met vreemde uitspraken constant mensen tegen zich in het harnas jaagt. Onlangs zei Sammer dat er meer respect mag zijn voor het werk dat Bayern doet. Hij vond dat er onvoldoende werd benadrukt dat de club ook dan goed blijft voetballen als belangrijke spelers gemist moeten worden, terwijl de media blessures van spelers van Borussia Dortmund constant accentueren. Eind vorig seizoen had Sammer de internationale lof die Bayern kreeg nog als ‘een gevaar’omschreven. Eerder had hij na een wedstrijd tegen Hannover 96 de te lakse instelling van de spelers gehekeld, hij sprak van lethargisch en emotieloos voetbal.

Bayern München wist dat Matthias Sammer met zijn uitspraken geregeld voor onrust zorgt. Ze kunnen ermee leven. Een club die geregeld werd geconfronteerd met verbale uitschuivers van Franz Beckenbauer is een en ander gewoon. De tijd dat Bayern FC Hollywood werd genoemd en er geregeld smeuïge verhalen de ronde deden, behoort niettemin tot het verleden. Iedereen denkt in dezelfde richting. Op en naast het veld.

DOOR JACQUES SYS

De schoonheid van het voetbal heeft niet alleen te maken met doelpunten.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content