Met een zilveren medaille nam Kim Gevaert in Peking afscheid van de topsport, maar dat betekent niet het einde van het estafetteteam, zegt trainer Rudi Diels.
Verbaasd keek Kim Gevaert toen ze kort na het behalen van de zilveren medaille een telefoon in handen gestopt kreeg. Nog verbaasder legde ze haar hand op de microfoon en riep: “De prins aan de lijn!” Toen prins Filip vanuit zijn vakantieoord meldde hoe fier hij op de meisjes was, merkte ze op: “Toch vriendelijk van hem!”
’s Anderdaags mochten Kim Gevaert, Elodie Ouedraogo, Hanna Mariën en Olivia Borlée aan de wereldpers het geheim van hun succes uitleggen. “Zeven jaar hard werken, veel samen trainen and a lot of friendship. Wij zijn bereid om voor mekaar een extra meter te lopen”, vatte Elodie Ouedraogo de essentie samen. Wat deze medaille voor de Belgische atletiek veranderde, zei Kim Gevaert, was dat ze hoop kon geven aan jonge atleten dat ook zij iets kunnen bereiken als ze daar in geloven en hard aan werken. “Het is al van 1976 geleden dat België nog een medaille haalde in atletiek.”
Toen een tv-zender aansluitend daarop enkele vragen wilde stellen, hield Kim het kort: “Ik zou heel graag nu voor Tia gaan supporteren!” Waarop ze één na één de zaal uit glipten, één Franstalige en drie Vlaamse meisjes, onder wie één van Afrikaanse afkomst. Een ouderwets – of juist modern – Belgisch team en een bewijs dat samenwerking tot succes kan leiden als het gebeurt op basis van onderling respect. Na Tia’s medaille kon de estafetteploeg eindelijk het succes uitbundig vieren.
Terwijl ’s anderdaags de genodigden tijdens de afsluitende receptie op de Belgische ambassade met zijn atleten op de foto wilden, stond trainer Rudi Diels rustig aan de kant een pintje te drinken. Diels ligt aan de basis van het succes van de 100-metervrouwen. Hij was het die zeven jaar geleden het project opstartte rond Kim, met wie hij toen al samenwerkte.
Het afscheid van Kim Gevaert betekent niet het einde van het estafetteteam, zegt hij. “Op basis van de tijden die ze in de finale liepen, heeft dat team ook zonder Kim toekomst. Zelfs zonder Kims tijd staan ze nog in de finale.” Dat vindt Diels het euforische van heel het estafetteverhaal. “Iedereen wist dat het na Kim een moeilijke opdracht zou worden om dit project nog te verkopen, maar na wat de meisjes hier toonden, zal dat geen probleem zijn. Ik ga alles in de waagschaal gooien om met dit team door te gaan. Nu valt er zelfs niet over te discussiëren of deze meisjes een nieuwe kans verdienen. Ze staan gewoon aan de top.”
Succes is maakbaar
Toen hij zeven jaar geleden met het project begon, kon hij niet vermoeden dat het tot een zilveren medaille op de Spelen zou leiden. “Je kunt nooit voorspellen waar je qua tijd gaat uitkomen en een medaille is – omdat er maar drie zijn – altijd een droom. Het enige wat we moesten afdwingen, was onze plaats op de wereldkaart. Van de acht toernooien die we liepen, stonden we zes keer in de finale. Alleen het eerste jaar en in Helsinki lukte dat niet. Ook al waren we voorheen al een vaste waarde in het wereldgebeuren, toch raakten de meesten pas overtuigd van ons succes toen we vorig jaar op het WK brons haalden. Ik wist dat, als de atletes nog konden doorgroeien, we vrij dicht bij het podium konden komen. Je moet op een bepaald moment durven geloven in je eigen kunnen.
“Toen we begonnen met dit project, vond men ons niet realistisch. Niemand geloofde erin. We hebben drie jaar na mekaar een nieuw Belgisch record moeten lopen om naar een kampioenschap te mogen gaan. Dat ze telkens de normen zo hoog legden, betekent dat men heel streng voor ons was, ook omdat het oude record heel laag lag. We kwamen van iets waarin niemand geloofde, we hebben het telkens kunnen verbeteren, maar elke keer zei men ons: bewijs nog iets méér.”
Uiteindelijk begon het succes, net als met Tia Hellebaut en Wim Vandeven, vanuit een één-op-éénrelatie coach-atleet. “Op een bepaald moment zochten Wim en ik, met onze open geest, elders advies. Niet bij mensen die onze taak overnemen, maar die complementair met ons zijn. Die niet uit eigenbelang alles uit mekaar scheuren, want zo zijn er al mooie projecten gekelderd. Uiteindelijk zaten we aan de KULeuven aan de bron, was het makkelijk om een stukje wetenschappelijke en medische begeleiding te krijgen.”
De conclusie moet zijn: succes is maakbaar. Diels: “Als je met mensen, die op individuele basis lager staan, hier samen tot een medaille kunt komen, betekent dat inderdaad dat succes voor een stuk maakbaar is. Op voorwaarde dat je goed werkt, in je project gelooft en realistische doelen stelt.”
Vandaag krijgt Diels van iedereen schouderklopjes. “Nu zegt iedereen: ik wist het wel. Het zijn de meisjes die het al die tijd moesten volhouden. Kim en Elodie staan er al zeven jaar, vanaf 2001. Dat Kim met haar palmares toch mee aan de kar trok van dit project, zegt veel.”
Zelf is hij, ook bij veel tegenwind, altijd blijven geloven in het project. Diels had net zo goed kunnen kiezen voor de gemakkelijkste weg en zich enkel bekommeren om zijn grootste talent. Dat deed hij niet: “Omdat ik wist dat er nóg sprinttalent was. Alleen waren ze nog te jong en kregen ze niet de kans dat talent individueel te laten zien. Ik dacht: zet die jonge talenten samen met iemand die al heeft bewezen dat ze kan lopen en zij kan die jonge talenten meetrekken.”
Waar het op aankomt om vooruitgang te maken, zegt Rudi Diels, is aan veel grote toernooien meedoen: “Kims sterkte was dat ze elk jaar twee, soms drie toernooien deed. Er zijn atleten die na één of twee keer zijn leeggelopen, Kim combineerde op zeker moment drie nummers. Dat dankte ze aan haar toernooi-ervaring. Die jonge meisjes moesten die kansen ook krijgen. Het resultaat? Vorig jaar stonden al drie meisjes individueel op de toplijsten. Zij hebben door de aflossing kansen gekregen die ze niet hadden gekregen als ze op hun eentje waren blijven lopen. Door de aflossing kregen ze contracten én de kans om zich blijvend te ontwikkelen, tot het hoogste niveau. Die medaille is een bekroning die hen ook op individueel vlak ten goede komt.”
Teamgeest geeft België voorsprong op atletieklanden met sterkere loopsters, maar het is vooral het technische gedeelte van de aflossing waar België het verschil maakt, zegt Diels: “Hier hebben we weer drie seconden winst gemaakt op de aflossing, als je de drie aflossingen samen neemt, daar waar andere landen niet eens aan twee seconden komen. Ons doorgeven van de stok is gewoon goed, daar maken wij de winst tegenover het individuele kunnen. Dat was ook wat ik berekend had bij de start van het project. Ik vroeg me af: wat kunnen we bereiken als we vier snelle meisjes samen zetten? Dat deed ik, ook al hadden we op dat moment niemand op wereldniveau als referentiepunt. We zijn daar alle jaren in verbeterd. Een maand geleden heb ik de groeicurve van die aflossingstijden doorheen al die jaren nog eens getoond. Vorig jaar maakten wij 2″86 winst, dit jaar drie seconden. Het eerste jaar deden we, om de sfeer erin te krijgen, overlevingskampen. Op den duur komt met de resultaten ook een eigen sfeer.”
Medaillekandidaat
Voor de Spelen werd de estafetteploeg bij de vrouwen in de pers getipt als medaillekandidaat. Rudi Diels noch de meisjes lieten zich ooit op een uitspraak in die richting betrappen. Kenners als Wilfried Meert, organisator van de Memorial, temperden de verwachtingen: “Mensen in België, ook journalisten, weten niet wat ze zeggen als ze een medaille van die vier meisjes verwachten op de Spelen.”
Goed van Meert, zegt Rudi Diels, dankbaar omdat hij op die manier de druk van het team afhield. “Wanneer iedereen een medaille verwacht, zou zelfs een vierde plaats niet meer goed genoeg zijn. Ik ben blij dat sommige mensen ons tegen dat verwachtingspatroon wilden beschermen. Kim kan die druk met haar ervaring wel aan, maar die andere meisjes hebben op dit niveau nog niet zo heel veel meegemaakt.”
Tot op het einde bleef Kim Gevaert de motor van het team. “Kim is altijd iemand geweest naar wie de anderen opkijken. Wanneer zij meedeed, konden de anderen altijd een stapje meer. De dag dat Kim besliste de 200 meter niet te lopen, stond iedereen van het team weer in het gelid.” Hij zegt het niet met zoveel woorden, maar waarschijnlijk haalt België geen zilver als Kim toch de 200 meter loopt: “Stel je voor dat ze nog vier keer 200 meter had moeten lopen: wat schoot er dan nog over van Kim? Bovendien waren de reeksen van de aflossing op dezelfde dag als de finale van de 200 meter. Daar lag amper anderhalf uur tussen. De vermoeidheid die Kim de laatste twee jaar op toernooien had, begon voor ons stilaan zichtbaar te worden. Loopt ze de 200 meter toch, bestaat de kans dat ze niet fris genoeg meer is voor een scherpe tijd in de aflossing.”
Toch heeft Diels haar niet verboden om de 200 meter te lopen. “Wij werken nu al vijftien jaar samen, altijd hebben we alle beslissingen in overleg genomen. Nooit heb ik iets beslist zonder haar inspraak te geven, nooit zette zij een stap zonder daar met mij vooraf over te praten.” De dag voor de 200 meter zaten Diels en Gevaert zes uur samen te praten. “We hadden alle pro’s en contra’s van beide opties op papier. Die namen we allemaal door, pauzeerden dan een uur om alles te laten bezinken, en begonnen dan opnieuw. Op een bepaald moment kom je tot een punt dat je beiden weet: zo gaan we het doen, en daar staan we allebei achter.”
Een nieuwe kapitein
In die zeven jaar is het estafetteteam voor de helft gewijzigd. Van de basisbezetting blijft straks na het afscheid van Kim enkel Elodie Ouedraogo over. Haar zal Diels vragen of ze als oudste de rol van kapitein wil overnemen. Tegelijk wil hij Kim Gevaert zo lang mogelijk bij het team houden als extra motivator. “Al die jaren hebben andere meisjes aansluiting proberen te vinden. Ik bepaal heel concreet wanneer iemand erbij mag. Het is niet zo dat wie een bepaalde tijd loopt, automatisch recht heeft om deel uit te maken van het team. Nieuw talent moet de kans krijgen om in contact te komen met het team, maar dat betekent nog niet dat ze mogen meetrainen. Meetrainen is de volgende stap.” Persoonlijkheid speelt een grote rol. “Het moet klikken. Kijk naar de Franse ploeg. Op een zeker moment zegt Christine Arron: ‘Ik doe niet meer mee. ‘ Heel wat landen hebben conflicten. Ik probeer die te vermijden. Dat Olivia Borlée uit een andere structuur komt, maakt mij niet uit. Zij heeft aansluiting gezocht bij ons, niemand heeft me verplicht haar erbij te halen. Toen we begonnen, hebben we zelf een voorstel gedaan aan de Vlaamse federatie. Toen waren het nog vier Vlaamse meisjes. Ik vind het niet slecht dat je eerst zelf met een voorstel komt waarin je zo hard gelooft dat je er anderen van kunt overtuigen.”
Straks loopt Kim Gevaert op de Memorial haar laatste topwedstrijd. Heel het jaar door hebben Diels en Gevaert zich afgevraagd hoe ze het best Kims carrière konden afronden. “Op een gegeven moment hebben anderen dat moment mee willen bepalen, met verklaringen als ‘Kim is leeg’, ‘Kim moet stoppen’, maar daar hebben we ons niets van aangetrokken.”
Hij heeft al die jaren graag met Gevaert gewerkt. “Wat Kim typeert, is leergierigheid, bereidheid om alles te ondergaan in gemeenschappelijk overleg. Eerst werk je met een kind, dan met een vrouw. Eerst met de ouders, dan met een manager.” Aan het succes heeft Kim Gevaert nooit diva-allures overgehouden: “Dat is het geluk dat ik had met haar, dat we elk onszelf zijn kunnen blijven doorheen al die jaren.”
De maanden voor de Spelen waren niet gemakkelijk, met de twijfel die er rond Kim Gevaert hing. Nooit verloren trainer of atlete het geloof in een goeie afloop: “Wij waren ervan overtuigd dat ze er zou staan. Wel hadden we het liever een maand vroeger in orde gekregen, om die druk weg te nemen.” Mensen kunnen zich dat niet voorstellen wat er allemaal komt bij kijken, zegt de trainer. Hij geeft een voorbeeld: “Eén van de dingen waar Kim mee zat, toen we overwogen om de 200 meter niet te lopen, was dat er zoveel mensen die speciaal voor haar een ticket voor die dag hadden gekocht, haar niet zouden zien lopen. Mensen onderschatten wat daar allemaal komt bij kijken. Zo simpel is dat allemaal niet.” S
door geert foutré
