Met een nieuw pleidooi om de eerste klasse af te slanken naar veertien clubs gaf Anderlecht vorige week bij monde van Roger Vanden Stock de indruk iets te doen aan de gezondmaking van ons voetbal. De club wil dat dit plan volgend seizoen ingaat en dreigt, zo viel in de wandelgangen te beluisteren, zich zelfs af te scheuren als alles op de lange baan wordt geschoven. In de nieuwe optie zou er moeten plaats zijn voor play-offs, een verdubbeling van het aantal topwedstrijden en de mogelijkheid om meer televisiegeld te genereren en zo het budget te verruimen. Ook over de invoering van een Bene-Liga, met acht clubs uit België en Nederland, wordt weer luidop gepraat.
De ideeën zijn niet nieuw. Maar of ze tot een sanering van ons voetbal zullen leiden, is zeer de vraag. De clubs leven al jaren op een artificiële bodem, geven het geld vaak uit voor het binnenkomt en moeten in de eerste plaats hun eigen politiek bijsturen. De lonen zijn sinds het Bosman-arrest razendsnel gestegen en maken het ook topclubs steeds moeilijker om hun budget sluitend te houden. Het is niet toevallig dat Anderlecht via een naamsverandering in RSCA Brussels wil proberen om in politieke middens iets los te weken. De schreeuw om overheidssteun weerklinkt overal. Zo heeft bijvoorbeeld het gepromoveerde Bergen geconstateerd dat het in zijn jaarbudget zelfs één miljoen euro te kort zal komen als alle zeventien thuiswedstrijden in een uitverkocht stadion worden gespeeld. Ook daar weegt de loonmassa, die tachtig procent van de totale begroting vertegenwoordigt, veel te zwaar door. Nadat de licentievoorwaarden er niet echt voor zorgden dat de voetballerij werd gezuiverd, moeten de clubs in de eerste plaats zelf de weg naar het realisme terugvinden en die excessen wegsnijden waarvoor ze zelf verantwoordelijk zijn. Ongeacht of er in eerste klasse nu met veertien dan wel met achttien clubs wordt gevoetbald, gaat het erom zakelijke afwegingen te laten primeren boven de emotionele beslissingen die zo typerend zijn voor dit wereldje.
Dat binnen een nieuwe formule niet alle heil moet worden verwacht van televisiegelden, wordt dezer dagen juist in het buitenland duidelijk gemaakt. In Duitsland ging mediatycoon Kirch failliet nadat er jaren astronomische bedragen in de Bundesliga werd gepompt. De clubs moeten hun budget daardoor met twintig procent verminderen. In Engeland wegen de financiële problemen van het ooit zo gulle televisiestation ITV zwaar door, in Italië onderhandelen de clubs tegenwoordig zelf met de betaaltelevisie en dreigt er over de verdeling een dusdanige onenigheid te ontstaan dat zelfs de start van de competitie in gevaar komt. En in Spanje is er ook een teruggang van de televisiegelden en blonk een grootmacht als Real Madrid tijdens het tussenseizoen uit door een nooit geziene passiviteit op de transfermarkt.
Meer dan ooit kreunt de voetbalwereld onder de krimpende economie. In Engeland zijn zeshonderd profs werkloos, in Italië krijgen Lazio (dat jaarlijks 98 miljoen euro aan salarissen moest ophoesten) en AS Roma geen licentie en bij Inter Milaan leveren Ronaldo, Vieri en Reboca vrijwillig een deel van hun salaris in. Clubs betalen een zware prijs voor hun grootheidswaanzin en financiële losbandigheid. Juist in deze tijden van recessie kan een aantal dingen weer tot hun normale proporties worden teruggebracht. Al heeft een aantal clubs het nog altijd moeilijk zich te schikken in de nieuwe orde : Manchester United legt nog altijd 43 miljoen euro op tafel voor verdediger Rio Ferdinand. Zij het dat de onderhandelingen met Leeds United weken aansleepten. En AC Milan strikte afgelopen weekend Rivaldo en betaalt de transfervrije Braziliaan 4,8 miljoen euro netto per seizoen.
In België overheerste de voorzichtigheid tijdens de transferperiode en kwam er nauwelijks enige beweging in de spelerscarrousel. De internationale malaise laat zich ook hier voelen. Een paar jaar geleden zou het onmogelijk geweest zijn dat er vrijwel geen interesse bestond voor Wesley Sonck. Nu moet de topschutter noodgedwongen in Genk blijven, ook al was de kampioen – die in de uitbouw van de club nochtans naar creativiteit zoekt – een lucratieve transfer niet eens zo slecht uitgekomen. Ook dat maakt deel uit van de realiteit : sommige clubs hopen op het vertrek van sleutelspelers om het financieel evenwicht te herstellen. Zoals AA Gent, toch een verdienstelijke subtopper met een bedrijfsmatig denkende voorzitter, dat sakkert omdat Jacky Peeters uiteindelijk toch niet naar Standard gaat.
Zo zal het tijdens deze voetbaljaargang veel clubs vergaan : rigoureus het mes zetten in de huishouding, terwijl naar buitenuit de indruk wordt gewekt dat de sportieve ambities op zijn minst even groot zijn als vorig seizoen.
door Jacques Sys
