Gdansk is vooral bekend vanwege zijn scheepswerven, die tot de grootste van de wereld behoren. Hier stond de wieg van de vakbond Solidarnosc, die aan de basis lag van de val van het communistische regime in 1989.

Op de Leninwerf werd in 1980 eerst vakbondsleider en elektricien Lech Walesa en wat later kraanoperator en activiste Anna Walentynowicz ontslagen. De bezetting van de werf bracht een stakingsgolf op gang en de erkenning van de vakbond, die later weer werd ingetrokken. Nieuwe stakingen in de zomer van 1988 voor verregaande hervormingen brachten het regime op de knieën. In 1990 werd Walesa president van Polen.

Napoleon omschreef Gdansk als ‘de sleutel tot alles’ en dat is ook de verklaring voor het feit dat de stad zo vaak in andere handen terechtkwam. Voor 1945 was deze stad aan de Oostzee bekend als Danzig en werd ze achtereenvolgens bestuurd door de Polen, de kruisridders van de Teutonische Orde, de Pruisen en de Duitsers. Toen WO II losbarstte, was Gdansk een stadstaat met een eigen grondwet, volkslied en munt. Het dankte deze status aan het Verdrag van Versailles uit 1919. Na Wereldoorlog II werd Danzig aan Polen toegewezen en werd het Gdansk.

De geschiedenis van Gdansk gaat terug tot de 10e eeuw. In de 14e en 15e eeuw was het een van de welvarendste steden van Europa.

De intense handel trok heel wat Nederlandse en Vlaamse kunstenaars aan, Gdansk lijkt daardoor even Vlaams als Pools of Duits. De Brama Wyzynna (Hooglandse Poort) uit 1588 werd door de Vlaamse bouwmeester Willem Van den Blocke gebouwd. Een andere Vlaming, Anthonis Van Opbergen, heeft ook heel wat gebouwen op zijn naam staan. De open haard met het wapen van de stad in het Ratusz is het werk van Willem Van der Meer uit Gent. In het Nationaal Museum hangt werk van Memling en Jordaens.

Het oude centrum van Gdansk is schitterend. Vooral ulica Dluga (Langestraat) is de moeite. Breng ook een bezoek aan het Arthurhof en de Mariakerk, gebouwd in 1345 en een van de grootste kerken van Polen.

Gdansk is de geboorteplaats van de Duitse Nobelprijswinnaar Günther Grass. Een deel van zijn roman ‘Die Blechtrommel’ speelt zich hier af. Gdansk vormt samen met de badplaats Sopot en de havenstad Gdynia de zogenaamde Driestad. Gdansk telt 450.000 inwoners, de Driestad komt net boven het miljoen uit.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content