Gedeelde verantwoordelijkheid

ASIELZOEKERSEuropees Hof veroordeelt mensonwaardige behandeling. © © JEROEN OERLEMANS

Een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens betekent het failliet van het Europese asielbeleid.

‘De Dublin II-verordening is geen goed systeem om de verantwoordelijkheden onder de Europese lidstaten te verdelen’ vindt Judith Kumin, directrice van het Europabureau van het VN-agentschap voor de vluchtelingen UNHCR. ‘Er moet dringend een ander systeem komen.’

Vorige week werd België veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De uitspraak zet het Europese asielbeleid op losse schroeven, want hoewel het Hof de Dublin II-conventie niet rechtstreeks viseert, wordt het hele systeem door deze uitspraak wel ondermijnd. ‘Dublin II’ bepaalt onder meer dat een asielverzoek slechts door één lidstaat van de Unie mag worden onderzocht en werd in 2003 ingevoerd om het ‘asielshoppen’ te voorkomen.

In mei 2009 stuurde de Dienst Vreemdelingenzaken een Afghaanse asielzoeker terug naar Griekenland omdat hij daar eerder werd geregistreerd. De Dienst oordeelde op basis van ‘Dublin II’ dat hij naar dat land moest worden teruggestuurd. Deze beslissing werd nu door het Hof veroordeeld. De uitspraak van het Hof is niet mis te verstaan: Griekenland wordt veroordeeld omdat het asielzoekers mensonwaardig behandelt en geen behoorlijke procedure heeft, België omdat het op de hoogte was van de toestand in Griekenland en dus indirect mee verantwoordelijk is voor wat de man overkwam.

Aangezien de andere buitengrenzen van de Unie steeds beter afgesloten worden, verschuift de Europese asielproblematiek naar Griekenland en Turkije. De druk op de Griekse grenzen is de laatste jaren ook ontzettend toegenomen. Van een asielbeleid die naam waardig is in Griekenland al lang geen sprake meer. De opvangcondities zijn miserabel en vaak stuurt Griekenland mensen terug naar hun land van herkomst zonder welke procedure dan ook.

De uitspraak van het Hof heeft verstrekkende gevolgen: aangezien de ene Europese lidstaat er duidelijk niet meer van uit kan gaan dat een andere Europese lidstaat zijn werk naar behoren doet, wordt het principe van de ‘interstate trust’ door deze uitspraak aan diggelen geslagen,

Het VN-agentschap voor de vluchtelingen, dat indertijd verzet aantekende tegen de uitwijzing van de Afghaan, is dan ook opgezet met de uitspraak. ‘Niet alleen omdat het Hof nu eindelijk de erbarmelijke omstandigheden erkent waarin asielzoekers in Griekenland worden opgevangen. Maar ook omdat het nu duidelijk is dat er binnen de EU behoefte is aan een meer geharmoniseerd systeem van burden-sharing dat niet gebaseerd is op geografische toevalligheden’, aldus Judith Kumin.

Kumin meent dat Dublin II niet geschikt is om de lasten onder de Europese lidstaten evenredig te verdelen. ‘Dublin II gaat uit van de foute veronderstelling dat een asielzoeker in elk Europees land dezelfde kansen heeft. Dat is manifest onwaar. De verschillen tussen de Europese lidstaten zijn immens, zo blijkt uit onderzoek. Heel veel migratieroutes zijn de laatste jaren gesloten. Italië heeft een overeenkomst met Libië. Spanje heeft zijn grenzen veel beter beveiligd. En daarom proberen veel meer asielzoekers via Griekenland de EU te bereiken. Europa moet dringend op zoek naar een eerlijk systeem om de verantwoordelijkheden te delen. Om dat te organiseren, is Dublin II geen goed systeem.’

Michael De Cock

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content