Vorige zaterdag, bij de start van de NBA-play-offs, draaide Kobe Bryant (32) met zijn Los Angeles Lakers de laatste rechte lijn richting een mogelijke zesde titel in. Een kampioenschapsring die ‘King Kobe’ in de geschiedenisboeken naast Michael Jordan, de beste speler ooit, zou plaatsen. Het moet de ultieme bekroning worden van een carrière waarin hij alleen de laatste drie jaar meer geliefd dan gehaat werd. Een portret.

Vijf NBA-titels, eenmaal Most Valuable Player van het seizoen en tweemaal van de finale, twee keer topschutter, dertienvoudig All-Star, (voorlopig) zesde op de all-time scoring list … Wie een blik op de erelijst van Kobe Bryant werpt (zie kader), moet vaststellen dat hij aan de hooggespannen verwachtingen voldeed die kenners uitspraken toen hij in 1996 in de NBA debuteerde. Toch werd hij een van de meest gepolariseerde figuren uit de Amerikaanse sportgeschiedenis: je hield van Kobe of je verafschuwde hem. Alleen in The City of Angels was hij de lieveling van het verwende Lakerspubliek, dat hem zijn zonden, onder meer een vermeende verkrachting, steevast vergaf. De rest van de VS verstond Bryant niet. Was hij geobsedeerd door winnen of was hij alleen bezig met zijn persoonlijke statistieken? Meende hij het als hij zei dat hij zijn teammaats beter wilde maken? Was hij zo verliefd op het spelletje als hij liet blijken? Vragen die jarenlang boven het hoofd van King Kobe hingen als de dagelijkse smog boven Los Angeles. Bryant voelde zich onbegrepen en gehaat, maar dat gaf hem de honger en de bezetenheid om te worden wat hij nu is: de meest gelauwerde en – volgens velen nog altijd – beste basketbalspeler ter wereld.

Vier airballs

De discussies beginnen wanneer Bryant in 1996 als een van de eerste spelers college (universiteit) overslaat om direct van high school (middelbare school) de stap naar de NBA te zetten. Als jongste speler ooit – 18 jaar, 2 maanden en 11 dagen – debuteert hij bij de grote jongens. Not done vindt conservatief Amerika, maar de Lakers trekken zich van de kritiek niets aan. In zijn rookieseizoen mag The Black Mamba mondjesmaat proeven van de NBA en tijdens het All-Starweekend kroont hij zich tot de Slam Dunkkoning.

Veel ophef ontstaat er als de piepjonge Bryant in de play-offmatch tegen de Utah Jazz in de slotseconden van de reguliere speeltijd en in de verlenging liefst vier airballs shot. Een gênant moment, maar wel een van de kantelpunten in zijn carrière, omdat hij als enige speler in het sterrenteam van LA die shots dúrft te nemen. Een uitzonderlijke kwaliteit, maar ook een vloek, zal later blijken.

Wanneer hij het seizoen erna al geselecteerd wordt voor het All-Star Game, steken de vergelijkingen met Michael Jordan steeds meer de kop op. Zeker als de amper 19-jarige lefgozer tijdens die wedstrijd het duel met de Greatest of All Time aangaat. Achteraf geeft Jordan het supertalent nog een vreemde raad mee: “Het is belangrijk dat je altijd agressief blijft.” Woorden die de Lakersspeler pas jaren later zal doorgronden.

De media roepen Bryant uit tot de heir – erfgenaam – van Air (Jordan) en dat laat de zoon van ex-NBA-speler Joe zich welgevallen. “Ik verwácht ook zo goed te worden”, zegt hij zonder verpinken. De nieuwe ster doet er dan ook alles aan om MJ te kopiëren. Iedere vraag beantwoordt de jonge Kobe op dezelfde coole manier als zijn idool en net als de even grote Jordan (1,98 meter) kan hij – met de kenmerkende tong uit de mond – door de lucht zweven en afwerken met een spectaculaire dunk. “Negentig procent van wat ik kan, heb ik geleerd van Michael”, zal Bryant later bekennen.

Ook een enorme competitiedrang blijken de Chicago Bullsspeler en de nieuwe god uit LA gemeen te hebben. Zo gaat het verhaal dat voor het huwelijk van een van Kobe’s zussen in de familie gewed werd wie er het eerst zou huilen. Bryant zette vijf dollar in op zijn neef, andere familieleden gokten op hem. Groot was dan ook de verbazing toen de eerste tranen over de wangen van de anders zo stoïcijnse vader Joe rolden. Ook Kobe kreeg bij het zien van al die emoties een krop in de keel, tot er plots een gedachte door zijn hoofd flitste: “Verdomme, ik heb verloren …”

Door zijn niet te blussen wil om te winnen speelt Bryant echter vaak met oogkleppen. Ploegmaats bekritiseren zijn egoïsme en zijn arrogante houding wanneer ze hem daarop wijzen. Die discussie zal een groot deel van Bryants carrière overschaduwen. Ook dát is een parallel met de loopbaan van Jordan, die als teamplayer pas erkenning kreeg toen hij – na zeven seizoenen en vijf individuele scoretitels – in 1991 kampioen werd met de Bulls.

Vete met O’Neal

Veel vlugger dan His Royal Airness bereikt Bryant collectief succes. Met center Shaquille O’Neal vormt hij bij de Lakers een dodelijk duo, dat onder leiding van coach Phil Jackson, die met Jordan al zes titels veroverde, drie kampioenschapsringen (2000, 2001 en 2002) op een rij behaalt. King Kobe moet dan nog 24 worden …

Tot een goede relatie tussen de twee supersterren leiden die resultaten evenwel niet. Bryant ergert zich aan de gemakzuchtige O’Neal, die op zijn beurt zijn ploegmaat een egoïst – het eeuwige verwijt – noemt. Dat is ook de perceptie bij het grote publiek en zelfs bij Jackson, die Bryant later in zijn boek The Last Season als uncoachable beschrijft. “Ik beschouwde dat als een compliment”, zal de speler later nuanceren. “Ik spring niet over een muur omdat een coach mij dat vraagt. Ik wil weten wat het dóél daarvan is. Daarom ben ik zo goed geworden …”

Bryants wankele imago stort helemaal in elkaar wanneer hij in de zomer van 2003 gearresteerd wordt op beschuldiging van verkrachting. Hij geeft de seksuele ontmoeting met Katelyn Faber toe, maar ontkent dat hij het 19-jarige meisje aangerand heeft. Een jaar later laat de openbare aanklager de zaak vallen omdat Faber weigert te getuigen. Alles zal in der minne geregeld worden … Voor Bryant is de schade niettemin groot: de relatie met zijn vrouw Vanessa kan hij nog redden door haar een diamanten ring ter waarde van vier miljoen dollar cadeau te doen, maar sponsors Coca-Cola, McDonald’s en Nutella laten hem vallen als een baksteen.

Ook sportief gaat het bergaf: na de uitschakeling in de halve finale van de Western Conference in 2003 plaatsen de Lakers zich het seizoen erop wel voor de finale, maar daar gaan ze – ondanks de komst van topspelers Karl Malone en Gary Payton – met de billen bloot tegen de Detroit Pistons (4-1). Een onverwacht verlies dat tot het vertrek van Jackson leidt. Volgens insiders een eis van Bryant, die zich niet meer kan verzoenen met de offensieve patronen van zijn coach.

Na een langdurige flirt met de LA Clippers tekent hij uiteindelijk toch bij, waarop ook Shaquille O’Neal zijn conclusies trekt en een trade naar de Miami Heat forceert. Ook daarvan geven de media Bryant de schuld, waardoor zijn reputatie helemaal aan diggelen geslagen wordt. Het sportieve dieptepunt moet dan nog komen: hoewel hij als tweede eindigt in de topschutterstand, grijpen de Lakers eein het seizoen 2004/05 voor het eerst in tien jaar naast een play-offticket. King Kobe zal zonder Jackson en O’Neal nooit meer een titel winnen, luidt het. Bryant voelt zich een verschoppeling en begrijpt niet waarom al die mensen hem haten, laat hij later optekenen in het magazine Dime: “Ik wilde zó graag winnen, maar door al die kritiek begon ik te denken dat daar iets mis mee was. Mijn drang naar succes zette me eenzaam op een eiland omdat niemand me begreep of omdat ze kózen om mij niet te begrijpen en mij te portretteren als iemand die ik niet was.”

Angst als motivatie

Het kantelpunt komt er wanneer Bryant in de zomer van 2005 uitgenodigd wordt op het hoofdkwartier van kledijsponsor Nike. Samen met andere sterren, onder meer Lance Armstrong, moet hij even wachten voor de huldigingsceremonie van stichter Phil Knight. Daar ziet de superster Het Licht. “Ik herkende mezelf in mijn collega-sporters en zag de passie in hun ogen. Plots besefte ik dat het oké was om de beste te willen zijn en leerde ik aanvaarden wie ik was. (…) Ik weet dat het bijzonder moeilijk wordt om vanuit dit diep dal weer aan de top te raken, maar uitdagingen geven me inspiratie en honger. Een hoge berg beklimmen maakt me niet bang, wel het gebrék aan bergen.”

Bryant doorgrondt eindelijk wat Jordan hem na het All-Star Game van 1998 ingefluisterd heeft – “Blijf agressief …” – en denkt terug aan Ender’s Game, een sciencefictionboek waar hij als kind door geobsedeerd was. Een briljante jongen moet er buitenaardse wezens bestrijden, wordt gekweld door eenzaamheid en angst, maar slaagt er uiteindelijk in de wereld te redden. Ondanks zijn vastberadenheid is immers ook The Black Mamba bang dat hij nooit meer een titel zal behalen. Máár, beklemtoont hij: “Angst is een heel goede motivatie.”

Bryant recht de rug – mede geholpen door de terugkeer van coach Phil Jackson – en speelt twee fenomenale seizoenen (2005/06 en 2006/07), waarin hij telkens topschutter wordt. (zie kader) Succes voor zijn ploeg levert dat echter niet op, want de Lakers worden in de play-offs tweemaal vroegtijdig uitgeschakeld. “Zonder mij lukt het niet”, lacht Shaquille O’Neal, die in 2006 met de Miami Heat, aan de zijde van nieuwe ster Dwyane Wade, wél een NBA-titel verovert.

Ondanks alle frustraties blijft de erfgenaam van Michael Jordan, in tegenstelling tot de jaren ervoor, bijzonder geduldig. Steeds talrijker zijn de momenten waarop Bryant tijdens een training of een wedstrijd een ploegmaat apart neemt. De egoïst is niet meer: “Ik moet mijn ploegmaats de tijd geven die ik ook gekregen heb. Aan mij om mijn broeders te leiden.” Het managen van zijn team wordt een van zijn belangrijkste verantwoordelijkheden, maar ook zijn grootste zorg. “Soms vrees ik dat mijn drive te groot is voor mijn ploegmaats. Verwacht ik te veel van hen? Hoe kan ik hen ertoe brengen met dezelfde passie als ik te spelen?”, vraagt Bryant zich af.

Geduld beloond

Zijn geduld wordt beloond wanneer de Lakers begin februari 2008 Pau Gasol naar LA halen. Bryant moet de aanval niet meer alleen torsen en bovendien past de Spanjaard als goede passer perfect in de moeilijke triangle offense van coach Jackson. King Kobe wordt na het reguliere seizoen bekroond tot MVP – pas de eerste keer in zijn carrière – en ook collectief werpt de komst van Gasol zijn vruchten af. De Lakers bereiken voor het eerst sinds 2004 weer de NBA-finale, al zijn ze daarin niet opgewassen tegen de Boston Celtics (4-2). Vooral de laatste match, waarin de thuisploeg de Lakers afdroogt met 131-92, is bijzonder pijnlijk. “Iedere nederlaag is een gelegenheid om beter te worden”, zegt een nederige Bryant die ondanks de blamage langzaam de harten van de fans terugwint. Vooral zijn ongeëvenaarde werkkracht op training, uitgebreid belicht in reclamespots van Nike, levert hem steeds meer sympathie op.

Nog meer erkenning krijgt de Lakersspeler wanneer hij in de zomer van 2008 Team USA naar een gouden medaille op de Olympische Spelen leidt. Zelfs superster LeBron James – een nieuwe erfgenaam van Michael Jordan – geeft toe dat hij veel leerde door te trainen en te spelen met zijn collega.

Ook ploegmaat Pau Gasol transformeert onder Bryants invloed van een talentvolle, maar softe speler, naar een van de meest dominante power forwards in de NBA. Dat leidt in juni 2009 tot een nieuw hoogtepunt met winst in de finale, waarin de Lakers de Orlando Magic verslaan (4-1). Eindelijk staat King Kobe weer op de top van zíjn berg, zeker als het toonaangevende magazine Sporting News hem tot de beste NBA-speler van het decennium verkiest.

Een jaar later revancheert Bryant zich op de Boston Celtics, wanneer LA een epische finale afsluit met winst in de beslissende zevende wedstrijd. De MVP-award gaat, net als het jaar ervoor, naar KB24, die het niet nalaat te benadrukken dat hij nu een kampioenschapsring meer heeft – vijf – dan eeuwige rivaal Shaquille O’Neal en dat de Lakers wonnen dankzij hun teamchemistry. “Het enige wat me nu nog interesseert, is die zesde titel.”

Respect

De 32-jarige Bryant beseft meer dan ooit dat zijn grootsheid op het einde van zijn carrière niet bepaald zal worden door individuele statistieken, maar door leiderschap, teamsucces en vastberadenheid. Redenen waarom de waardering voor hét sporticoon van Los Angeles nooit groter was dan vandaag en waarom zelfs veel van zijn tegenstanders hem nu respecteren. ” I hate to love him“, zei een verstokte Bryanthater onlangs.

Of zoals de troonopvolger van Michael Jordan het in 2006 zelf zei: “Jaren heb ik duizenden fans Kobe Sucks horen roepen. De enige manier om hen van gedachten te doen veranderen, was strijden. Iedere minuut, iedere training, iedere match. Zodat ze zich zouden realiseren dat ze een speler zagen die zijn hart en ziel legt in een spel dat álles voor hem betekent. Die liefde voor het basketbal is het enige wat me nooit in de steek gelaten heeft en wat me drijft om de allerbeste te worden.” En dat er ondanks alles nog altijd fans en journalisten zijn die Bryant hartsgrondig haten, dat kan hem geen bal meer schelen, want net dát is het beste wat hem ooit overkomen is …

Bekijk een filmpje van scoremachine Kobe Bryant op www.sportmagazine.be

DOOR JONAS CRETEUR – BEELDEN: IMAGEGLOBE

“De liefde voor het basketbal is het enige wat me nooit in de steek gelaten heeft.”

“Negentig procent van wat ik kan, heb ik geleerd van Michael Jordan.”

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content