Drie maanden voor de eerste WK-kwalificatie-wedstrijd staan de Rode Duivels nergens.En er is nauwelijks uitzicht op beterschap.

Terwijl er een fikse regenbui over Firenze viel en de voetbalarena van Fiorentina leegliep, stelde René Vandereycken dat de wedstrijd tegen de wereldkampioen voor hem leerrijk is geweest. Hij had zelfs een paar lichtpunten gezien. Als de lat steeds lager wordt gelegd, dan nemen ook de normen een duikvlucht.

Na de afstraffing tegen Marokko sprak René Vandereycken zijn spelers vorige week streng toe. Hij hekelde de mentaliteit en zei dat hij een dergelijke instelling niet meer zou tolereren. Zo gaat dat als je nooit bij jezelf te rade gaat. En als je een ploeg verstrikt in de netten van een vreemd tactisch stramien. Het evenwicht is bij de Rode Duivels al lang zoek. Die balans was ook in Firenze weer verstoord.

In een soort 4-5-1-concept stelde René Vandereycken, die voor de wedstrijd verklaarde voor de overwinning te gaan, liefst vijf centrale middenvelders op. Alleen Axel Witsel pleegt bij Standard langs de zijkant te opereren, al gaat zijn voorkeur daar niet naar uit. Bij die vijf middenvelders was niemand die links kon spelen. Een vreemde kronkel.

De wedstrijd was amper begonnen toen het duidelijk werd dat je met deze veldbezetting om problemen vroeg. Voetbal is een zoektocht naar ruimte en die vonden de Italianen naar believen op de rechterkant waar ze in eerste instantie door niemand werden gehinderd. Rechtsachter Cristian Panucci kon gemakkelijk de bal aannemen en oprukken. Hij werd dan aangevallen door de debuterende Sébastien Pocognoli, bankzitter bij AZ, die als lucht werd gepasseerd, net zoals de vervolgens naar links uitzakkende Jan Vertonghen. Het was penibel om zien.

Een wonder was het dat de eerste goal pas na negen minuten viel, nog maar eens door een center die vanaf de rechterkant werd verstuurd: de gemakkelijk vrijgespeelde Andrea Pirlo dolde met Pocognoli en bediende Antonio Di Natale, die simpel scoorde. René Vandereycken zat op de bank en keek samen met zijn assistenten Stéphane Demol en Frank Vercauteren naar de enorme hiaten. Hij greep niet in. Achteraf stelde hij dat Pocognoli iets te hoog had gespeeld.

Slowmotion

Aan de zoektocht van René Vandereycken naar de juiste puzzelstukken komt geen einde. Drie maanden voor de eerste WK-kwalificatiewedstrijd, op 5 september tegen Estland, staan de Rode Duivels nergens. Er is geen ploeg en geen perspectief. Eén jaar geleden, na het EK voor beloften in Nederland, leek er een nieuwe generatie op komst en werd er ongepast euforisch gesproken over een gouden lichting, nu blijkt steeds meer dat die wat al te zwaar werd opgehemeld. En dat de kloof met het internationale topvoetbal alleen maar groter wordt. Zeker als het prille talent te weinig omringd wordt door routine en leiderschap.

Juist dat laatste is en blijft een probleem bij de Rode Duivels, waar voetballers die in het buitenland een puur dienende rol vervullen nu geforceerd het voortouw proberen te nemen. Zonder die ervaring verzuipt het jonge geweld. En dan zie je bijvoorbeeld dat het veelbelovende middenveld van Standard (Witsel- Defour– Fellaini) zijn stempel kan drukken in de competitie, maar tegen een tegenstander van het kaliber Italië met zijn grenzen wordt geconfronteerd. Zeker vanaf het moment dat de wereldkampioen het tempo de hoogte injoeg.

Het geluk van de Rode Duivels in Firenze was dat de Italianen zich na een flitsend begin tot een paar bevliegingen beperkten en in slowmotion voetbalden. De bal werd vooral in de eigen rangen gehouden, alsof er op balbezit werd geoefend. Op een gegeven moment kon doelman Gianluigi Buffon een grapje vertellen tegen zijn verdedigers. Er werd goed gelachen. De Italianen amuseerden zich kostelijk, ze deden op het veld wat ze wilden. Dat leidde op het einde tot laksheid en dat bespaarde de nationale ploeg een afstraffing die nog lang had kunnen nazinderen. Nu oogde de 3-1-einduitslag nog redelijk. Maar het eindrapport is ontluisterend: er zitten geen patronen in de ploeg, er werd slordig gecombineerd, er was geen body, geen felheid en snelheid, geen techniek en creativiteit, geen druk op de bal, er staat een elftal op het veld zonder voetballend vermogen. Achtenvijftig minuten waren er in Firenze gespeeld toen het eerste schotje tussen de palen werd geplaatst.

Eenzame spits

Ook in Italië opteerde René Vandereycken voor twee verdedigende middenvelders. Tegen de wereldkampioen is dat uiteraard niet verkeerd. Alleen worden die posities ingevuld voor identieke voetballers: Timmy Simons en Gaby Mudingayi kunnen een bal onderscheppen, hebben een behoorlijk positiespel, maar een echt splijtende voorzet zit niet in hun voeten. Het manco aan opbouwend vermogen en de gebrekkige toevoer beginnen daar.

Hoe frustrerend moet het zijn om in dit team als spits te opereren. Moussa Dembéléstreed een eenzaam gevecht en is nog een van die voetballers die niet op zijn beste plaats wordt uitgespeeld. Dembélé, die de laatste maanden bij AZ vooral in het middenveld stond, is op zijn best als hij rond een diepe spits cirkelt, zoals twee jaar geleden toen hij in Alkmaar met Danny Koevermans een koningskoppel vormde. In de nationale ploeg stond hij nu zelf diep in de spits, nadat hij eerder tegen Marokko meer op de linkerkant liep.

Zo blijft René Vandereycken tevergeefs zoeken naar de juiste formatie. De match in Italië was eigenlijk de ultieme oefenwedstrijd. De volgende vriendschappelijke interland, op 20 augustus tegen Duitsland, wordt gespeeld zonder degenen die aan de Olympische Spelen in Beijing deelnemen.

Faeröer

Na de contractverlenging van René Vandereycken gaat de treurmars van de nationale ploeg dus verder. Een blamerende wedstrijd tegen Marokko, weggespeeld tegen Italië, in de ruim twee jaar dat Vanderecyken de nationale ploeg leidt, werden er intussen 49 spelers opgesteld. Maar het team is geen stap verder geraakt. Er zijn nog altijd geen vaste patronen, er is niet dat tactisch houvast waaraan zeker een jonge ploeg nood heeft. En spelers die het niveau kunnen optillen, zijn nauwelijks voorhanden. Jelle Van Damme kan eventueel als linksachter spelen, Daniel Van Buyten achteraan, maar veel zal het allemaal niet schelen. Een hertekening van de veldbezetting, met twee spitsen en binnen een 4-4-2 een dubbele bezetting van de flanken, kan voor meer evenwicht zorgen en lijkt zeker voor een wedstrijd als tegen Estland noodzakelijk. Maar de pijnpunten van de ploeg worden er niet door weggesneden.

Misschien zat het niveau van de Rode Duivels op die natte avond in Firenze nog het best vervat in een stuk dat zaterdag in de Gazzetta dello Sport verscheen, dat toch een kritische kanttekening plaatste bij deze wedstrijd. De krant vroeg zich af of Italië in de laatste hindernis voor het EK nu echt geen betere tegenstander had kunnen vinden. Of, zoals er werd geschreven: “Je moet al naar de Faeröer gaan om een ploeg met minder dreiging te vinden.” S

door jacques sys – beelden belga